REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać w księgach konwersję długu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Roman

REKLAMA

W postępowaniu upadłościowym wobec dłużnika zgłosiliśmy wierzytelność główną w wysokości 76 398,84 zł. Dotyczy ona faktury, której wartość netto wynosi 62 622 zł, VAT należny - 13 776,84 zł. Podatek zapłaciliśmy w sierpniu 2002 r. Odsetki ustawowe naliczone do dnia poprzedzającego upadłość wynoszą 17 231,73 zł. Na wartość netto należności głównej utworzyliśmy odpis aktualizujący. Kwota odpisu nie została zaliczona do kosztów podatkowych. Odsetki nie były zarachowane. Postanowieniem sądu zatwierdzono układ: konwersję długu (należność plus odsetki) na akcje o wartości nominalnej 0,10 zł, po cenie emisyjnej 0,15 zł. We wrześniu otrzymaliśmy pismo informujące, że jesteśmy uprawnieni do otrzymania 617 538 akcji o wartości nominalnej 0,10 zł każda. W październiku nastąpiło wydanie odcinków zbiorowych akcji. Akcje będą dostępne na giełdzie w pierwszym kwartale 2007 r. Jak powinniśmy wykazać te transakcje w swoich księgach? W jaki sposób prawidłowo rozliczyć je podatkowo? Czy w momencie objęcia akcji, czy ich sprzedaży? Czy w tym przypadku odsetki są już przychodem podatkowym?

 

rada

 

W dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zatwierdzeniu układu należy rozwiązać utworzony uprzednio odpis aktualizujący oraz rozpoznać przychód z tytułu „spłaty” odsetek. W wyniku konwersji wierzytelności na akcje spółka nabędzie aktywa finansowe, które powinny być wykazane jako inwestycje finansowe krótko- lub długoterminowe.

uzasadnienie

Niewypłacalność, w rozumieniu ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, to sytuacje:

l gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań lub

l gdy zobowiązania dłużnika przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje (niezależnie od tego, czy dłużnik jest osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, któremu odrębne ustawy przyznają zdolność prawną).

Dłużnik, który składa do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości, powinien określić we wniosku, czy wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też upadłości prowadzącej do likwidacji jego majątku.

Z treści pytania wynika, że sąd ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu. W takiej sytuacji dłużnik zobowiązany jest do złożenia propozycji układowych. Układem obejmuje się wszystkie wierzytelności w stosunku do upadłego powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości, wraz z odsetkami za cały czas opóźnienia w zapłacie, niezależnie od tego, czy stały się przed tym dniem wymagalne, czy też nie. Układem obejmuje się również wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek ten ziścił się w czasie wykonywania układu.

Propozycje restrukturyzacji zobowiązań polegają zasadniczo na:

l odroczeniu spłaty długów,

l rozłożeniu spłaty długów na raty,

l konwersji wierzytelności na udziały lub akcje,

l zmianie, zamianie lub uchyleniu prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność,

l zmniejszeniu sumy długów.

Sąd zatwierdza układ przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli.

Dzień uprawomocnienia się zatwierdzonego przez sąd układu jest datą mającą kluczowe znaczenie dla celów ewidencyjnych. Jeśli układ przewiduje konwersję wierzytelności na udziały lub akcje upadłego dłużnika, wówczas prawomocnie zatwierdzony układ zastępuje określone w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z podwyższeniem kapitału zakładowego i objęciem udziałów lub akcji. W takim przypadku podstawą dokonania wpisu podwyższenia kapitału zakładowego spółki do Krajowego Rejestru Sądowego jest układ wraz z odpisem prawomocnego postanowienia o jego zatwierdzeniu. Po uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego układ sąd wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego. Dla upadłego oznacza to odzyskanie prawa do władania i zarządzania swoim majątkiem w takim zakresie, w jakim wynika to z treści układu.

Konwersja długu w księgach

Odpisy aktualizujące

Postawienie w stan likwidacji lub upadłości dłużnika jednostki jest zdarzeniem zmniejszającym prawdopodobieństwo wyegzekwowania należnych kwot. Wierzytelności takie należy aktualizować poprzez dokonywanie odpisów aktualizujących. Odpisy tworzy się do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym. Natomiast zawarcie prawomocnej ugody z dłużnikiem można uznać za ustanie przyczyny, dla której dokonano wcześniej odpisu aktualizującego.

