Jakie zasady obowiązują przy ustalaniu podatku odroczonego

Aktywa z tytułu podatku odroczonego

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi (patrz Przykład), stratami podatkowymi, możliwymi do odliczenia w przyszłości oraz niewykorzystanymi ulgami podatkowymi.

Przykład. Powstawanie ujemnych różnic przejściowych

Wartość AKTYWÓW:

bilansowa < podatkowa

Wartość PASYWÓW:

bilansowa > podatkowa

Zasada ostrożności

Ustalając wysokość aktywa z tytułu podatku odroczonego, należy kierować się zasadą ostrożności i obliczać je tylko wtedy, gdy osiągnięta podstawa opodatkowania w przyszłości pozwoli na potrącenie ujemnych różnic kursowych i odliczenie strat podatkowych. Zgodnie z KRS nr 2 podstawa opodatkowania pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych, odliczenie strat podatkowych, lub niewykorzystanych ulg tylko wtedy, gdy istnieją wystarczające dodatnie różnice przejściowe, które odwrócą się w tych samych okresach, w jakich przewidywane jest odwrócenie ujemnych różnic przejściowych, odliczenie strat i ulg podatkowych lub w okresach następnych, w których możliwe jest odliczenie strat podatkowych od dochodu. Ponadto, gdy według przewidywań jednostki osiągnięcie podstawy opodatkowania pozwalającej na potrącenie ujemnych różnic przejściowych i odliczenie strat podatkowych jest bardziej prawdopodobne niż osiągnięcie podstawy na niższym poziomie.

Informacjami, które mogą potwierdzać, że prawdopodobne jest osiągnięcie podstawy opodatkowania są:

a) osiąganie w ostatnich 3 latach przez podatnika dochodu,

b) zawarte umowy, których realizacja spowoduje uzyskanie dochodu,

c) prognozy wynikające z budżetu (planu finansowego),

d) możliwości realizacji strategii podatkowej, pozwalającej na zwiększenie dochodu w przyszłości, pod warunkiem, że strategia ta jest wykonalna, a kierownik jednostki zamierza ją urzeczywistnić.

Przykłady różnic przejściowych

Różnice przejściowe najczęściej powstają z powodu:

 -  wyceny bilansowej pozycji aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej,

 - naliczenia odsetek od kredytów i pożyczek,

 - stosowania innej stawki amortyzacji do celów bilansowych i podatkowych

 - odmiennego traktowania leasingu według prawa podatkowego i bilansowego.

Informacjami, które mogą potwierdzać, że osiągnięcie podstawy opodatkowania nie jest prawdopodobne są:

a) ponoszenie strat podatkowych lub strat ustalonych zgodnie z zasadami rachunkowości w którymkolwiek z ostatnich 3 lat,

b) niewykorzystanie odliczeń z tytułu strat podatkowych, prawo do których zostało utracone w ostatnich 5 latach,

c) straty podatkowe lub straty ustalone zgodnie z zasadami rachunkowości spodziewane w kolejnych latach.

Zatem skalkulowanie podatku odroczonego nie opiera się tylko na wyciągnięciu danych z ksiąg rachunkowych. Podmiot, który chce prawidłowo ustalić podatek odroczony musi posiadać dodatkowe informacje. Są to przede wszystkim prognozy finansowe na najbliższe lata, które należy przejrzeć pod kątem planowanych wyników oraz dochodów podatkowych. Jednostki powinny pamiętać też, że dochód podatkowy i wynik finansowy brutto mogą być diametralnie różne. A straty podatkowe odliczamy od tego pierwszego.

W ustawie o rachunkowości nie została określona częstotliwość kalkulacji i ujmowania w księgach rachunkowych rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Można więc przyjąć, że jeżeli jednostka nie sporządza sprawozdań finansowych na inny dzień bilansowy niż koniec roku obrotowego, wówczas może ustalać odroczony podatek dochodowy tylko raz - właśnie na koniec 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego.