REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać w księgach konwersję długu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Roman

REKLAMA

W postępowaniu upadłościowym wobec dłużnika zgłosiliśmy wierzytelność główną w wysokości 76 398,84 zł. Dotyczy ona faktury, której wartość netto wynosi 62 622 zł, VAT należny - 13 776,84 zł. Podatek zapłaciliśmy w sierpniu 2002 r. Odsetki ustawowe naliczone do dnia poprzedzającego upadłość wynoszą 17 231,73 zł. Na wartość netto należności głównej utworzyliśmy odpis aktualizujący. Kwota odpisu nie została zaliczona do kosztów podatkowych. Odsetki nie były zarachowane. Postanowieniem sądu zatwierdzono układ: konwersję długu (należność plus odsetki) na akcje o wartości nominalnej 0,10 zł, po cenie emisyjnej 0,15 zł. We wrześniu otrzymaliśmy pismo informujące, że jesteśmy uprawnieni do otrzymania 617 538 akcji o wartości nominalnej 0,10 zł każda. W październiku nastąpiło wydanie odcinków zbiorowych akcji. Akcje będą dostępne na giełdzie w pierwszym kwartale 2007 r. Jak powinniśmy wykazać te transakcje w swoich księgach? W jaki sposób prawidłowo rozliczyć je podatkowo? Czy w momencie objęcia akcji, czy ich sprzedaży? Czy w tym przypadku odsetki są już przychodem podatkowym?

 

rada

 

W dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zatwierdzeniu układu należy rozwiązać utworzony uprzednio odpis aktualizujący oraz rozpoznać przychód z tytułu „spłaty” odsetek. W wyniku konwersji wierzytelności na akcje spółka nabędzie aktywa finansowe, które powinny być wykazane jako inwestycje finansowe krótko- lub długoterminowe.

uzasadnienie

Niewypłacalność, w rozumieniu ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, to sytuacje:

l gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań lub

l gdy zobowiązania dłużnika przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje (niezależnie od tego, czy dłużnik jest osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, któremu odrębne ustawy przyznają zdolność prawną).

Dłużnik, który składa do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości, powinien określić we wniosku, czy wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też upadłości prowadzącej do likwidacji jego majątku.

Z treści pytania wynika, że sąd ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu. W takiej sytuacji dłużnik zobowiązany jest do złożenia propozycji układowych. Układem obejmuje się wszystkie wierzytelności w stosunku do upadłego powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości, wraz z odsetkami za cały czas opóźnienia w zapłacie, niezależnie od tego, czy stały się przed tym dniem wymagalne, czy też nie. Układem obejmuje się również wierzytelności zależne od warunku, jeżeli warunek ten ziścił się w czasie wykonywania układu.

Propozycje restrukturyzacji zobowiązań polegają zasadniczo na:

l odroczeniu spłaty długów,

l rozłożeniu spłaty długów na raty,

l konwersji wierzytelności na udziały lub akcje,

l zmianie, zamianie lub uchyleniu prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność,

l zmniejszeniu sumy długów.

Sąd zatwierdza układ przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli.

Dzień uprawomocnienia się zatwierdzonego przez sąd układu jest datą mającą kluczowe znaczenie dla celów ewidencyjnych. Jeśli układ przewiduje konwersję wierzytelności na udziały lub akcje upadłego dłużnika, wówczas prawomocnie zatwierdzony układ zastępuje określone w Kodeksie spółek handlowych czynności związane z podwyższeniem kapitału zakładowego i objęciem udziałów lub akcji. W takim przypadku podstawą dokonania wpisu podwyższenia kapitału zakładowego spółki do Krajowego Rejestru Sądowego jest układ wraz z odpisem prawomocnego postanowienia o jego zatwierdzeniu. Po uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego układ sąd wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego. Dla upadłego oznacza to odzyskanie prawa do władania i zarządzania swoim majątkiem w takim zakresie, w jakim wynika to z treści układu.

