Jak się uchronić przed zarzutem o nierzetelność księgi

 

 

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy. Jeżeli ustalenie dochodu (straty) w powyższy sposób nie jest możliwe, dochód (stratę) ustala się w drodze oszacowania.

Prawo do drobnych błędów

Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.) nakazuje, by podatnik prowadził księgę rzetelnie i w sposób niewadliwy. Za niewadliwą uważa się księgę prowadzoną zgodnie z przepisami rozporządzenia i objaśnieniami do wzoru księgi.

Za rzetelną księgę przychodów i rozchodów uważa się wówczas, gdy dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Jednak księgę uznaje się za rzetelną również, gdy podatnik popełni drobne błędy.

Drobne błędy to w szczególności zdarzenia, gdy zostaną niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5 proc. przychodu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy.

To samo dotyczy przypadków, w których brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło podatnikowi prowadzenie księgi. Również gdy błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny.

Kontrola skarbowa uzna księgę przychodów i rozchodów za rzetelną także wówczas, gdy podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli przez naczelnika urzędu skarbowego lub przez organ kontroli skarbowej, lub błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada właściwe dowody księgowe, na podstawie których można je łatwo skorygować nawet podczas kontroli.

Zasady powyższe mają zastosowanie w przypadku stwierdzenia braku zapisów lub błędnych zapisów dotyczących kosztów uzyskania przychodu.

Zasady ewidencjonowania

Przypomnijmy, iż podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe. Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Treść dowodu musi być pełna i zrozumiała; dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych.

Jeżeli w dowodzie podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, podatnik posiadający ten dowód jest obowiązany przeliczyć walutę obcą na złote, po obowiązującym w dniu dokonania operacji kursie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o podatku dochodowym. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej.

Zapisy w księdze dokonywane są w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów.

Zasady poprawiania błędów

Podatnik ma prawo poprawienia błędów zarówno w samej księdze przychodów, jak i w dowodach księgowych wystawionych przez siebie, ale z pewnymi wyjątkami. Błędy w dowodach księgowych można poprawiać wyłącznie przez skreślenie niewłaściwie napisanego tekstu lub liczby, w sposób pozwalający odczytać tekst lub liczbę pierwotną, i wpisanie tekstu lub liczby właściwej. Poprawka dokonana w dowodzie księgowym musi być potwierdzona datą i podpisem osoby dokonującej poprawki.

Reguły tej nie stosuje się do dowodów księgowych, dla których ustalono odrębnymi przepisami zakaz dokonywania poprawek, oraz do dowodów obcych. Dowody obce mogą być poprawione przez wystawienie i przesłanie kontrahentowi dowodu korygującego. Dowody własne zewnętrzne przesłane uprzednio mogą być poprawione tylko przez wystawienie dowodu korygującego (noty).

Stwierdzone błędy poprawić można na jeden z dwóch sposobów. Pierwszy polega na skreśleniu dotychczasowej treści i wpisaniu nowej, z zachowaniem czytelności błędnego zapisu. Należy podpisać poprawkę i umieścić datę jej dokonania. Drugi sposób polega na wprowadzeniu do księgi niewpisanych dowodów lub dowodów zawierających korekty błędnych zapisów.

Na dwa sposoby mogą być też dokonywane zapisy zmniejszające przychody lub koszty: ze znakiem minus (-) lub kolorem czerwonym.

JAK TO ZROBIĆ...

Poprawiamy dowód wewnętrzny

PROBLEM: Podatnik wystawił dowód wewnętrzny dokumentujący wydatki poniesione na zakup energii elektrycznej do części domu, w którym prowadzi działalność. Ustalając wysokość kosztu uzyskania przychodu, omyłkowo przemnożył przez ustaloną wcześniej stopę procentową kwotę netto zamiast brutto.

ROZWIĄZANIE: Ponieważ jako osoba świadcząca wyłącznie usługi medyczne, przedmiotowo zwolnione z podatku od towarów i usług, podatnik nie jest płatnikiem VAT, a w konsekwencji nie odlicza podatku naliczonego od należnego, we własnym interesie powinien skorygować wysokość kosztu, biorąc za podstawę kwotę brutto. W związku z tym może wystawiony już dokument poprawić przez skreślenie złej kwoty i wpisanie obok kwoty właściwej (w cyfrach i słownie). Dodatkowo składa przy poprawce podpis i wpisuje datę dokonania poprawki.

Edyta Dobrowolska

gp@infor.pl