Fiskus może sprawdzić mieszkanie podatnika
Urząd skarbowy ma dwa alternatywne rozwiązania, aby dostać się do mieszkania podatnika i dokonać niezbędnych czynności mających na celu sprawdzenie poniesionych wydatków mieszkaniowych. W zależności od etapu dokonywania ustawowych czynności, organ podatkowy może wkroczyć do mieszkania podatnika za jego zgodą lub bez niej, uzyskując tzw. nakaz prokuratorski.
Podstawę uprawnień fiskusa do wstępu do mieszkania podatnika stanowią przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Decyzja urzędnika
Urząd skarbowy ma dwie możliwości. Może jeśli zechce dostać się do mieszkania podatnika i dokonać niezbędnych czynności mających na celu sprawdzenie, czy rzeczywiście zostały poniesione wydatki mieszkaniowe za zgodą podatnika (będzie tak w przypadku czynności sprawdzających) lub bez zgody podatnika (stanie się tak wtedy, gdy zostanie wszczęta kontrola podatkowa). W tym drugim przypadku urząd skarbowy musi uzyskać tzw. nakaz prokuratorski. Ta sytuacja nie jest z pewnością przyjemna dla podatnika. Wtedy bowiem pracownicy urzędu skarbowego dostają się do mieszkania podatnika bez jego zgody, a nawet wbrew niej. Tylko w razie kontroli mieszkania w ramach czynności sprawdzających podatnik może uzgodnić wygodny dla niego termin. Natomiast w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej takiej możliwości już nie ma.
PRZYKŁAD:
CZY FISKUS SPRAWDZI, CZY BYŁ
Urząd skarbowy wezwał podatnika w celu weryfikacji zeznania rocznego, w którym ten odliczył wydatki remontowe. W urzędzie pracownik umówił się z podatnikiem i ustalił, że przyjdzie do podatnika konkretnego dnia i spisze protokół z czynności oględzin mieszkania na okoliczność poczynionego remontu.
Podatnik nie wie, czy musi wyrazić zgodę na wejście urzędnika podatkowego do mojego domu? Oczywiście może odmówić. Zgoda udzielona została w trakcie czynności sprawdzających. Podatnik, mimo wcześniejszej zgody i umówienia się na konkretny termin wizyty, nie musi wpuścić do mieszkania urzędnika organu podatkowego. Zapewne w takim przypadku organ podatkowy będzie się starał wyznaczyć nowy termin do przeprowadzenia oględzin. Jednak termin ten nie będzie zobowiązywał podatnika, nawet mimo wcześniej wyrażonej zgody.
Podatnik ma prawo w każdej chwili się rozmyślić. Trzeba mieć jednak na uwadze, że w realizacji swoich uprawnień do weryfikacji poprawności złożonego zeznania organ podatkowy może dążyć do wszczęcia w takiej sytuacji kontroli podatkowej.
Czynności sprawdzające
Oględzin lokalu mieszkalnego za zgodą podatnika organy podatkowe dokonują w ramach czynności sprawdzających. W takiej sytuacji wszystko odbywa się sprawnie i spokojnie. Podatnik musi jednak pamiętać, że uprawnienie do wkroczenia do jego mieszkania przysługuje pracownikom organów podatkowych tylko w ściśle określonych przypadkach. Nie mogą oni dowolnie kierowani własnym kaprysem żądać od podatników, by ci na każde ich życzenie udostępniali mieszkanie. Stanie się tak tylko w przypadkach ściśle wskazanych w przepisach Ordynacji podatkowej. Wynika z nich, że organ podatkowy może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe. Oczywiście w tym przypadku organ może obejrzeć mieszkanie podatnika tylko po uzyskaniu jego zgody.
PRZYKŁAD:
JAK USTALIĆ TERMIN WIZYTY URZĘDNIKA
Wypełniając przed trzema laty zeznanie roczne PIT, podatnik skorzystał z odliczenia w ramach ulgi remontowej. Urząd skarbowy postanowił sprawdzić, czy podatnik rzeczywiście poniósł wydatki. Ponieważ podatnik nie protestował przeciwko ustaleniu tych faktów, urzędnik zaproponował termin wizyty. Niestety termin ten nie odpowiadał podatnikowi. Zaproponował więc nowy termin. Urzędnik miał pojawić się w mieszkaniu podatnika w piątek 13 lipca o godz. 16.00. Niestety podatnik miał niegroźny wypadek samochodowy i nie zdążył przybyć na miejsce. Poinformował o tym urzędnika. Ten zgodził się, by podatnik zaproponował nowy termin wizyty. Podatnik umówił się z nim na 17 lipca.
Jeśli podatnik wyraża zgodę i zdecyduje się wpuścić do mieszkania pracownika urzędu skarbowego, będzie musiał uzgodnić z nim termin tej wizyty. W praktyce odbywa się to w ten sposób, że pracownik organu podatkowego, w porozumieniu z podatnikiem, ustala termin dokonania oględzin. Podatnik może nie zgodzić się na termin proponowany przez urzędnika i ustalić taki, który odpowiada jemu. Powinien jednak pamiętać o podpisaniu odpowiedniej adnotacji o ustaleniu terminu oględzin. Adnotację tę urzędnik zamieści w aktach sprawy.
PRZYKŁAD:
CZY MOŻNA NIE WPUŚCIĆ URZĘDNIKA
W ubiegłym roku podatnik wybudował dom. Wydał na ten cel bardzo dużo pieniędzy. Skorzystał więc z możliwości ubiegania się o zwrot VAT zawartego w cenie materiałów budowlanych. Wykorzystał cały przysługujący limit.
Teraz dowiedział się, że urzędnik chce obejrzeć dom w celu weryfikacji poniesienia wydatków mieszkaniowych. Podatnik chciałby odmówić. Rzeczywiście będzie mógł tak postąpić i odmówić. Musi jednak pamiętać, że odmowa udostępnienia lokalu mieszkalnego lub jego części naraża go na wszczęcie kontroli podatkowej. Jeśli kontrola zostanie wszczęta i podatnik nie zgodzi się na oględziny domu, urzędnik może przyjść do podatnika z nakazem prokuratorskim, a wtedy nie będzie można odmówić.
Co więcej, urzędnik może podejrzewać, że wcześniejsza odmowa była spowodowana chęcią ukrycia pewnych niekorzystnych dla podatnika okoliczności. Lepiej zatem się zgodzić, zwłaszcza że podatnik rzeczywiście wybudował dom.
Ustalanie terminu
W razie nieudostępnienia lokalu w uzgodnionym terminie organ podatkowy może wyznaczyć nowy termin przeprowadzenia oględzin. Niestety, w tym przypadku organ podatkowy może wyznaczyć termin nowego spotkania jednostronnie. Może, co znaczy, że wcale nie musi. Tym samym, jeśli podatnik trafi na uprzejmego urzędnika, ten może umówić się z nim ponownie, tak żeby nowy termin był dogodny także dla podatnika. Pracownik organu podatkowego oczywiście sporządzi protokół przeprowadzonych oględzin. Jeśli po ustaleniu nowego terminu wizyty, mimo wcześniejszej zgody, podatnik nie wpuści pracownika organu podatkowego do mieszkania, musi liczyć się z tym, że organ podatkowy może wszcząć kontrolę podatkową, w trakcie której ma już szersze kompetencje do wkraczania na cudzy teren.
PRZYKŁAD:
CZY USTALIĆ NOWY TERMIN OGLĘDZIN
Podatniczka umówiła się z pracownikiem urzędu skarbowego na oględziny jej mieszkania. Niestety, spóźniła się kilkanaście minut i urzędnik już sobie poszedł. Nie wie, czy może teraz prosić o nowy termin, czy też spotkają ją jakieś przykre konsekwencje. Na szczęście w takiej sytuacji można próbować ustalić nowy termin spotkania z urzędnikiem. Trzeba jednak pamiętać, że w razie nieudostępnienia mieszkania w uzgodnionym terminie organ podatkowy może wyznaczyć nowy termin przeprowadzenia oględzin, ale już jednostronnie, czyli bez konieczności konsultowania się z podatnikiem.
