Jak wykazać w księgach weksel własny i weksel in blanco

rada

Weksel jest bezwarunkową obietnicą zapłaty określonej w nim kwoty pieniędzy przez jego wystawcę. Dlatego wystawienie weksla oznacza powstanie zobowiązań pod rygorem prawa wekslowego. Ewidencjonuje się go na koncie „Pozostałe rozrachunki”, w analityce jako zobowiązania wekslowe. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w księgach rachunkowych zarówno u jego wystawcy, jak i u remitenta. Weksel własny in blanco do momentu wystąpienia okoliczności, dla których wystawiono go jako formę zabezpieczenia, pozostaje u wystawcy jedynie w ewidencji pozabilansowej.

uzasadnienie

Weksel to papier wartościowy o dokładnie określonej przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego u podpisującego. Weksel jako wymiennik często jest wykorzystywany w obrocie gospodarczym, co oznacza, że przez jego wystawienie i wydanie można otrzymać w zamian za towar - usługę lub pieniądze. W odpowiedniej formie weksel może również służyć jako zabezpieczenie wierzytelności.

Jakie są obowiązkowe elementy weksla

Zgodnie z art. 101 prawa wekslowego weksel własny powinien zawierać:

l nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,

l przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,

l oznaczenie terminu płatności,

l oznaczenie miejsca płatności,

l nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana; jeżeli remitentem ma być osoba prawna lub spółka osobowa prawa handlowego, należy podać nazwę przedsiębiorstwa lub firmę,

l oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla,

l podpis wystawcy weksla; jeżeli wystawcą weksla jest osoba prawna, to podpis powinna złożyć osoba uprawniona do reprezentacji danej jednostki.

Weksel własny w księgach rachunkowych

Zgodnie z art. 101 ustawy - Prawo wekslowe weksel własny jest papierem wartościowym sporządzanym w formie określonej w tym przepisie. Zawiera pisemne, bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia określonej sumy pieniężnej przez wystawcę na rzecz osoby, która weksel posiada.

W przypadku zapłaty za transakcję gospodarczą wekslem należy pamiętać, że jest to sformalizowany zapis długu podlegający prawu wekslowemu, co musi znaleźć swoje odzwierciedlenie w księgach rachunkowych.

Ewidencja księgowa pokrycia zobowiązania wekslem własnym

1. Kwota zobowiązania:

Wn „Rozrachunki z dostawcami”

Ma „Pozostałe rozrachunki”

2. Dyskonto (nadwyżka sumy wekslowej nad zobowiązaniem):

Wn „Koszty finansowe” lub „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”

Ma „Pozostałe rozrachunki”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

Spółka kupiła do biura 25 drukarek laserowych w cenie 13 000 zł za sztukę. Wartość zakupu wynosi 325 000 zł brutto, z odroczonym o trzy miesiące terminem płatności. Dostawca zażądał od odbiorcy wystawienia weksla na kwotę 330 000 zł. Odbiorca zgodził się na te warunki i wystawił weksel dla dostawcy.

Ewidencja w księgach rachunkowych odbiorcy - wystawcy weksla

1. Zakup drukarek:

Wn„Środki trwałe”

- w analityce „Drukarki” 325 000

Ma„Rozliczenie zakupu” 325 000

2. Otrzymanie faktury za drukarki:

Wn„Rozliczenie zakupu” 325 000

Ma„Rozrachunki z dostawcami” 325 000

3. Wystawienie weksla:

Wn„Rozrachunki z dostawcami” 325 000

Wn„Koszty finansowe” 5 000

Ma„Pozostałe rozrachunki” 330 000

4. Wykup weksla:

Wn„Pozostałe rozrachunki” 330 000

Ma„Rachunek bankowy” 330 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja wekslowa w księgach rachunkowych dostawcy

1. Sprzedaż towarów:

Wn„Rozrachunki z odbiorcami” 325 000

Ma„Przychody ze sprzedaży” 325 000

2. Otrzymanie weksla:

Wn„Inne środki pieniężne” 330 000

- w analityce „Weksel”

Ma„Przychody finansowe” 5 000

Ma„Rozrachunki z odbiorcami” 325 000

3. Wykup weksla przez odbiorcę - wystawcę weksla:

Wn„Rachunek bankowy” 330 000

Ma„Inne środki pieniężne” 330 000

- w analityce „Weksel”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Weksel in blanco w księgach rachunkowych

Na zabezpieczenie wierzytelności może być złożony weksel własny in blanco, tj. weksel niewypełniony w chwili wystawienia. Wierzyciel wypełni go, gdy powstanie zobowiązanie zabezpieczone wekslem, np. gdy kontrahent nie zapłaci za dostarczony towar. Jest to weksel (zwany również gwarancyjnym), któremu brak istotnych elementów określonych w art. 101 prawa wekslowego.

