REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Amortyzacja księgowa w jednostkach budżetowych

Kazimiera Winiarska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Wartość początkowa środków trwałych - z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - ulega zmniejszeniu o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu. Odpisów tych dokonuje się, rozkładając w sposób systematyczny i planowy wartość początkową środka trwałego na ustalony okres amortyzacji.

Ustawa o rachunkowości nie wyznacza ani minimalnych, ani maksymalnych okresów amortyzacji środków trwałych, ani też metod amortyzacji.

REKLAMA

Autopromocja

ZAPAMIĘTAJ!

Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż przed przyjęciem środka trwałego do użytkowania, a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru.

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres, stawkę i metodę naliczania odpisów amortyzacyjnych.

Z uwagi na nieprecyzyjność użytego w uor określenia „po przyjęciu do używania”, w praktyce rozpoczęcie amortyzacji może mieć miejsce zarówno w miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania, jak i od miesiąca następnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych w drodze systematycznego, planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji w formie tabeli amortyzacyjnej (tabela 7). Tak naliczona amortyzacja powinna odzwierciedlać stopniowe przenoszenie wartości środka trwałego na wyroby lub usługi, do których wytworzenia jest używany dany środek trwały.

Tworząc plan amortyzacji, jednostka bierze pod uwagę przede wszystkim wartość początkową danego środka trwałego oraz przewidywany okres jego użytkowania.

ZAPAMIETAJ!

Ustawa o rachunkowości nie wymaga dokonywania odpisów amortyzacyjnych z częstotliwością miesięczną, nakładając jedynie na jednostki obowiązek ich dokonywania za okresy sprawozdawcze (wcale nie muszą pokrywać się z miesiącami kalendarzowymi).

Poziom amortyzacji powinien uwzględnić okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego. Czynniki wpływające na wysokość stawek amortyzacyjnych (art. 32 ust. 2 uor) to:

1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innymi właściwymi miernikami,

4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego, na przykład złom, części, podzespoły.

W sytuacji gdy wartość netto pozostałości środka trwałego jest znaczna, wówczas przy ustalaniu okresu amortyzacji należy brać pod uwagę przewidywaną cenę jej sprzedaży netto (np. w przypadku gruntów służących wydobywaniu kopalin metodą odkrywkową, zwierząt pociągowych, statków).

ZAPAMIĘTAJ!

Przy ustalaniu rocznej stawki amortyzacyjnej od 100% należy odjąć taki procent wartości początkowej środka trwałego, jaki przypuszczalnie będzie przedstawiała jego wartość końcowa w momencie likwidacji. Otrzymaną wartość należy podzielić przez przewidywany okres używania środka trwałego (mierzony w latach).

Wartość końcowa na dzień likwidacji środka trwałego podlega wycenie, której podstawę stanowi cena sprzedaży netto podobnych składników, których okres używania się zakończył, a które były używane w warunkach zbliżonych do tych, w których używany był środek trwały. Wyliczoną w ten sposób wartość pomniejsza się o koszty likwidacji środka trwałego po zakończeniu jego używania.

Formuła obliczeń jest następująca:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

ZAPAMIĘTAJ!

REKLAMA

Rozpoczynając amortyzację, należy nabyty lub wytworzony składnik majątku, zaliczany do środków trwałych, od którego podmiot chce dokonywać odpisów amortyzacyjnych, wprowadzić do ewidencji środków trwałych najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania. Późniejszy okres wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego.

Przyjęta zasada rozliczania w czasie ponoszonych przez jednostki wydatków na środki trwałe, wykorzystywane przez niego powyżej jednego roku w działalności gospodarczej, jest rozwiązaniem niepozbawionym racjonalnych i logicznych podstaw. Zakaz zaliczania bezpośrednio w koszty podatkowe całości takiego wydatku pozwala na racjonalne i w miarę rzeczywiste określenie faktycznego dochodu podatnika za dany rok podatkowy. Skoro bowiem dany składnik majątku ma służyć przez dłuższy okres generowania zysków, czyli ma związek z przychodami kilku lat podatkowych, to nie może być zaliczony do kosztów podatkowych w jednym tylko roku. Dzięki temu dochód jednostki utrzymuje się na dość stabilnym poziomie, nie ulega gwałtownemu obniżeniu dzięki wartościowemu wydatkowi, a fiskus na tym nie traci.

Ustawa o rachunkowości wprowadziła własną amortyzację, niezależnie od amortyzacji podatkowej. To właśnie amortyzacja bilansowa ma odzwierciedlać rzeczywisty okres użytkowania środków trwałych w jednostce, a co za tym idzie - możliwość rzetelnej alokacji kosztów amortyzacji na produkty i w efekcie na wynik finansowy. Według uor, amortyzacja powinna być dokonywana zgodnie z ustalonym planem amortyzacji, który powinien wynikać z oszacowania okresu użytkowania danego środka trwałego. Odpis amortyzacyjny zgodny z okresem jego ekonomicznej użyteczności to właśnie amortyzacja bilansowa.