Potrzebne dokumenty
Pracownik organu podatkowego sporządza protokół przeprowadzonych oględzin, który dołącza do akt sprawy. Organ podatkowy sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.
Protokół sporządza się tak, aby z jego treści wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy nich obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby. Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.
Protokół powinien zawierać takie dane, jak: wskazanie podatnika, wskazanie pracownika organu podatkowego, określenie miejsca i czasu przeprowadzenia czynności, opis dokonanych ustaleń faktycznych itp. Protokół nie może zawierać oceny prawnej sprawy będącej przedmiotem czynności sprawdzających. Ocena taka jest możliwa tylko na etapie postępowania podatkowego na podstawie całości zebranych dowodów. Jednym z takim dowodów może być właśnie protokół z oględzin.
Kontrola podatkowa
Jeśli podatnik nie wyrazi zgody na wizytę urzędnika, zostanie wszczęta kontrola podatkowa. W ramach tej kontroli również mogą zostać przeprowadzone oględziny lokalu mieszkalnego. Kontrolujący ma prawo wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu:
l dokonania oględzin, jeżeli: zostały one wskazane jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub jako siedziba kontrolowanego;
l jest to niezbędne dla ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego lub podstawy opodatkowania;
l jest to niezbędne do zweryfikowania faktu poniesienia wydatków na cele mieszkaniowe, uprawniających do skorzystania z ulg podatkowych;
l dokonania oględzin oraz przeszukania lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń lub rzeczy, jeżeli powzięto informację o prowadzeniu niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej albo w przypadku gdy są tam przechowywane przedmioty, księgi podatkowe, akta lub inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie istnienia obowiązku podatkowego lub określenie wysokości zobowiązania podatkowego.
Czynności kontrolne wykonywane są za zgodą kontrolowanego. Niestety, na etapie postępowania kontrolnego urząd skarbowy ma też możliwość dostania się do mieszkania podatnika wbrew jego woli. W takim przypadku konieczne jest jednak uzyskanie zgody prokuratora rejonowego. Po jej uzyskaniu pracownicy organu podatkowego przeprowadzą odpowiednie czynności kontrolne w mieszkaniu podatnika. Oczywiście przed przystąpieniem do tych czynności powinni okazać podatnikowi postanowienie prokuratora o wyrażeniu na to zgody.
Z przeprowadzonych czynności powinien zostać sporządzony protokół, który wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. W razie odmowy zatwierdzenia protokołu materiały i informacje zebrane w toku czynności nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.
Ważne!
Podatnik powinien żądać okazania legitymacji oraz upoważnienia do wszczęcia kontroli przy wstępie do jego mieszkania pracownika urzędu
SŁOWNIK
Czynności sprawdzające to czynności organu podatkowego pierwszej instancji, które mają na celu sprawdzenie nie tylko terminowości składania deklaracji i wpłacania zadeklarowanych podatków, ale również stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji oraz ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.
Kontrola podatkowa to czynności organu podatkowego mające na celu sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.
ANNA WOJDA
anna.wojda@infor.pl
Podstawa prawna
l Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Prezydent podpisał ustawę znaną jako SLIM VAT 3. Na mocy nowych przepisów zwiększony został m.in. limit dla podatników, którzy mogą korzystać z metody kasowej rozliczania podatku VAT oraz rozliczać się kwartalnie. Próg przychodowy wzrósł z 1,2 miliona do 2 milionów euro. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca. Jej celem jest uproszczenie regulacji podatkowych i ułatwienie prowadzenia działalności przedsiębiorcom. Jakie zmiany na nich czekają?
Zapadł ważny wyrok dla praktyki naliczania stawki podatku od nieruchomości dla działalności opiekuńczej (domów seniora). Chodzi o wyrok z dnia 23 maja 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w sprawie o sygn. I SA/ Kr 250/23.