Instrumenty finansowe

Konwersja wierzytelności na akcje wymusza podjęcie decyzji związanych z klasyfikacją tych instrumentów finansowych. Akcje są papierami wartościowymi określającymi prawa oraz zobowiązania, jakie przysługują ich właścicielom w stosunku do jednostki gospodarczej będącej ich emitentem. Ustawa o rachunkowości stanowi, iż zakupione akcje innej jednostki gospodarczej jako aktywa finansowe stanowią składnik inwestycji:

l krótkoterminowych - gdy przeznaczone są do zbycia w okresie nieprzekraczającym dwunastu miesięcy od dnia bilansowego,

l długoterminowych - gdy planowane jest ich zbycie po upływie jednego roku.

Dodatkowo, w myśl rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych akcje winny być przyporządkowane do jednej z dwóch kategorii:

l aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu - gdy akcje jednostka zakupiła w celu osiągnięcia krótkoterminowych korzyści ekonomicznych; akcje te nie mogą być przekwalifikowane do innych kategorii;

l aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży - gdy akcje jednostka zamierza zbyć po upływie jednego roku od dnia bilansowego; akcje te mogą być przekwalifikowane do „Aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu”, pod warunkiem że istnieje duże prawdopodobieństwo osiągnięcia w krótkim terminie, zasadniczo w okresie trzech miesięcy, korzyści ekonomicznych.

Akcje ujmuje się w księgach rachunkowych w cenie nabycia, to jest w wartości godziwej poniesionych wydatków lub przekazanych w zamian innych składników majątkowych, niezależnie od sposobu ich kwalifikacji.

Przykład

W postępowaniu upadłościowym wobec dłużnika spółka zgłosiła wierzytelność główną o wartości 75 398,84 zł. Odsetki ustawowe naliczone do dnia poprzedzającego upadłość wynoszą 17 231,73 zł. Na wartość należności głównej utworzono odpis aktualizujący. Zgodnie z postanowieniem sądu zatwierdzono układ: konwersję długu na akcje o wartości nominalnej 0,10 zł, po cenie emisyjnej 0,15 zł. Spółka otrzymała pismo informujące, że jest uprawniona do otrzymania 617 538 akcji o wartości nominalnej 0,10 zł każda. Otrzymane akcje zostały zakwalifikowane do długoterminowych aktywów finansowych.

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie odpisu aktualizującego należność główną zgłoszoną w postępowaniu upadłościowym:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 75 398,84

Ma „Odpisy aktualizujące wierzytelności” 75 398,84

2. Rozwiązanie odpisu aktualizującego w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zatwierdzeniu układu:

Wn „Odpisy aktualizujące wierzytelności” 75 398,84

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 75 398,84

3. Zaksięgowanie odsetek za zwłokę w zapłacie:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 17 231,73

Ma „Przychody finansowe” 17 231,73

4. Zamiana wierzytelności na akcje dłużnika - księgowanie w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zawarciu układu:

617 538 akcji × 0,15 zł = 92 630,70 zł

75 398,84 zł + 17 231,73 zł = 92 630,57 zł

Wn „Długoterminowe aktywa finansowe” 92 630,70

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 92 630,57

Ma „Przychody finansowe” 0,13

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Czy transakcja konwersji długu wpływa na podstawę opodatkowania

Wszczęcie postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego jest również jedną z okoliczności uprawdopodabniających nieściągalność wierzytelności na gruncie ustaw podatkowych. W takiej sytuacji istnieje więc możliwość przejściowego zaliczenia odpisów aktualizujących należności do kosztów uzyskania przychodów, jednakże jedynie w tej części, w której należności te stanowiły uprzednio przychody podatkowe.

Zaliczanie odpisów aktualizujących do kosztów uzyskania przychodów ma charakter tymczasowy. Jeżeli ustaną przyczyny, dla których dokonano odpisu aktualizującego, to podatnik obowiązany jest zaliczyć równowartość odpisu aktualizującego do podatkowych przychodów, w tej części, od której dokonany odpis aktualizujący został uprzednio zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu, którego efektem jest konwersja wierzytelności na kapitał podstawowy, wierzyciel rozwiąże utworzony w związku z ogłoszeniem upadłości dłużnika odpis aktualizujący należność, a jego wartość zaliczy do przychodów podatkowych w tej części, w jakiej był uprzednio kosztem podatkowym.

Jeśli natomiast utworzony odpis nie był zaliczany do kosztów podatkowych, jego rozwiązanie pozostanie bez wpływu na podstawę opodatkowania.

