REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wartości niematerialne i prawne zaliczyć w koszty

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Piotr Woźniakiewicz
Doradca podatkowy
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Podatnik może zaliczyć do kosztów podatkowych niezamortyzowane wartości niematerialne i prawne, które przestał wykorzystywać w prowadzonej działalności. Zdanie organów podatkowych na ten temat jest jednak podzielone.

 

 

W praktyce gospodarczej zdarza się, że podatnik przestaje korzystać z wartości niematerialnej i prawnej przed zakończeniem normatywnego okresu jej amortyzacji. Przepisy podatkowe nie dają jednoznacznej odpowiedzi, jak w takim przypadku potraktować nieumorzoną wartość początkową wartości niematerialnej i prawnej (dalej: WNiP).

Obowiązujące przepisy

Przepisy ustawy o podatku dochodowym zarówno od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT), jak i od osób prawnych (dalej ustawa o CIT) w sposób pozytywny przesądzają, że w przypadku odpłatnego zbycia środka trwałego oraz WNiP nieumorzoną dotychczas wartość początkową uznać należy za koszt uzyskania przychodów.

Odmiennie natomiast uregulowana jest kwestia strat powstałych w wyniku likwidacji środków trwałych oraz WNiP. W tym przypadku ustawodawca wyraźnie wyłączył przypadek, w którym strata powstała w wyniku likwidacji środka trwałego nie stanowi kosztu podatkowego - jest to sytuacja, w której likwidacja powstała na skutek zmiany rodzaju działalności prowadzonej przez podatnika. W konsekwencji każda strata powstała z innej przyczyny oraz każda strata powstała w wyniku likwidacji WNiP stanowi koszt uzyskania przychodu.

Zaliczenie w koszty

Zatem niezależnie od przyczyn związanych z zaprzestaniem korzystania z WNiP podatnik uprawniony jest do zaliczenia niezamortyzowanej jej wartości do kosztów uzyskania przychodów w dacie likwidacji WNiP i wykreślenia jej z ewidencji. Ważne jednak jest to, aby podatnik mógł wykazać, że w dacie poniesienia wydatków na zakup WNiP istniał związek całej wartości poniesionego kosztu z przychodem.

W kontekście umów licencji oznacza to, że podatnik zamierzał wykorzystywać nabyte prawa w takim okresie, za który zapłacił (niezależnie od tego, czy okres ten jest dłuższy czy krótszy od okresu amortyzacji). Jednak związek całej poniesionej kwoty z przychodem będzie istniał również w sytuacji, w której podatnik z góry zakładał wcześniejsze zakończenie wykorzystywania nabytej WNiP, a nie istniała możliwość zakupu jej na okres krótszy (np. kontrahent godził się tylko na sprzedaż licencji na program komputerowy na dwa lata, a podatnik z góry wiedział, że program będzie mu potrzebny tylko 14 miesięcy).

Interpretacje urzędowe

Niestety, wskazaną powyżej interpretację nie zawsze podziela aparat skarbowy. W piśmie z 24 sierpnia 2007 r. (nr 1401/BP-II/4210-47/07/WD) dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że w żadnym z wymienionych na wstępie przypadków podatnik nie jest uprawniony do zaliczenia w koszty niezamortyzowanej wartości WNiP. Jeżeli podatnik decyduje się zaprzestać korzystania z licencji na program komputerowy przed zakończeniem amortyzacji lub świadomie zawiera umowę na okres krótszy niż okres amortyzacji, to nie można mówić o stracie podatkowej. Strata to uszczerbek poniesiony przez podatnika, powstały na skutek okoliczności, których podatnik przy zachowaniu należytej staranności nie mógł przewidzieć lub którym nie mógł zapobiec.

Podobne stanowisko wyraził naczelnik Małopolskiego Urzędu Skarbowego w piśmie z 26 lipca 2005 r. (nr DP3/423-14/05). Naczelnik argumentował, że skoro strony umowy licencji zawarły kontrakt na 48 miesięcy, to brak możliwości korzystania z licencji przez następny rok (tak aby okres umowy był równy okresowi amortyzacji) nie może stanowić straty, gdyż strony wyraźnie w umowie na taki stan rzeczy wyraziły zgodę. W podobnym duchu wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w piśmie z 20 maja 2005 r. (nr BI/005-0032/05), który wprawdzie dopuścił rozpoznanie w rachunku podatkowym straty z likwidacji wartości niematerialnych i prawnych, jednak wyraźnie zaznaczył, iż może mieć to miejsce tylko w sytuacjach, w których strata jest wynikiem niekorzystnych okoliczności, których nie można była przewidzieć lub których przewidywalność wkalkulowana była w ryzyko działalności gospodarczej.

