Samotny rodzic musi rozliczyć się w terminie

Osoby rozliczające się za 2008 rok i spełniające warunki do rozliczenia jak osoby samotnie wychowujące dzieci muszą dopełnić formalności, aby skorzystać z tej preferencji. Orzecznictwo wojewódzkich sądów administracyjnych pokazuje, jak łatwo stracić do niej prawo.

Prosty przepis

Sposób rozliczenia samotnego rodzica przewiduje art. 6 ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Z preferencji mogą skorzystać osoby samotnie wychowujące dzieci małoletnie, dzieci bez względu na wiek, które otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną oraz dzieci do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, jeśli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu do określonej wysokości, z wyjątkiem renty rodzinnej. Jak wynika z orzecznictwa WSA, problemy zaczynają się, gdy przepis trzeba zastosować w praktyce. O czym należy pamiętać?

Terminowe rozliczenie

Aby rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, trzeba złożyć zeznanie w ustawowym terminie, czyli do 30 kwietnia (np. wyrok WSA w Białymstoku, sygn. akt I SA/Bk 381/08, prawomocny). Przekroczenie terminu powoduje brak prawa do preferencyjnego rozliczenia.

Piotr Augustyniak, doradca podatkowy w kancelarii Hogan & Hartson, zwraca uwagę, że kluczowe dla oceny tego wyroku jest brzmienie przepisu art. 6 ust. 10 ustawy o PIT, zgodnie z którym możliwość preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek dotyczący tej ulgi złożą po terminie złożenia zeznania.

- Można się zatem zastanawiać, czy właściwa jest konstrukcja formularza zeznania rocznego PIT, który zawiera ten właśnie wniosek, czy też wniosek powinien być składany odrębnym pismem - mówi Piotr Augustyniak.

Gdyby podatniczka złożyła takie zeznanie, zaznaczyła, że rozlicza się z dzieckiem i dokonała obliczeń bez uwzględnienia ulgi, to korekta byłaby zasadna.

- Należy zgodzić się ze składem orzekającym, że wniosek o zastosowanie preferencyjnej metody opodatkowania został złożony po terminie, więc podatniczka nie mogła się w ten sposób rozliczyć - konkluduje ekspert.

Dochód dziecka

Według art. 6 ust. 4 ustawy o PIT dziecko do 25. roku życia może uzyskać niewielki dochód (z wyjątkiem renty rodzinnej), a jego samotny rodzic może skorzystać z ulgi. Potwierdza to wyrok WSA w Krakowie (sygn. akt I SA/Kr 250/08, nieprawomocny). Sąd stwierdził, że jeśli dziecko nie przekroczy limitu dochodu powodującego powstanie obowiązku uiszczenia podatku, to rodzic samotnie wychowujący dziecko może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania. Wyrok dotyczył jednak stanu prawnego z 2006 roku.

Jacek Budziszewski, dyrektor ds. audytów podatkowych w Instytucie Studiów Podatkowych, wyjaśnia, że tezę postawioną przez sąd należy uznać za właściwą i zarazem aktualną w zakresie preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci w rozliczeniu za 2008 rok. Jednym z warunków koniecznych do zastosowania preferencyjnych zasad opodatkowania jest nieuzyskanie przez dziecko w roku podatkowym dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od PIT (np. alimenty), renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.

- Odnosząc się do przywołanego wyroku WSA w Krakowie, należy podzielić pogląd prezentowany przez sąd - mówi Jacek Budziszewski.

Gdy dziecko w 2008 roku nie przekroczy dochodu w wysokości 3091 zł, nie będzie musiało zapłacić podatku, więc samotny rodzic będzie mógł rozliczyć się z dzieckiem.

ROZLICZENIE SAMOTNYCH RODZICÓW

Matka zatrudniona na umowę o pracę, zarabiająca 6 tys. zł miesięcznie, zapłaci za 2008 rok

• 16 119,25 zł podatku, gdy rozlicza się na zasadach ogólnych

• 14 853,70 zł podatku, gdy rozlicza się jak osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko, które nie uzyskuje dochodu

Różnica: 1265,55 zł (w przykładzie nie uwzględniono składek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego).