Uproszczone sprawozdania finansowe jednostek mikro

Zmiany wprowadza ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości – Dz.U. z dnia 21 sierpnia 2014 r., poz. 1100, która wchodzi w życie 5 września 2014 r.

Uproszczenia dla jednostek mikro

Stosowanie uproszczeń dla jednostek mikro zawsze jest dobrowolne, co oznacza, że jednostki mogą sporządzać sprawozdania w formie uproszczonej, jeśli się na to zdecydują. Aby skorzystać z takiej możliwości organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe, czyli właściciele jednostki, musi podjąć taką decyzję. O stosowaniu przez jednostkę uproszczonych rozwiązań należy poinformować w przyjętych zasadach rachunkowości.

Zgodnie z art. 28a dodanym do ustawy o rachunkowości jednostka mikro nie może stosować wyceny aktywów i pasywów według wartości godziwej ani skorygowanej ceny nabycia. W związku z tym jednostka przy wycenie stosuje ceny historyczne, które są proste do określenia, jednak nie pokazują aktualnej wartości posiadanych aktywów i pasywów. Zakaz stosowania wyceny według wartości godziwej i skorygowanej ceny nabycia dotyczy tylko jednostek mikro, które zdecydują się korzystać z przewidzianych dla nich uproszczeń  sprawozdawczych.

W jednostkach mikro stosujących uproszczenia sprawozdanie finansowe składa się z  informacji ogólnych, bilansu wraz z informacjami uzupełniającymi do bilansu oraz rachunku zysków i strat.

W ramach informacji ogólnych jednostka musi określić następujące informacje:

1) firma, siedziba i adres albo miejsce zamieszkania i adres oraz numer we właściwym rejestrze sądowym albo ewidencji,

2) wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,

3) wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,

4) wskazanie zastosowanych zasad rachunkowości przewidzianych dla jednostek mikro, z wyszczególnieniem wybranych uproszczeń,

5) wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,

6) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.

Bilans jednostek mikro składa się z jedynie kilku bardzo zagregowanych pozycji aktywów (aktywa trwałe, w tym środki trwałe oraz aktywa obrotowe, w tym: zapasy i należności krótkoterminowe) oraz źródeł ich finansowania (kapitał własny, w tym: kapitał podstawowy i należne wpłaty na kapitał podstawowy oraz zobowiązania i rezerwy na zobowiązania, w tym: rezerwy na zobowiązania i zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek). Niezwykle istotną częścią bilansu jednostek mikro są informacje uzupełniające zawierające kwotę wszelkich zobowiązań finansowych, kwota zaliczek i kredytów udzielonych członkom organów administrujących, zarządzających i nadzorujących oraz informacje o udziałach (akcjach) własnych.

W zamieszczonym do ustawy zmieniającej załączniku ustawodawca wskazał uproszczony wariant porównawczy rachunku zysków i strat, co nie oznacza, że jedyną dopuszczalną ewidencją działalności operacyjnej jest ten właśnie wariant. Jednostki prowadzące działalność produkcyjną lub usługową  mogą, a wręcz powinny ewidencjonować koszty równolegle w układzie kalkulacyjnym.

Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych

Dodatkowe uproszczenia dla organizacji non-profit

Organizacje non-profit, czyli stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu rzemiosła oraz Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych otrzymują możliwość korzystania z dodatkowych uproszczeń. Jednostki nieprowadzące działalności gospodarczej nadal nie mają obowiązku stosowania zasady ostrożności przy wycenie poszczególnych składników aktywów i pasywów (art. 7 ust. 2a uor), dzięki czemu nie muszą dokonywać odpisów aktualizujących składników aktywów ani tworzyć rezerw. Oprócz tego jednostki non-profit nie sporządzają skonsolidowanych sprawozdań i nie mają obowiązku badania, składania sprawozdań do odpowiedniego rejestru, udostępniania ani ich publikowania.

Jednostki mikro

Obowiązek badania sprawozdań finansowych

Wprowadzone w ustawie z dnia 11 lipca 2014 r. nowelizacje dotyczą jednostek mikro. Do art. 3 ustawy o rachunkowości dodano ust. 1a i 1b, w których wymieniono jednostki mikro w rozumieniu ustawy. Uproszczenia będą stosowane począwszy od sprawozdania za 2014 r.

Jako pierwsze ustawa wymienia spółki handlowe (kapitałowe i osobowe), spółki cywilne, inne osoby prawne (np. spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe, partie polityczne), a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych. Warunkiem zaliczenia tych jednostek do kategorii mikro jest nieprzekroczenie co najmniej dwóch z trzech wielkości:

1 500 000 zł sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego, 3 000 000 zł przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,  10 osób średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty. Jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy (a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność) spełniły powyższy warunek.

Kolejną grupą jednostek mikro w rozumieniu przepisów są: stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, fundacje, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, społeczno-zawodowe organizacje rolników (np. kółka rolnicze czy też rolnicze zrzeszenia branżowe), organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła oraz Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Powyższe jednostki będą zaliczone do jednostek mikro, jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej.

Do jednostek mikro zalicza się również osoby fizyczne prowadzące działalność, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, a także spółki partnerskie, pod warunkiem, że przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 1 200 000 euro i nie więcej niż 2 000 000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych – w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Jednostkami mikro są także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie, które co prawda nie osiągnęły przychodów w wysokości równowartości w walucie polskiej 1 200 000 euro, jednak dobrowolnie zdecydowały się stosować zasady rachunkowości określone w ustawie o rachunkowości (zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Wyłączenia z jednostek mikro

Do jednostek mikro nie zaliczymy podmiotów działających na podstawie prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi (np. domy maklerskie), przepisów o funduszach inwestycyjnych (np. fundusze inwestycyjne), przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (np. towarzystwa ubezpieczeniowe i reasekuracyjne), przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (SKOK-i), przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (fundusze emerytalne), w tym jednostek zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie tych przepisów oraz jednostek działających według przepisów dotyczących jednostek sektora finansów publicznych (np. organy administracji rządowej, sądy, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki budżetowe, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, uczelnie publiczne itp.).

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Podstawa prawna

- ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości - Dz.U. z dnia 21 sierpnia 2014 r., poz. 1100

Autor: Marta Przyborowska