REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Amortyzacja księgowa w jednostkach budżetowych

Kazimiera Winiarska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Wartość początkowa środków trwałych - z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - ulega zmniejszeniu o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu. Odpisów tych dokonuje się, rozkładając w sposób systematyczny i planowy wartość początkową środka trwałego na ustalony okres amortyzacji.

Ustawa o rachunkowości nie wyznacza ani minimalnych, ani maksymalnych okresów amortyzacji środków trwałych, ani też metod amortyzacji.

REKLAMA

Autopromocja

ZAPAMIĘTAJ!

Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż przed przyjęciem środka trwałego do użytkowania, a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru.

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres, stawkę i metodę naliczania odpisów amortyzacyjnych.

Z uwagi na nieprecyzyjność użytego w uor określenia „po przyjęciu do używania”, w praktyce rozpoczęcie amortyzacji może mieć miejsce zarówno w miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania, jak i od miesiąca następnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych w drodze systematycznego, planowanego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji w formie tabeli amortyzacyjnej (tabela 7). Tak naliczona amortyzacja powinna odzwierciedlać stopniowe przenoszenie wartości środka trwałego na wyroby lub usługi, do których wytworzenia jest używany dany środek trwały.

Tworząc plan amortyzacji, jednostka bierze pod uwagę przede wszystkim wartość początkową danego środka trwałego oraz przewidywany okres jego użytkowania.

ZAPAMIETAJ!

Ustawa o rachunkowości nie wymaga dokonywania odpisów amortyzacyjnych z częstotliwością miesięczną, nakładając jedynie na jednostki obowiązek ich dokonywania za okresy sprawozdawcze (wcale nie muszą pokrywać się z miesiącami kalendarzowymi).

Poziom amortyzacji powinien uwzględnić okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego. Czynniki wpływające na wysokość stawek amortyzacyjnych (art. 32 ust. 2 uor) to:

1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innymi właściwymi miernikami,

4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego, na przykład złom, części, podzespoły.

W sytuacji gdy wartość netto pozostałości środka trwałego jest znaczna, wówczas przy ustalaniu okresu amortyzacji należy brać pod uwagę przewidywaną cenę jej sprzedaży netto (np. w przypadku gruntów służących wydobywaniu kopalin metodą odkrywkową, zwierząt pociągowych, statków).

ZAPAMIĘTAJ!

Przy ustalaniu rocznej stawki amortyzacyjnej od 100% należy odjąć taki procent wartości początkowej środka trwałego, jaki przypuszczalnie będzie przedstawiała jego wartość końcowa w momencie likwidacji. Otrzymaną wartość należy podzielić przez przewidywany okres używania środka trwałego (mierzony w latach).

Wartość końcowa na dzień likwidacji środka trwałego podlega wycenie, której podstawę stanowi cena sprzedaży netto podobnych składników, których okres używania się zakończył, a które były używane w warunkach zbliżonych do tych, w których używany był środek trwały. Wyliczoną w ten sposób wartość pomniejsza się o koszty likwidacji środka trwałego po zakończeniu jego używania.

Formuła obliczeń jest następująca:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

ZAPAMIĘTAJ!

REKLAMA

Rozpoczynając amortyzację, należy nabyty lub wytworzony składnik majątku, zaliczany do środków trwałych, od którego podmiot chce dokonywać odpisów amortyzacyjnych, wprowadzić do ewidencji środków trwałych najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania. Późniejszy okres wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego.

Przyjęta zasada rozliczania w czasie ponoszonych przez jednostki wydatków na środki trwałe, wykorzystywane przez niego powyżej jednego roku w działalności gospodarczej, jest rozwiązaniem niepozbawionym racjonalnych i logicznych podstaw. Zakaz zaliczania bezpośrednio w koszty podatkowe całości takiego wydatku pozwala na racjonalne i w miarę rzeczywiste określenie faktycznego dochodu podatnika za dany rok podatkowy. Skoro bowiem dany składnik majątku ma służyć przez dłuższy okres generowania zysków, czyli ma związek z przychodami kilku lat podatkowych, to nie może być zaliczony do kosztów podatkowych w jednym tylko roku. Dzięki temu dochód jednostki utrzymuje się na dość stabilnym poziomie, nie ulega gwałtownemu obniżeniu dzięki wartościowemu wydatkowi, a fiskus na tym nie traci.