Konwersja długu w księgach

Odpisy aktualizujące

Postawienie w stan likwidacji lub upadłości dłużnika jednostki jest zdarzeniem zmniejszającym prawdopodobieństwo wyegzekwowania należnych kwot. Wierzytelności takie należy aktualizować poprzez dokonywanie odpisów aktualizujących. Odpisy tworzy się do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym. Natomiast zawarcie prawomocnej ugody z dłużnikiem można uznać za ustanie przyczyny, dla której dokonano wcześniej odpisu aktualizującego.

Instrumenty finansowe

Konwersja wierzytelności na akcje wymusza podjęcie decyzji związanych z klasyfikacją tych instrumentów finansowych. Akcje są papierami wartościowymi określającymi prawa oraz zobowiązania, jakie przysługują ich właścicielom w stosunku do jednostki gospodarczej będącej ich emitentem. Ustawa o rachunkowości stanowi, iż zakupione akcje innej jednostki gospodarczej jako aktywa finansowe stanowią składnik inwestycji:

l krótkoterminowych - gdy przeznaczone są do zbycia w okresie nieprzekraczającym dwunastu miesięcy od dnia bilansowego,

l długoterminowych - gdy planowane jest ich zbycie po upływie jednego roku.

Dodatkowo, w myśl rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych akcje winny być przyporządkowane do jednej z dwóch kategorii:

l aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu - gdy akcje jednostka zakupiła w celu osiągnięcia krótkoterminowych korzyści ekonomicznych; akcje te nie mogą być przekwalifikowane do innych kategorii;

l aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży - gdy akcje jednostka zamierza zbyć po upływie jednego roku od dnia bilansowego; akcje te mogą być przekwalifikowane do „Aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu”, pod warunkiem że istnieje duże prawdopodobieństwo osiągnięcia w krótkim terminie, zasadniczo w okresie trzech miesięcy, korzyści ekonomicznych.

Akcje ujmuje się w księgach rachunkowych w cenie nabycia, to jest w wartości godziwej poniesionych wydatków lub przekazanych w zamian innych składników majątkowych, niezależnie od sposobu ich kwalifikacji.

Przykład

W postępowaniu upadłościowym wobec dłużnika spółka zgłosiła wierzytelność główną o wartości 75 398,84 zł. Odsetki ustawowe naliczone do dnia poprzedzającego upadłość wynoszą 17 231,73 zł. Na wartość należności głównej utworzono odpis aktualizujący. Zgodnie z postanowieniem sądu zatwierdzono układ: konwersję długu na akcje o wartości nominalnej 0,10 zł, po cenie emisyjnej 0,15 zł. Spółka otrzymała pismo informujące, że jest uprawniona do otrzymania 617 538 akcji o wartości nominalnej 0,10 zł każda. Otrzymane akcje zostały zakwalifikowane do długoterminowych aktywów finansowych.

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie odpisu aktualizującego należność główną zgłoszoną w postępowaniu upadłościowym:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 75 398,84

Ma „Odpisy aktualizujące wierzytelności” 75 398,84

2. Rozwiązanie odpisu aktualizującego w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zatwierdzeniu układu:

Wn „Odpisy aktualizujące wierzytelności” 75 398,84

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 75 398,84

3. Zaksięgowanie odsetek za zwłokę w zapłacie:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 17 231,73

Ma „Przychody finansowe” 17 231,73

4. Zamiana wierzytelności na akcje dłużnika - księgowanie w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zawarciu układu:

617 538 akcji × 0,15 zł = 92 630,70 zł

75 398,84 zł + 17 231,73 zł = 92 630,57 zł

Wn „Długoterminowe aktywa finansowe” 92 630,70

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 92 630,57

Ma „Przychody finansowe” 0,13

 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Czy transakcja konwersji długu wpływa na podstawę opodatkowania

Wszczęcie postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego jest również jedną z okoliczności uprawdopodabniających nieściągalność wierzytelności na gruncie ustaw podatkowych. W takiej sytuacji istnieje więc możliwość przejściowego zaliczenia odpisów aktualizujących należności do kosztów uzyskania przychodów, jednakże jedynie w tej części, w której należności te stanowiły uprzednio przychody podatkowe.

