Jak ustalić datę dokonania transakcji sprzedaży

rada

Jeżeli spółka zarówno wydaje towar, jak i wystawia fakturę w ostatnim dniu roku obrotowego, niezależnie od tego, kiedy odbiorca otrzymał towar, transakcję sprzedaży w księgach rachunkowych ujmuje się w ostatnim dniu roku obrotowego.

uzasadnienie

Przy ustalaniu, do którego roku zaliczyć koszty i przychody danej sprzedaży, nie należy brać pod uwagę momentu dostarczenia (otrzymania) towaru. Istotne jest określenie, którego roku dana dotyczy transakcja.

Od czego zależy zaliczenie kosztów i przychodów do danego roku obrotowego

W przepisach ustawy o rachunkowości nie jest określony moment zaliczenia skutków transakcji sprzedaży do przychodów. Zgodnie jednak z zasadą memoriału i współmierności kosztów i przychodów w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody dotyczące danego roku obrotowego oraz obciążające ją koszty związane z tymi przychodami.

Z punktu widzenia bilansowego wydanie towaru z magazynu wiąże się z ewidencją kosztu własnego, a wystawienie faktury sprzedaży - z zarachowaniem przychodów ze sprzedaży. Jeżeli więc spółka zarówno dokument WZ, jak i fakturę sprzedaży wystawiła w grudniu, to według zasady współmierności transakcja sprzedaży odbywała się w tym roku obrotowym. Data otrzymania towaru przez odbiorcę nie wpływa na ustalenie kosztów i przychodów danego roku obrotowego.

Zasada ta w przypadku dostaw krajowych odpowiada przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Ustawa o VAT przez dostawę towarów rozumie przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru. Jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru jednej z tych osób oraz z chwilą wystawienia faktury, gdy istnieje taki obowiązek, nie później jednak niż 7 dni od dnia wydania towaru (art. 19, ust. 2 i 4).

Jeżeli zarówno wydanie towaru, jak i wystawienie faktury nastąpi w grudniu 2006 r., to obrót i obowiązek rozliczenia VAT należnego również powstaje za grudzień tego samego roku, tj. za rok 2006.

Uznanie przychodów w ustawach dochodowych również następuje według zasady memoriału. Za przychody związane z działalnością gospodarczą osiągnięte w roku podatkowym uważa się należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Za datę powstania przychodu uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym przedmiot sprzedaży został wydany.

Kiedy warto udokumentować zamówienie

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego tylko te czynności sprzedaży-zakupu muszą być udokumentowane pisemnie, dla których ustawa zastrzega, że bez zachowania zastrzeżonej formy pisemnej umowa jest nieważna. Rygoru nieważności w stosunku do umów handlowych kodeks nie przewiduje.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego jednostka nie ma obowiązku zawarcia pisemnej umowy, aby czynność sprzedaży była uznana za ważną. Wskazane byłoby jednak zawieranie umów sprzedaży lub przyjmowanie od kontrahentów zamówień pisemnych, np. drogą elektroniczną lub w formie faksów.

W ten sposób spółka uniknie nieprzyjemnych sytuacji, gdy kontrahent np. odmówi odbioru twierdząc, że nie złożył zamówienia. Pozwoli to również na uniknięcie dylematów przedstawionych w pytaniu oraz ułatwi poprawne rozliczenia podatkowe.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

* art. 6 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 157, poz. 1119

* art. 60, art. 73, art. 353-365, art. 384-396 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166

* art. 12 ust 1 i ust. 3a-3b ustawy z 15 lutego 1992 r. podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

* art. 19 ust. 2 i 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029

Teresa Fołta

biegły rewident