Ustawa o rachunkowości wprowadziła własną amortyzację, niezależnie od amortyzacji podatkowej. To właśnie amortyzacja bilansowa ma odzwierciedlać rzeczywisty okres użytkowania środków trwałych w jednostce, a co za tym idzie - możliwość rzetelnej alokacji kosztów amortyzacji na produkty i w efekcie na wynik finansowy. Według uor, amortyzacja powinna być dokonywana zgodnie z ustalonym planem amortyzacji, który powinien wynikać z oszacowania okresu użytkowania danego środka trwałego. Odpis amortyzacyjny zgodny z okresem jego ekonomicznej użyteczności to właśnie amortyzacja bilansowa.

W odróżnieniu od kosztów amortyzacji bilansowej, będącej wyrazem normalnego użytkowania środka, wprowadzono w uor pojęcie odpisu trwałej utraty wartości, kosztu obciążającego pozostałe koszty operacyjne, który może pojawić się w sytuacjach specjalnych, np. w momencie likwidacji środka, jego sprzedaży ewentualnie zmniejszenia jego wartości na dzień bilansowy w wyniku utraty jego przydatności.

W regulacjach bilansowych są zatem dwa rodzaje odpisów dotyczących wartości początkowej środków trwałych - amortyzacja bilansowa oraz odpis trwałej wartości. Natomiast w regulacjach podatkowych pojęcie „amortyzacja” nie odnosi się do amortyzacji bilansowej i odpisu trwałej utraty wartości, co wynika z autonomicznego charakteru prawa podatkowego względem prawa bilansowego. Kosztem uzyskania przychodu są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych, czyli odpisy amortyzacyjne dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami ustaw podatkowych.

Okres ekonomicznej użyteczności, który nie został zdefiniowany w uor, lecz oznacza przedział szacowany przez jednostkę, w którym zamierza ona z tytułu wykorzystywania danego składnika aktywów osiągać wymierne korzyści ekonomiczne, musi być dłuższy od jednego roku, bez względu na charakter środka trwałego (dotyczy także ulepszenia w obcych środkach trwałych).

W uor tryb dokonywania odpisów amortyzacyjnych ujęto z dużym stopniem uogólnienia, dając w tym względzie znaczną swobodę jednostkom gospodarczym. Wartość początkową środków trwałych, z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - zmniejszają odpisy amortyzacyjne dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu.

Rozporządzenie Ministra Finansów sprawie szczególnych zasad rachunkowości wyznacza specyficzne zasady ujęcia i amortyzacji środków trwałych. Podstawowe różnice w zakresie ujmowania środków trwałych i amortyzacji zawarte w uor oraz rozporządzeniu zostały ujęte w tabeli 8.

Tabela 8. Porównanie regulacji dotyczących środków trwałych zawartych w uor oraz rozporządzeniu w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Do ewidencji kosztów amortyzacji środków trwałych, od których odpisy umorzeniowe i amortyzacja są naliczane stopniowo według stawek amortyzacyjnych służy konto 401 „Amortyzacja”.

Na stronie Wn konta 401 ujmuje się odpisy amortyzacyjne, a na stronie Ma - przeniesienie kosztów amortyzacji na wynik finansowy.

Konto 401 może wykazywać w ciągu roku obrotowego saldo Wn, które wyraża wysokość kosztów amortyzacji. Saldo konta 401 przenosi się w końcu roku obrotowego na konto 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy”.

Ewidencja zmniejszeń wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają umorzeniu według stawek amortyzacyjnych stosowanych przez jednostkę występuje na koncie 071 „Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych” w korespondencji z kontem 401 „Amortyzacja”.

Na stronie Ma konta 071 ujmuje się zwiększenia, a na stronie Wn - zmniejszenia umorzenia wartości początkowej środków trwałych.

Konto 071 może wykazywać saldo Ma, które wyraża stan umorzenia wartości środków trwałych.

Do ewidencji amortyzacji ujętej na koncie 401 używa się również konta 761 „Pokrycie amortyzacji”, które koresponduje z kontem 800 „Fundusz jednostki”.

Na koniec roku obrotowego saldo konta 761 przenosi się na konto 860.