Zaliczanie odpisów aktualizujących do kosztów uzyskania przychodów ma charakter tymczasowy. Jeżeli ustaną przyczyny, dla których dokonano odpisu aktualizującego, to podatnik obowiązany jest zaliczyć równowartość odpisu aktualizującego do podatkowych przychodów, w tej części, od której dokonany odpis aktualizujący został uprzednio zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu, którego efektem jest konwersja wierzytelności na kapitał podstawowy, wierzyciel rozwiąże utworzony w związku z ogłoszeniem upadłości dłużnika odpis aktualizujący należność, a jego wartość zaliczy do przychodów podatkowych w tej części, w jakiej był uprzednio kosztem podatkowym.

Jeśli natomiast utworzony odpis nie był zaliczany do kosztów podatkowych, jego rozwiązanie pozostanie bez wpływu na podstawę opodatkowania.

Konwersję należności na akcje należy w tym wypadku potraktować jako szczególną formę spłaty zobowiązania przez dłużnika. Oznacza to, że do przychodów podatkowych trzeba zaliczyć odpowiednio wartość objętych akcji, przyznanych tytułem uregulowania kwoty naliczonych odsetek, tu 17 231,73 zł. Przychód ten należy rozpoznać w dacie uprawomocnienia się postanowienia sądu o zawarciu układu.

Jak rozumieć konwersję długu u dłużnika

W związku z opisywaną operacją mogłoby nasunąć się pytanie, czy konwersja wierzytelności na akcje nie powinna zostać potraktowana jako aport wierzytelności własnych do spółki będącej dłużnikiem.

Dopuszczalność wniesienia do spółki jako aport wierzytelności wspólnika wobec spółki budzi kontrowersje. Mimo że Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 20/93) w jednej ze swoich uchwał dopuścił taką możliwość, większa część doktryny prawniczej nie podziela tego stanowiska. Prezentuje bowiem pogląd, że w związku z faktem, iż przez wniesienie wierzytelności do spółki następuje wygaśnięcie zobowiązania spółki wobec udziałowca, nie powstaje żaden składnik majątkowy po stronie aktywów spółki. Dochodzi jedynie do przesunięć po stronie jej pasywów. I to właśnie takie stanowisko należy uznać za słuszne.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych wskazują, że gdy spółce przysługuje wierzytelność wobec wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet akcji (czyli wierzytelność pieniężna o dokonanie wpłat na akcje), to może być ona potrącona z wzajemną wierzytelnością wspólnika wobec spółki, pod warunkiem że jest taka możliwość oraz potrącenie następuje w drodze umowy zawartej między spółką a wspólnikiem. Dlatego w sytuacji gdy z treści uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego wynika, że akcje mają być objęte za wkład pieniężny, natomiast wspólnikowi przysługuje wobec spółki wierzytelność pieniężna i na podstawie umowy spółka i wspólnik dokonują potrącenia wzajemnych wierzytelności, którego skutkiem jest wygaśnięcie tych wierzytelności - to świadczenie udziałowca (wkład) pozostanie - co od zasady - wkładem pieniężnym, natomiast jedynie jego realizacja (wpłata) będzie miała postać potrącenia umownego.