Konwersję należności na akcje należy w tym wypadku potraktować jako szczególną formę spłaty zobowiązania przez dłużnika. Oznacza to, że do przychodów podatkowych trzeba zaliczyć odpowiednio wartość objętych akcji, przyznanych tytułem uregulowania kwoty naliczonych odsetek, tu 17 231,73 zł. Przychód ten należy rozpoznać w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zawarciu układu.

Jak rozumieć konwersję długu u dłużnika

W związku z opisywaną operacją mogłoby nasunąć się pytanie, czy konwersja wierzytelności na akcje nie powinna zostać potraktowana jako aport wierzytelności własnych do spółki będącej dłużnikiem.

Dopuszczalność wniesienia do spółki jako aport wierzytelności wspólnika wobec spółki budzi kontrowersje. Mimo że Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 20/93) w jednej ze swoich uchwał dopuścił taką możliwość, większa część doktryny prawniczej nie podziela tego stanowiska. Prezentuje bowiem pogląd, że w związku z faktem, iż przez wniesienie wierzytelności do spółki następuje wygaśnięcie zobowiązania spółki wobec udziałowca, nie powstaje żaden składnik majątkowy po stronie aktywów spółki. Dochodzi jedynie do przesunięć po stronie jej pasywów. I to właśnie takie stanowisko należy uznać za słuszne.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych wskazują, że gdy spółce przysługuje wierzytelność wobec wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet akcji (czyli wierzytelność pieniężna o dokonanie wpłat na akcje), to może być ona potrącona z wzajemną wierzytelnością wspólnika wobec spółki, pod warunkiem że jest taka możliwość oraz potrącenie następuje w drodze umowy zawartej między spółką a wspólnikiem. Dlatego w sytuacji gdy z treści uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego wynika, że akcje mają być objęte za wkład pieniężny, natomiast wspólnikowi przysługuje wobec spółki wierzytelność pieniężna i na podstawie umowy spółka i wspólnik dokonują potrącenia wzajemnych wierzytelności, którego skutkiem jest wygaśnięcie tych wierzytelności - to świadczenie udziałowca (wkład) pozostanie - co od zasady - wkładem pieniężnym, natomiast jedynie jego realizacja (wpłata) będzie miała postać potrącenia umownego.

Podobne stanowisko możemy znaleźć również w interpretacjach prawa podatkowego wydanych przez organy skarbowe, np. Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu (nr ZD/406-164/CIT/05) z 8 listopada 2005 r. lub Świętokrzyski Urząd Skarbowy (nr RO/423-50/06) z 20 września 2006 r.:

Podwyższenie kapitału dokonane w drodze potrącenia wzajemnych wierzytelności spółki i wspólnika stanowi podwyższenie gotówkowe i tym samym nie może być uznane za aport wierzytelności, który obejmuje wniesienie wkładu niepieniężnego. Podział bowiem na wkłady pieniężne i niepieniężne ma charakter dychotomiczny, a zatem ze swej istoty jest podziałem zupełnym i wyczerpującym. W przedmiotowej sprawie wierzytelność udziałowca wobec spółki nie jest zatem przedmiotem aportu, lecz służy jedynie do realizacji wierzytelności spółki wobec udziałowca o dokonanie należnych wpłat na poczet udziałów.

l art. 11 ust. 1 i 2, art. 23 ust. 1, art. 270, art. 287, art. 293 ust. 1 i 2, art. 294 ust. 1 i ust. 3 ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz.U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119

l art. 3 ust. 1 pkt 24 oraz pkt 26, art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych - Dz.U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 256, poz. 2146

l art. 14 § 4 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935

l art. 12 ust. 1 pkt 4d i pkt 4e, art. 16 ust. 1 pkt 26a, ust. 2a pkt 1 lit. b) ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

Wioletta Roman

doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zmiana limitów amortyzacji samochodów i kosztów leasingu od 2026 r. Jak ochronić swoje rozliczenia? Niekoniecznie przez zakupy do końca grudnia 2025 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zmniejszy się o 1/3 limit wartości amortyzacji dla większości samochodów osobowych – z 150 tys. zł do 100 tys. zł. Przepisy co ciekawe nie są nowe, bo pochodzą z końca 2021 r., ale wchodzą w życie dopiero za kilka miesięcy i dlatego znowu zrobiło się o nich głośno. Te kilka miesięcy to także ostatni dzwonek, aby zapobiec negatywnym konsekwencjom tych zmian.