W końcu roku obrotowego saldo konta 761 przenosi się na konto 860.

Odpisy amortyzacyjne księguje się okresowo w sposób następujący:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W przypadku jednostek, dla których obowiązuje rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości, przewidziano księgowanie amortyzacji wyłącznie dla środków trwałych o wartości powyżej 3500 zł. Amortyzacja środków trwałych o wartości poniżej 3500 zł traktowanych jako pozostałe środki trwałe obciąża koszty bieżące (odpis jednorazowy).

Zgodnie z tym rozporządzeniem, amortyzację środków trwałych księguje się następująco:

SCHEMAT. Amortyzacja podstawowych i pozostałych środków trwałych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Poradnik Rachunkowości Budżetowej

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KRUS wprowadza zmiany w limitach przychodów. Czy stracisz na emeryturze albo rencie?

KRUS informuje, że od początku grudnia 2024 roku obowiązują nowe kwoty przychodu decydujące o zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń emerytalno-rentowych. Sprawdź nowe limity miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie/zawieszenie emerytury lub renty.

Nowe wzory formularzy deklaracji VAT od 2025 roku: VAT-8 i VAT-9M

Minister Finansów zamierza od 1 kwietnia 2025 r. wprowadzić dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Gotowy jest już projekt rozporządzenia określającego nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł. Jest nowa odpowiedź na pytanie o realizację obietnicy

Obietnica podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł wciąż pozostaje niezrealizowana, mimo że miała być spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządów. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację posłanki Marii Koc wyjaśnia, że zmiana może nastąpić dopiero przy poprawie sytuacji budżetowej. Koszt wprowadzenia reformy szacuje się na 52,5 mld zł rocznie.

Pułapka podatkowa. Jest problem z terminem zgłoszenia spadku na formularzu SD-Z2

Są trudności w skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków po śmierci najbliższych. Podatnicy wskazują na brak informacji o 6-miesięcznym terminie na zgłoszenie nabycia spadku na formularzu SD-Z2. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania o tych warunkach przez sądy i notariuszy, aby zapobiec przypadkom, gdy niewiedza prowadzi do utraty prawa do ulgi.

REKLAMA

Zmiana zasad wystawiania faktur VAT od 1 stycznia 2025 r.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacjii, opublikowany został projekt rozporządzenia, które zmienić ma od 1 stycznia 2024 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1979). Co się zmieni w fakturowaniu od nowego roku?

Zmiany w stażu pracy już od 2026 r.: Zwiększą uprawnienia pracowników, a tym samym będą stanowiły pewne obciążenie dla pracodawców

Od początku 2026 roku mają wejść w życie zmiany w przepisach dotyczących naliczania stażu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy obejmie nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy zatrudnienia, takie jak umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej. Te zmiany przyniosą korzyści dla pracowników, ale także dodatkowe wyzwania dla pracodawców.

Amortyzacja inwestycji w obce środki trwałe

W związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu w polskim systemie prawnym znalazły się niekorzystne regulacje podatkowe dla branży nieruchomości, wśród których wymienić można przede wszystkim zakaz amortyzacji podatkowej budynków i lokali mieszkalnych. 

NSA: Nawet potencjalna możliwość wykorzystania nieruchomości w działalności gospodarczej zwiększa stawkę podatku od nieruchomości

Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.

REKLAMA

Podmiotowość podatników czynnych. Kto jest podatnikiem, gdy czynność opodatkowaną wykonuje więcej niż jeden podmiot?

Podmiotowość w prawie podatkowym, zwłaszcza w podatkach pośrednich, była, jest i raczej będzie problemem spornym. Wątek, który zamierzam poruszyć w niniejszym artykule, dotyczy największej grupy podatników, których podmiotowość wiąże się z wykonywaniem przez nich czynności potencjalnie podlegających opodatkowaniu, w którym to wykonaniu może uczestniczyć czynnie więcej niż jeden podmiot - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

ZUS: W listopadzie przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się wnioski na styczeń 2025 r.

ZUS: W listopadzie 2024 r. przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się już pierwsze wnioski o wakacje składkowe na styczeń 2025 r. Wnioski będą rozpatrywane automatycznie.

REKLAMA