Weksel ten nie posiada na przykład:

l sumy wekslowej,

l terminu płatności,

l miejsca płatności.

Na wekslu własnym in blanco powinien znajdować się co najmniej podpis wystawcy złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.

Głównym przeznaczeniem weksla in blanco jest zabezpieczenie udzielonego kredytu przy sprzedaży na raty, kredycie bankowym oraz zabezpieczenie wierzytelności mogących powstać w przyszłości. Poza tym weksel własny in blanco musi zawierać upoważnienie dla odbiorcy, czyli kredytodawcy, do jego wypełnienia przez wpisanie na nim przede wszystkim:

l kwoty, na jaką opiewa zabezpieczona wierzytelność - jako sumy wekslowej,

l dnia wymagalności zabezpieczonej wierzytelności - jako terminu płatności weksla.

Weksel in blanco pozostaje u wystawcy w ewidencji pozabilansowej do momentu wystąpienia okoliczności, dla powstania których go wystawiono. Ewidencja pozabilansowa prowadzona jest zazwyczaj w formie rejestru zawierającego dane umożliwiające identyfikację poszczególnych wierzycieli i wydanych im weksli in blanco.

W ewidencji bilansowej zapisy wystąpią u wystawcy weksla dopiero wtedy, gdy nie ureguluje on w terminie przewidzianym umową (porozumieniem wekslowym) zobowiązania zagwarantowanego wekslem.

Przykład 2

Spółka zaciągnęła kredyt bankowy na 200 000 zł. Jako zabezpieczenia spłaty kredytu bank zażądał od spółki wystawienia weksla własnego in blanco na kwotę 250 000 zł.

Wariant 1 - kredyt zostanie spłacony

1. Zaciągnięcie kredytu bankowego zabezpieczonego wekslem własnym in blanco:

Wn„Rachunek bankowy” 200 000

Ma„Kredyty bankowe” 200 000

- ewidencja pozabilansowa

Zaksięgowanie weksla w ewidencji pozabilansowej

Ma„Zobowiązania warunkowe” 250 000

2. Spłata kredytu:

Wn„Kredyty bankowe” 200 000

Ma„Rachunek bankowy” 200 000

- ewidencja pozabilansowa

Wyksięgowanie weksla in blanco z ewidencji pozabilansowej

Wn„Zobowiązania warunkowe” 250 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - kredyt nie zostanie spłacony

1. Zaciągnięcie kredytu bankowego zabezpieczonego wekslem własnym in blanco:

Wn„Rachunek bankowy” 200 000

Ma„Kredyty bankowe” 200 000

- ewidencja pozabilansowa

Zaksięgowanie weksla w ewidencji pozabilansowej

Ma„Zobowiązania warunkowe” 250 000

2. Opóźnienie płatności - zawiadomienie o rozpoczęciu procesu egzekucyjnego weksla:

Wn„Koszty finansowe” 250 000

Ma„Pozostałe rozrachunki” 250 000

- ewidencja pozabilansowa

Wyksięgowanie weksla in blanco z ewidencji pozabilansowej

Wn„Zobowiązania warunkowe” 250 000

3. Wyegzekwowanie płatności przez bank:

Wn„Pozostałe rozrachunki” 250 000

Ma„Rachunek bankowy” 250 000

4. Wyksięgowanie kredytu bankowego:

Wn„Kredyt bankowy” 200 000

Ma„Przychody finansowe” 200 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

l art. 101 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe - Dz.U. Nr 37, poz. 282; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 37, poz. 501

l art. 3 ust. 1 pkt 28 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

Justyna Grywińska

księgowa z licencją MF, doradca podatkowy, właścicielka biura księgowego