Od 2026 roku o 50% wzrośnie stawka podatku od wygranych i nagród (np. w lotto, konkursach, grach, sprzedaży premiowej) – z 10% do 15% [projekt]

Budżet państwa jest chyba naprawdę w trudnej sytuacji, skoro Ministerstwo Finansów planuje podnieść od przyszłego roku (i to o 50%) stawkę zryczałtowanego podatku dochodowego od wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obecnie stawka ta wynosi 10% wartości wygranej lub nagrody a ma wzrosnąć do 15%. Ten podatek płacimy np. od wygranej w lotto (choć dopiero od wygranej większej niż 2000 zł).

Podatek dla banków idzie ostro w górę. Rząd podał nowe stawki

Rząd szykuje istotne zmiany w podatkach dla sektora finansowego. Nowy projekt przewiduje podwyższenie CIT dla banków, instytucji kredytowych i SKOK-ów oraz korekty podatku od niektórych instytucji finansowych. Celem reformy jest pozyskanie środków na modernizację i rozbudowę polskiej armii.

Nowe przepisy restrukturyzacyjne już od 23 sierpnia! Druga szansa dla firm czy większe ryzyko upadłości?

Polskie firmy czekają na ważne zmiany w prawie – od 23 sierpnia zaczyna obowiązywać unijna dyrektywa drugiej szansy. Nowe zasady restrukturyzacji mają chronić przedsiębiorców przed upadłością, ale eksperci ostrzegają: okres przejściowy może być trudny, a sądy i doradcy będą uczyć się nowych reguł w praktyce.

REKLAMA

Ile zdrożeje piwo i inne trunki od 2026 roku? Ministerstwo Finansów szykuje podwyżkę akcyzy na alkohol oraz opłaty cukrowej

Ministerstwo Finansów informuje, że przedstawiło dwa projekty ustaw dotyczących zdrowia publicznego. Jako pierwsze proponuje aktualizację (czytaj: podniesienie) stawek akcyzy na wszystkie napoje alkoholowe, co ma na celu ograniczenie spożycia napojów alkoholowych, a w konsekwencji redukcję negatywnych skutków jego nadużycia. Ministerstwo Finansów przygotowuje również aktualizację ustawy o zdrowiu publicznym, której celem jest ograniczenie ekonomicznej dostępności napojów słodzonych.

BCC o zmianach w Ordynacji podatkowej: przedawnienie zobowiązań, hipoteka i nowe przepisy karne

Business Centre Club (BCC) przedstawiło uwagi do propozycji nowelizacji ordynacji podatkowej z postulatami w zakresie dalszych zmian w tym obszarze. Eksperci BCC (Daniel Panek i Wojciech Pławiak) odnieśli się do modyfikacji wprowadzonych do treści projektu w porównaniu z wersją z 26 marca 2025 r.

Zwrot akcyzy za paliwo rolnicze 2025: tylko do 1 września! Sprawdź, ile możesz odzyskać! Trzeba pamiętać o dokumentach

Rolnicy mają kolejną szansę na odzyskanie części kosztów związanych z zakupem paliwa. Od 1 sierpnia do 1 września 2025 roku można składać wnioski o zwrot podatku akcyzowego, który obejmuje olej napędowy wykorzystywany w produkcji rolnej.

Szokujące dane KRUS: Rolnicy pracują ponad 29 lat, zanim dostaną emeryturę. Świadczenia wciąż daleko od ZUS!

Rolnicy w Polsce pracują średnio ponad 29 lat, zanim otrzymają emeryturę z KRUS. Mimo długiego stażu ich świadczenia wynoszą przeciętnie nieco ponad 2 tysiące złotych, co znacząco odbiega od średnich emerytur wypłacanych przez ZUS.

REKLAMA

Rewolucja w podatkach: Kasowy PIT obejmie tysiące nowych firm! Sprawdź, czy skorzystasz

Od 1 stycznia 2026 roku wejdą w życie przepisy, które podniosą limit przychodów uprawniających do stosowania kasowego PIT z 1 mln zł do 2 mln zł. Zmiana wynika z projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na postulaty przedsiębiorców.

Kasowy PIT - zmiany od 2026 r. Limit przychodów wzrośnie do 2 mln zł

Ministerstwo Finansów chce, by dotychczasowy limit przychodów pozwalający na skorzystanie z kasowego PIT został podniesiony z 1 mln zł do 2 mln zł. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o PIT opublikowanego 19 sierpnia 2025 r. Zmiana ta ma pozwolić większej grupie przedsiębiorców wybranie tej formy rozliczeń podatku dochodowego.

REKLAMA