Podobne stanowisko możemy znaleźć również w interpretacjach prawa podatkowego wydanych przez organy skarbowe, np. Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu (nr ZD/406-164/CIT/05) z 8 listopada 2005 r. lub Świętokrzyski Urząd Skarbowy (nr RO/423-50/06) z 20 września 2006 r.:

Podwyższenie kapitału dokonane w drodze potrącenia wzajemnych wierzytelności spółki i wspólnika stanowi podwyższenie gotówkowe i tym samym nie może być uznane za aport wierzytelności, który obejmuje wniesienie wkładu niepieniężnego. Podział bowiem na wkłady pieniężne i niepieniężne ma charakter dychotomiczny, a zatem ze swej istoty jest podziałem zupełnym i wyczerpującym. W przedmiotowej sprawie wierzytelność udziałowca wobec spółki nie jest zatem przedmiotem aportu, lecz służy jedynie do realizacji wierzytelności spółki wobec udziałowca o dokonanie należnych wpłat na poczet udziałów.

l art. 11 ust. 1 i 2, art. 23 ust. 1, art. 270, art. 287, art. 293 ust. 1 i 2, art. 294 ust. 1 i ust. 3 ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz.U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119

l art. 3 ust. 1 pkt 24 oraz pkt 26, art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych - Dz.U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 256, poz. 2146

l art. 14 § 4 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 133, poz. 935

l art. 12 ust. 1 pkt 4d i pkt 4e, art. 16 ust. 1 pkt 26a, ust. 2a pkt 1 lit. b) ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

Wioletta Roman

doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najczęstsze błędy w zarządzaniu finansami firmowymi: co możesz zmienić nawet od jutra

Wielu przedsiębiorców zaczyna swoją działalność z pasją i determinacją, szybko zdobywając pierwszych klientów. Jednak po kilku miesiącach pojawia się rozczarowanie: są przychody, ale brakuje gotówki. To nie przypadek – to efekt powtarzalnych błędów w zarządzaniu finansami, które można wyeliminować, jeśli tylko się je rozpozna i zrozumie.

Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

REKLAMA

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

Pieniądze dla dziecka: Ile razy można dać bez podatku? Jest jeden kluczowy warunek przy darowiznach

Pieniądze dziecku bez podatku można przekazać wielokrotnie, gdyż nie jest istotne ile razy, ale trzeba uważać, aby po przekroczeniu limitu kwoty wolnej od podatku od darowizn dokonać niezbędnych formalności urzędowych. Sprawdź, jakie aktualnie obowiązują kwoty wolne od podatku.

Skuteczna windykacja: 5 mitów – dlaczego nie warto w nie wierzyć. Terminy przedawnienia roszczeń (branża TSL)

Wśród polskich przedsiębiorców, w tym także w branży TSL (transport, spedycja i logistyka) temat windykacji należności powraca jak bumerang. Z jednej strony przedsiębiorcy zmagają się z chronicznymi zatorami płatniczymi, z drugiej – wciąż krążą liczne stereotypy, które sprawiają, że wiele firm reaguje zbyt późno albo unika działań windykacyjnych. W efekcie przedsiębiorcy narażają się na utratę płynności finansowej i problemy z dalszym rozwojem.

REKLAMA

Podatek od nieruchomości - stawki maksymalne w 2026 roku. 1,25 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 35,53 zł za 1 m2 biura, magazynu, sklepu

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości będą w 2026 roku wyższe o ok. 4,5% od obowiązujących w 2025 roku. Przykładowo stawka maksymalna podatku od budynków mieszkalnych i samych mieszkań wyniesie w 2026 roku 1,25 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, a od budynków (także mieszkalnych) używanych do prowadzenia działalności gospodarczej: 35,53 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Faktyczne stawki podatku od nieruchomości na dany rok ustalają rady gmin w formie uchwały ale stawki te nie mogą być wyższe od maksymalnych stawek określonych przez Ministra Finansów i Gospodarki.

Limit poniżej 10 000 zł - najczęściej zadawane pytania o KSeF

Czy przedsiębiorca z obrotami poniżej 10 tys. zł miesięcznie musi korzystać z KSeF? Jak długo można jeszcze wystawiać faktury papierowe? Ministerstwo Finansów wyjaśnia szczegóły nowych zasad, które wejdą w życie od lutego 2026 roku.

REKLAMA