Odmienne stanowisko

Wskazane stanowisko organów podatkowych jest błędne. Przede wszystkim nie sposób przyjąć, że strata może powstać wyłącznie z uwagi na zdarzenia losowe. Likwidacja jest celowym działaniem podatnika, a ustawodawca dopuszcza zaliczenie określonych strat powstałych na skutek likwidacji środków trwałych.

Pojęcie straty należy rozumieć jako ubytek czegoś, co się posiadało. Strata powstaje, jeżeli coś pierwotnie przedstawiało wartość dla podatnika, a następnie ją utraciło. Należy pamiętać, że WNiP stanowią aktywa - majątek trwały podatnika, który wykorzystuje on w działalności gospodarczej w długim okresie. Dlatego zarówno przepisy podatkowe, jak i przepisy ustawy o rachunkowości przewidują, iż wydatki na ich nabycie należy rozliczać w czasie.

W konsekwencji w sytuacji, w której podatnik nie rozliczył jeszcze całości poniesionego wydatku na WNiP w formie odpisów amortyzacyjnych (a zatem nadal wykazuje określone aktywo), a WNiP traci swą przydatność dla działalności gospodarczej podatnika, to powstaje ubytek w jego majątku. Z tych przyczyn regulacje z zakresu rachunkowości tę nierozliczoną wartość nakazują rozpoznać jako koszt okresu, w którym to zdarzenie nastąpiło. Podobnie należałoby przyjąć na gruncie regulacji ustaw podatkowych - utrata możliwości korzystania z WNiP powoduje, że poniesiony historycznie wydatek - w części jeszcze nierozliczonej dla celów podatkowych - przestaje stanowić jakąkolwiek wartość dla podatnika, a więc stanowi stratę.

Brak zakazu odliczania

W odniesieniu do środków trwałych w orzecznictwie NSA przyjmuje się, że likwidacją jest każde wycofanie środka trwałego z ewidencji, a więc nie tylko fizyczna likwidacja środka, ale również jego sprzedaż, darowizna lub zadysponowanie nim w inny sposób. W przypadku wartości niematerialnych i prawnych, które nie są już przydatne podatnikowi, ponieważ np. zakupił lepsze oprogramowanie, z natury rzeczy nie można dokonać jej fizycznej likwidacji. Zatem wystarczającą przesłanką do likwidacji w rozumieniu tego przepisu jest wykreślenie wartości niematerialnych i prawnych z ewidencji. Natomiast w sytuacji, w której podatnik traci prawo do korzystania z danego prawa z uwagi na upływ czasu, w sposób oczywisty jest zobowiązany do wykreślenia go z ewidencji, gdyż nie stanowi ono już majątku podatnika.

Kwestia ta jest jednak czasem pozytywnie postrzegana przez organy podatkowe. Takim przykładem jest pismo Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego z 20 lutego 2006 r. (nr ZD/406-236/CIT/05), gdzie stwierdzono, że podatnik, podejmując działania w zakresie racjonalnej gospodarki wartościami niematerialnymi, polegające na zastosowaniu lepszych rozwiązań, bardziej dostosowanych do indywidualnych potrzeb jednostki, może odnieść w ciężar kosztów podatkowych niezamortywowaną wartość wartości niematerialnej, np. know-how, którą zaprzestał wykorzystywać w prowadzonej działalności.

CO WYNIKA Z PRZEPISÓW

Nawet jeżeliby stwierdzić, że nie występuje strata w rozumieniu przepisów podatkowych, to brak jest wyraźnej normy prawnej zakazującej zaliczenia niezamortyzowanej wartości niematerialnej i prawnej do kosztów. Jedyną taką normą jest przepis dotyczący strat w środkach trwałych.

CO JEST KOSZTEM PODATKOWYM

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wyraźnie wyłączonych w przepisach ustaw podatkowych.


PIOTR WOŹNIAKIEWICZ

doradca podatkowy, PricewaterhouseCoopers (biuro w Krakowie)

PODSTAWA PRAWNA

l Art. 15 i art. 16 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

l Art. 22 i art. 23 ust. 1 pkt 5i 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zawód: księgowy: teraz wyraźny awans w rankingu prestiżu. Dlaczego warto zarabiać na umiejętności księgowania

W najnowszym rankingu najbardziej poważanych zawodów w Polsce opublikowanym przez SW Research (2025) księgowy awansował o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem. Aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji.

Rząd poprawia KSeF, przedsiębiorcy zadowoleni z kolejnym zmian w ustawie, zwłaszcza że korzystne modyfikacje nastąpią jeszcze przed wejściem w życie zmienianych przepisów

Krajowy System e-Faktur zmienia się na lepsze. Rząd, po konsultacjach z przedsiębiorcami, przyjął pakiet przepisów, które mają ułatwić funkcjonowanie Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe przepisy są wynikiem licznych konsultacji z przedsiębiorcami, jakie przeprowadziło Ministerstwo Finansów.

MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

REKLAMA

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

REKLAMA

Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

REKLAMA