W odróżnieniu od kosztów amortyzacji bilansowej, będącej wyrazem normalnego użytkowania środka, wprowadzono w uor pojęcie odpisu trwałej utraty wartości, kosztu obciążającego pozostałe koszty operacyjne, który może pojawić się w sytuacjach specjalnych, np. w momencie likwidacji środka, jego sprzedaży ewentualnie zmniejszenia jego wartości na dzień bilansowy w wyniku utraty jego przydatności.

W regulacjach bilansowych są zatem dwa rodzaje odpisów dotyczących wartości początkowej środków trwałych - amortyzacja bilansowa oraz odpis trwałej wartości. Natomiast w regulacjach podatkowych pojęcie „amortyzacja” nie odnosi się do amortyzacji bilansowej i odpisu trwałej utraty wartości, co wynika z autonomicznego charakteru prawa podatkowego względem prawa bilansowego. Kosztem uzyskania przychodu są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych, czyli odpisy amortyzacyjne dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami ustaw podatkowych.

Okres ekonomicznej użyteczności, który nie został zdefiniowany w uor, lecz oznacza przedział szacowany przez jednostkę, w którym zamierza ona z tytułu wykorzystywania danego składnika aktywów osiągać wymierne korzyści ekonomiczne, musi być dłuższy od jednego roku, bez względu na charakter środka trwałego (dotyczy także ulepszenia w obcych środkach trwałych).

W uor tryb dokonywania odpisów amortyzacyjnych ujęto z dużym stopniem uogólnienia, dając w tym względzie znaczną swobodę jednostkom gospodarczym. Wartość początkową środków trwałych, z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy amortyzacyjne dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu.

Rozporządzenie Ministra Finansów sprawie szczególnych zasad rachunkowości wyznacza specyficzne zasady ujęcia i amortyzacji środków trwałych. Podstawowe różnice w zakresie ujmowania środków trwałych i amortyzacji zawarte w uor oraz rozporządzeniu zostały ujęte w tabeli 8.

Tabela 8. Porównanie regulacji dotyczących środków trwałych zawartych w uor oraz rozporządzeniu w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Do ewidencji kosztów amortyzacji środków trwałych, od których odpisy umorzeniowe i amortyzacja są naliczane stopniowo według stawek amortyzacyjnych służy konto 401 „Amortyzacja”.

Na stronie Wn konta 401 ujmuje się odpisy amortyzacyjne, a na stronie Ma - przeniesienie kosztów amortyzacji na wynik finansowy.

Konto 401 może wykazywać w ciągu roku obrotowego saldo Wn, które wyraża wysokość kosztów amortyzacji. Saldo konta 401 przenosi się w końcu roku obrotowego na konto 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy”.

Ewidencja zmniejszeń wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają umorzeniu według stawek amortyzacyjnych stosowanych przez jednostkę występuje na koncie 071 „Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych” w korespondencji z kontem 401 „Amortyzacja”.

Na stronie Ma konta 071 ujmuje się zwiększenia, a na stronie Wn - zmniejszenia umorzenia wartości początkowej środków trwałych.

Konto 071 może wykazywać saldo Ma, które wyraża stan umorzenia wartości środków trwałych.

Do ewidencji amortyzacji ujętej na koncie 401 używa się również konta 761 „Pokrycie amortyzacji”, które koresponduje z kontem 800 „Fundusz jednostki”.

Na koniec roku obrotowego saldo konta 761 przenosi się na konto 860.

W końcu roku obrotowego saldo konta 761 przenosi się na konto 860.

Odpisy amortyzacyjne księguje się okresowo w sposób następujący:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W przypadku jednostek, dla których obowiązuje rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, przewidziano księgowanie amortyzacji wyłącznie dla środków trwałych o wartości powyżej 3500 zł. Amortyzacja środków trwałych o wartości poniżej 3500 zł traktowanych jako pozostałe środki trwałe obciąża koszty bieżące (odpis jednorazowy).

Zgodnie z tym rozporządzeniem, amortyzację środków trwałych księguje się następująco:

SCHEMAT. Amortyzacja podstawowych i pozostałych środków trwałych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Poradnik Rachunkowości Budżetowej

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MF: nie ma nowego podatku od ogrodzeń, 2% podatku jeżeli ogrodzenie ma związek z działalnością gospodarczą

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 19 stycznia 2025 r. poinformowało, że wszelkie informacje pojawiające się w przestrzeni publicznej i powielane przez media na temat wprowadzenia nowego obciążenia w postaci podatku od ogrodzeń należy uznać za wprowadzające w błąd.

Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

Wynagrodzenie jest – co do zasady - świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.

Wyślesz pismo do urzędu i sądu ostatniego dnia terminu nie tylko Pocztą Polską. Nowelizacja ordynacji podatkowej, kpa i kpc już w Sejmie

Do Sejmu trafił już rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.

Bałagan w dokumentach firmy? Sprawdź, jak skutecznie nad nimi zapanować

Papierowy bałagan w dokumentacji firmowej. Dlaczego tradycyjne przechowywanie dokumentów sprawia tyle problemów? Co musisz wiedzieć, aby to zmienić?

REKLAMA

Ile wyniesie rata kredytu po obniżce stóp procentowych o 0,5 pp, 0,75 pp, 1 pp? Jak wzrośnie zdolność kredytowa? Stopy NBP spadną dopiero w II połowie 2025 r.?

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 15-16 stycznia 2024 r. utrzymała wszystkie stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. RPP nie zmieniła poziomu stóp procentowych w styczniu 2025 r. Rankomat.pl zwraca jednak uwagę, że jest szansa na to, że w 2025 roku (raczej w II połowie) stopy spadną o 0,75 p.p. (punkt procentowy). To wywołałoby spadek raty przeciętnego kredytu o 196 zł i wzrost zdolności kredytowej. Okazuje się, że bankach obniżki już się zaczęły i to nie tylko w przypadku lokat, ale również kredytów. Jak wynika z danych NBP, średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane) spadło poniżej 4% po raz pierwszy od maja 2022 r. Średnie oprocentowanie kredytów hipotecznych również było najniższe od maja 2022 r. i wyniosło 7,35%. Zauważalnie staniały nawet kredyty konsumpcyjne, których RRSO po raz pierwszy od grudnia 2021 r. spadło poniżej 13%.

E-akta osobowe pracowników: co muszą zawierać i jak je prowadzić?

Elektroniczna forma akt osobowych, czyli e-akta, staje się coraz bardziej popularna, oferując wygodę, efektywność i oszczędność czasu. Ale czym właściwie są e-akta osobowe pracowników i jak je prawidłowo prowadzić?

Procedura VAT-OSS – na czym polega, jak stosować i dlaczego warto. Jak wypełnić zgłoszenie VIU-R

Wprowadzenie procedury VAT-OSS (One Stop Shop – co można przetłumaczyć jako: Sklep w jednym miejscu), to istotne uproszczenie rozliczeń podatkowych dla firm prowadzących działalność transgraniczną w Unii Europejskiej. Procedura ta umożliwia przedsiębiorcom rozliczać w jednym miejscu podatek VAT z tytułu sprzedaży towarów i usług na rzecz konsumentów w innych krajach UE. Pozwala to na uniknięcie skomplikowanych procesów rejestracji i rozliczeń w każdym państwie członkowskim oddzielnie.

Automatyzacja i sztuczna inteligencja w księgowości: przykłady konkretnych zastosowań. System wykryje oszusta i fałszywego dostawcę

Automatyzacja procesów finansowych (w tym zastosowanie sztucznej inteligencji) już teraz pomaga przedsiębiorcom oszczędzać czas, redukować koszty oraz minimalizuje ryzyko błędów. I choć jej korzyści odkrywają głównie najwięksi rynkowi gracze, wkrótce te narzędzia mogą stać się niezbędnym elementem każdej firmy, chociażby ze względu na ich nieocenioną pomoc w wykrywaniu cyberoszustw. O tym, dlaczego automatyzacja w księgowości jest niezbędna, mówi Marzena Janta-Lipińska, ekspertka ds. podatków, specjalizująca się w księgowości zewnętrznej i propagatorka nowoczesnych, elastycznych rozwiązań z zakresu usług operacyjnych, zgodności z przepisami i sprawozdawczości.

REKLAMA

Świetna wiadomość dla podatników. Chodzi o odsetki z urzędu skarbowego

Odsetki od nadpłat podatkowych będą naliczane już od dnia ich powstania aż do momentu zwrotu – taką zmianę przewiduje projekt nowelizacji ordynacji podatkowej przyjęty przez rząd. Co jeszcze ulegnie zmianie?

Podatek od nieruchomości w 2025 r. Budynek i budowla mają inne definicje, przesunięcie terminu złożenia deklaracji DN-1, inna stawka dla garaży

Budynek i budowla zmieniły od początku 2025 r. swoje definicje w podatku od nieruchomości.  Do tej pory podatnicy posługiwali się uregulowaniami pochodzącymi z prawa budowlanego, dlatego wprowadzenie przepisów regulujących te kwestie bezpośrednio w przepisach podatkowych to spora zmiana. Sprawdzamy, w jaki sposób wpłynie ona na obowiązki podatkowe polskich przedsiębiorców. 

REKLAMA