REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy należność jest przedawniona i jak ją ująć w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Maryla Piotrowska

REKLAMA

Z tytułu nieterminowych płatności firma wystawiła notę odsetkową dla kontrahenta. Kontrahent nie opłacił noty, więc firma skierowała sprawę do sądu i w związku z tym poniosła koszty opłaty sądowej. Czy poprawnymi księgowaniami było obciążenie notą konta rozliczeń międzyokresowych przychodów po stronie „Ma” w korespondencji z kontem rozrachunków? Czy opłata sądowa od pozwu o zapłatę odsetek stanowi KUP? Czy należy tworzyć odpisy aktualizujące, jeżeli część odsetek jest sprzed trzech lat od wniesienia pozwu, w związku z czym mogą zostać podważone?

RADA

REKLAMA

REKLAMA

Notę odsetkową należy zaksięgować na koncie przychodów finansowych w dacie jej wystawienia. Przychód ten będzie uwzględniany jedynie z punktu widzenia ustawy o rachunkowości. Dla celów podatkowych odsetki staną się przychodem w momencie otrzymania. Nieprawidłowe będzie księgowanie jej na koncie rozliczeń międzyokresowych przychodów. Opłaty sądowe, jako koszty podatkowe inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia i stanowią KUP. Na należności przedawnione nie tworzy się odpisu aktualizującego.

uzasadnienie

REKLAMA

Podstawą zaksięgowania odsetek za zwłokę jest nota odsetkowa. Należy zaksięgować je zgodnie z zasadą memoriału, czyli w dacie wystawienia noty odsetkowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości odsetki z tytułu zwłoki księguje się na koncie przychodów finansowych:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami”,

Ma „Przychody finansowe”.

W chwili skierowania sprawy z powództwem cywilnym do sądu należy zaksięgować:

Wn „Należności dochodzone na drodze sądowej”,

Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.

Ponieważ kontrahent uchyla się od spłacenia odsetek, więc zgodnie z zasadą ostrożności spółka powinna dokonać odpisu aktualizującego, pod warunkiem że odsetki nie uległy już przedawnieniu.

Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych.

Ewidencja księgowa odpisu aktualizującego odsetki:

Wn „Koszty finansowe”,

Ma „Odpisy aktualizujące wartość należności”.

Wszelkie należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. Natomiast należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych.

Jeżeli więc naliczone odsetki uległy przedawnieniu, to nie tworzy się na nie odpisu aktualizującego. Ich wartość należy odpisać w koszty finansowe. Z podatkowego punktu widzenia nie są one uznawane za KUP.

Wn „Koszty finansowe”,

Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.

Ewidencja odpisania należności przedawnionej, dla której dokonano odpisu aktualizującego:

Wn „Odpisy aktualizujące wartość należności”,

Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.

W razie ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego przywróci pierwotną wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.

Gdy roszczenie spółki z tytułu odsetek zostanie zaspokojone, ewidencja jest następująca:

Wn „Odpisy aktualizujące wartość należności”,

Ma „Przychody finansowe”.

UWAGA!

Odsetki są przychodem podatkowym dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty przez kontrahenta. Dlatego odsetki naliczone nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z tym utworzony na nie odpis aktualizujący nie może być kosztem podatkowym.

Odpis aktualizujący nie stanowi kosztu podatkowego. Jeżeli natomiast spółka udokumentuje nieściągalność wierzytelności w sposób przewidziany w art. 16 ust. 2 updop, wówczas utworzony odpis można zaliczyć do kosztów podatkowych.

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zgodnie z tą definicją koszty sądowe są kosztami uzyskania przychodu.

Poniesione przez podmiot gospodarczy koszty sądowe ewidencjonuje się na koncie „Pozostałe koszty operacyjne”:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne”,

Ma „Rachunek bankowy” lub „Kasa”.

Naliczone na dzień bilansowy odsetki od należności wykazuje się w aktywach bilansu łącznie z należnością jako:

A. Aktywa obrotowe

II. Należności krótkoterminowe

2. Należności od pozostałych jednostek

a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:

- do 12 miesięcy,

- powyżej 12 miesięcy.

UWAGA!

W bilansie należności wykazywane są w wartości netto, tj. w kwocie pomniejszonej o utworzone odpisy aktualizujące.

W rachunku zysków i strat odsetki wykazuje się:

l jako przychody finansowe w pozycji G.II - w wersji porównawczej, lub w pozycji J.II - w wersji kalkulacyjnej,

l jako koszty finansowe w pozycji H.I - w wersji porównawczej, lub w pozycji K.I - w wersji kalkulacyjnej.

Kiedy odsetki ulegają przedawnieniu

Unormowanie prawne dotyczące przedawnienia zawarte jest w kodeksie cywilnym.

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi:

l 10 lat (art. 118 k.c.),

l trzy lata dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 118 k.c.),

l dwa lata dla roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych (art. 554 k.c.).

UWAGA!

Po upływie terminu przedawnienia dłużnik może odmówić spłaty odsetek poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Nie jest konieczne oświadczenie woli dłużnika. Wystarczający jest upływ terminu wskazanego w kodeksie cywilnym.

Ustalenie terminu przedawnienia odsetek stanowiło problem. W orzecznictwie można było spotkać się ze stanowiskiem, że odsetki, jako świadczenia okresowe, ulegają przedawnieniu po trzech latach, niezależnie od terminu przedawnienia roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Część interpretacji mówi o tym, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego (uchwała siedmiu sędziów SN z 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 42/04). Jednak są i takie orzeczenia, które stwierdzają, że w przypadku zapłaty ceny sprzedaży z opóźnieniem roszczenie przedsiębiorcy o odsetki z tego tytułu przedawnia się z upływem trzech lat. Uważa się, że skoro roszczenie główne nie przedawniło się, ale wygasło na skutek zapłaty, roszczenie o odsetki za opóźnienie staje się w pełni samodzielnym roszczeniem i ulega przedawnieniu zgodnie z przepisem art. 118 k.c. (trzy lata).

l art. 3, 35b i 42 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l art. 118, 123, 124, 125 i 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166

l art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847

l ustawa z 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych - Dz.U. Nr 139, poz. 1323; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1808

Maryla Piotrowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co zmieni się od lutego 2026 roku?

Od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

REKLAMA

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

REKLAMA