Prezent dla współpracownika odchodzącego na emeryturę to sympatyczny gest i podziękowanie za dotychczasową wspólną pracę. Ale co kupić? Przygotowaliśmy kilka pomysłów.
Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o VAT – podała kancelaria prezydenta. Ustawa wprowadza pakiet Slim VAT 3, który ma uprosić rozliczanie tego podatku.
Zakładam, że projekt ustawy o KUKE w przyszłym tygodniu trafi pod obrady rządu, byśmy zdążyli przepracować ją w Sejmie w czerwcu i lipcu - powiedziała PAP pełnomocnik rządu ds. polsko-ukraińskiej współpracy rozwojowej Jadwiga Emilewicz.
Jeżeli w wyniku rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne okaże się, że składka ta została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, płatnikowi składek przysługuje jej zwrot. Termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty wynikającej z rocznego rozliczenia (RZS-R) został wydłużony do 5 czerwca 2023 r.
Napiwek przypisany konkretnej osobie nie jest dochodem spółki gastronomicznej, a spółka nie zapłaci podatku dochodowego. Podatek dochodowy za napiwek obciąża jednak osobę, która otrzymała napiwek.
Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).
31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.
Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?
Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?
Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom?
Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.
Pakiet e-commerce, który wprowadził szereg zmian oraz nowych pojęć głównie w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązuje od 20 maja 2021 r. Szczególnie ciekawe były zmiany, które „uporządkowały” kwestię platform ułatwiających sprzedaż wysyłkową dla konsumentów z UE (B2C). Mowa jest tutaj głównie o interfejsach elektronicznych takich jak chociażby Amazon. Co istotne, adres siedziby dla takich platform nie ma żadnego znaczenia w rozwiązaniu, o którym będzie mowa, o ile ułatwiają one określone dostawy towarów.
W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.
Od 1 lipca przyszłego roku korzystanie z KSeF będzie obowiązkowe. Obecnie jest to dobrowolne, a oficjalne dane Ministerstwa Finansów pokazują, jakie jest podejście podatników do tego tematu. Jak to wygląda?
Od 15 czerwca 2023 r. podatnicy i płatnicy podatków będą mogli uzyskać od każdego z naczelników urzędów skarbowych (niezależnie od terytorialnej właściwości działania tych organów) dane i informacje o swojej indywidualnej sytuacji podatkowo-prawnej (w tym objęte tajemnicą skarbową) telefonicznie lub za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 25 maja 2023 r. wyrok w polskiej sprawie (C-114/22) dotyczącej kwestionowania prawa do odliczenia VAT na podstawie pozorności czynności. Sprawa dotyczyła transakcji sprzedaży znaków towarowych i odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie.
Ministerstwo Finansów przypomina, że organizacje pożytku publicznego (OPP), które chcą otrzymać 1,5% podatku PIT, powinny do 30 czerwca 2023 r. zgłosić do urzędu skarbowego aktualny rachunek bankowy. Zgłoszenie nie jest konieczne jeżeli rachunek został zgłoszony w ubiegłych latach i jest nadal aktualny.
Jak prawidłowo rozliczyć VAT w przypadku zwrotu zakupionych towarów przez nabywcę? Wyjaśniamy na poniższym przykładzie.
Inwestycje amerykańskich spółek na polskim rynku widoczne są na każdym kroku. Wbrew pozorom, ruch kapitału odbywa się jednak również w przeciwnym kierunku. Polscy inwestorzy co raz częściej lokują kapitał w zagraniczne start-up’y, w tym w innowacyjne projekty z Ameryki Północnej. Jedną z możliwości prowadzenia tego typu działań są umowy SAFE.
Rolnik ryczałtowy sprzedaje samochód, który wykorzystywał w działalności rolniczej. Samochód ten został przed sprzedażą wycofany z działalności rolniczej, co zostało potwierdzone sporządzonym na tę okoliczność protokołem. Czy sprzedaż taka podlega opodatkowaniu VAT? Czy byłoby inaczej, gdyby przed sprzedażą samochód nie został wycofany z działalności rolniczej?
Komentarze(0)
Pokaż: