REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie zmiany wnosi nowa ustawa o finansach publicznych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jan Charytoniuk
Jan Charytoniuk
autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu rachunkowości budżetowej, w tym ok. 30 opracowań do „PORADNIKA Rachunkowości Budżetowej”, opartych na praktycznych doświadczeniach wyniesionych z pracy w instytucjach kontrolnych (w RIO) i na stanowisku głównego księgowego
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Znamy już nową ustawę o finansach publicznych oraz ustawę – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych. Obie te ustawy przewidują wiele zmian w tym sektorze. Większość przepisów zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2010 r.

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych wchodzi w życie 1 stycznia 2010 r. Zakłada ona wprowadzenie niezbędnych i gruntownych zmian w organizacji sektora finansów publicznych oraz zasadach jego funkcjonowania. Wprowadzone ustawą ograniczenia form organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych mają przyczynić się do wzmocnienia oraz poprawy przejrzystości finansów publicznych.

REKLAMA

Nowa ustawa o finansach publicznych wprowadza wiele rozwiązań, takich jak:

• wprowadzenie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa jako dokumentu ukierunkowującego politykę finansową państwa oraz wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych,

• wprowadzenie rozwiązań w zakresie budżetu zadaniowego,

• uzupełnienie przepisów regulujących zasady gospodarowania środkami publicznymi poprzez wprowadzenie możliwości udzielania ulg w spłacie określonych w ustawie niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• propozycje nowych regulacji usprawniających oraz wzmacniających system audytu wewnętrznego.

Nowa ustawa wprowadza przepisy wzmacniające normy ostrożnościowe w budżecie państwa oraz w budżetach jednostek samorządu terytorialnego, a także wprowadza zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi i innymi środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, niepodlegającymi zwrotowi.

Do nabycia książka: NOWA USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH Z KOMENTARZEM

REKLAMA

W zakresie organizacji sektora finansów publicznych nowa ustawa nie przewiduje funkcjonowania jednostek organizacyjnych w formie gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, a działalność w formie zakładów budżetowych w znacznie okrojonym zakresie możliwa będzie tylko w jednostkach samorządu terytorialnego. W formie samorządowych zakładów budżetowych nie będą mogły funkcjonować m.in. jednostki prowadzące działalność określoną w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty). Jako nowe formy organizacyjne ustawa wprowadza agencje wykonawcze i instytucje gospodarki budżetowej, działające jako państwowe osoby prawne.

Nowa ustawa przewiduje działalność jedynie państwowych funduszy celowych powoływanych ustawowo, których przychody będą pochodziły ze źródeł publicznych, a koszty będą przeznaczane na realizację wyodrębnionych zadań, przy czym fundusze te nie będą posiadały osobowości prawnej i będą funkcjonowały jako rachunki bankowe, których dysponentami będą ministrowie lub inny organ, wskazani w ustawie tworzącej fundusz.

Nowa ustawa likwiduje instytucję rachunku dochodów własnych jednostek budżetowych i rachunków funduszy motywacyjnych, tworząc jednocześnie instytucję wydzielonego rachunku w samorządowych jednostkach budżetowych, prowadzących działalność określoną w ustawie o systemie oświaty, dla gromadzenia dochodów określonych w uchwale podjętej przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego.

Wieloletnie planowanie w postaci wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego polega na tym, że mają być sporządzane i przyjmowane w formie uchwały organu stanowiącego plany na okresy obejmujące minimum rok budżetowy i 3 kolejne lata. Wieloletnia prognoza finansowa ma obejmować prognozę następujących parametrów budżetowych:

• dochodów budżetu w podziale na dochody i wydatki bieżące, w tym obsługę długu, gwarancje i poręczenia,

• dochodów i wydatków majątkowych, w tym dochodów ze sprzedaży majątku,

• wyniku budżetu,

• przychodów i rozchodów budżetu, z uwzględnieniem długu zaciągniętego i planowanego do zaciągnięcia.

REKLAMA

Wieloletnia prognoza finansowa obejmuje również prognozę kwoty długu, stanowiącej dotychczas załącznik do uchwały budżetowej, a także zawiera upoważnienia dla organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania jednostki i których płatności przypadają w latach następnych.

Wprowadzenie do nowej ustawy budżetu zadaniowego zostało pomyślane jako jeden z głównych elementów reorganizacji systemu finansów publicznych, mający stanowić wprowadzany stopniowo instrument zarządzania wydatkami publicznymi.

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. wchodzi w życie 1 stycznia 2010 r., z tym że część przepisów wchodzi w życie w późniejszych terminach. Jednocześnie z nową ustawą w latach 2010-2013 będą funkcjonowały niektóre przepisy ustawy dotychczasowej, co jest podyktowane koniecznością zakończenia w 2010 r. likwidacji gospodarstw pomocniczych państwowych i samorządowych jednostek budżetowych, państwowych zakładów budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych prowadzących działalność w zakresie innym niż określony w nowej ustawie, funduszy motywacyjnych, wojewódzkich i powiatowych funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym oraz Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Wiele przepisów dotychczasowej ustawy o finansach publicznych będzie obowiązywało przy podejmowaniu uchwał budżetowych jednostek samorządu terytorialnego na 2010 r.

Nowa ustawa o finansach publicznych, w porównaniu z ustawą dotychczasową, nie dopuszcza możliwości funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych w formie gospodarstw pomocniczych państwowych i samorządowych jednostek budżetowych oraz państwowych zakładów budżetowych, a działalność funduszy celowych ogranicza do państwowych funduszy celowych nieposiadających osobowości prawnej.

Z uwagi na konieczność dostosowania zakresu jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych do europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych we Wspólnocie Europejskiej (system ESA'95), z tego sektora zostały wyłączone jednostki badawczo-rozwojowe. W nowej ustawie jako jednostki sektora finansów publicznych zostały wymienione państwowe instytucje filmowe.

 

Nowa ustawa o finansach publicznych stanowi (art. 10 ust. 1), że jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej i państwowe fundusze celowe stosują zasady gospodarki finansowej określone w tej ustawie.

Z regulacji zawartych w nowej ustawie wynika, że państwowe i samorządowe jednostki budżetowe działają w dużym stopniu według zasad dotychczasowych.

Jednostki budżetowe

Jednostkami budżetowymi są jednostki sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio - dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. W porównaniu z dotychczasową, nowa ustawa nie przewiduje możliwości gromadzenia określonych dochodów uzyskiwanych przez jednostki budżetowe na wydzielonym rachunku dochodów własnych. Nowa ustawa stwarza natomiast (art. 223), ale tylko samorządowym jednostkom budżetowym prowadzącym działalność określoną w ustawie o systemie oświaty, możliwość gromadzenia na wydzielonym rachunku dochodów określonych w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, pochodzących zwłaszcza ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej oraz z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki budżetowej.

Dochody na rachunkach, o których mowa w art. 223 nowej ustawy, mogą być gromadzone od 1 stycznia 2011 r. Utworzone przez jednostki budżetowe wydzielone rachunki dochodów własnych mogą funkcjonować zgodnie z dotychczasowymi przepisami, z jednoczesnym regulowaniem zobowiązań i ściąganiem należności, do 31 grudnia 2010 r. Po tym terminie środki pieniężne podlegają odprowadzeniu - odpowiednio na rachunek pomocniczy państwowej albo samorządowej jednostki budżetowej i mogą być wykorzystane na dotychczasowe cele do 30 czerwca 2011 r. Po 30 czerwca 2011 r. państwowe jednostki budżetowe przekazują niewykorzystane środki na dochody budżetu państwa, a samorządowe jednostki budżetowe - na dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Zakłady budżetowe

Zadania własne jednostki samorządu terytorialnego w zakresie:

1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi,

2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) targowisk i hal targowych,

6) zieleni gminnej i zadrzewień,

7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania,

9) cmentarzy

- mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe.

Ograniczenie w nowej ustawie zakresu działalności samorządowych zakładów budżetowych do wykonywania zadań własnych w przedstawionym zakresie będzie się wiązało m.in. z likwidacją do końca 2010 r. samorządowych przedszkoli działających dotychczas w formie zakładów budżetowych i przekształcenia ich w jednostki budżetowe.

Z regulacji zawartych w nowej ustawie i dotyczących gospodarki finansowej zakładów budżetowych należy zwrócić uwagę na przepis (art. 15 ust. 7) stanowiący, że samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. W dotychczasowej ustawie obowiązuje w tej sprawie zapis w formie obligatoryjnej (art. 24 ust. 9) stanowiący, że zakład budżetowy wpłaca do budżetu nadwyżki środków obrotowych, ustalone na koniec okresu rozliczeniowego.

Agencja wykonawcza

Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa.

Agencja wykonawcza prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych i w odrębnej ustawie o utworzeniu tej agencji.

Instytucja gospodarki budżetowej

Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania i pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów.

Instytucja gospodarki budżetowej może być tworzona przez ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek, a także przez organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego.

Instytucja gospodarki budżetowej uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Państwowy fundusz celowy

Państwowy fundusz celowy jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy. Fundusz ten nie posiada osobowości prawnej i stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie.

Z ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (art. 90 i 92) wynika, że z dniem:

• 31 grudnia 2010 r. likwiduje się wojewódzkie i powiatowe fundusze gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym oraz Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: centralny i terenowe,

• 1 stycznia 2012 r. państwowe fundusze celowe posiadające osobowość prawną - Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - stają się państwowymi funduszami celowymi w myśl ustawy o finansach publicznych.

Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych nie odnoszą się do dalszego funkcjonowania funduszy celowych utworzonych na podstawie ustawy - Prawo ochrony środowiska: Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich, powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Podstawy prawne

• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1420)

• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1421)

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 666)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

REKLAMA

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Prof. Modzelewski wyjaśnia jak to możliwe

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

REKLAMA

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA