REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Istota i elementy stosunku prawnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Istota i elementy stosunku prawnego /Fot. Fotolia
Istota i elementy stosunku prawnego /Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Pojęcie stosunku prawnego to jedno z podstawowych pojęć funkcjonujących na gruncie prawa. Stosunek prawny jest to rodzaj stosunku społecznego (relacji), którego powstanie, ustanie i zmianę regulują przepisy obowiązującego prawa.

Osoby lub grupy osób uczestniczące w stosunku prawnym nazywa się podmiotami albo stronami stosunku prawnego. W każdym stosunku uczestniczą przynajmniej dwa podmioty. Istotą stosunku prawnego jest to, że dany podmiot stosunku prawnego może żądać od drugiej strony tego stosunku określonego zachowania np. świadczenia, a strona ta ma obowiązek je spełnić.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Podmiotem stosunku prawnego (stroną stosunku prawnego) jest podmiot prawa. W zależności od gałęzi prawa i rodzaju stosunku prawnego, możemy wskazać różne typy podmiotów prawa. W prawie konstytucyjnym podmiotem stosunków prawnych może być państwo reprezentowane przez organy władzy publicznej, np. Radę Ministrów, ale także naród jako zbiorowość wszystkich obywateli. W prawie administracyjnym podmiotem stosunku prawnego oprócz organów państwa i samorządu są obywatele, a także instytucje, np. szkoły, kościoły itp. W prawie karnym podstawowym podmiotem jest natomiast państwo reprezentowane przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości (prokurator, sąd), a także sprawcy czynów karalnych. W końcu w prawie cywilnym wyodrębnia się osoby fizyczne, osoby prawne i tzw. „ułomne osoby prawne” (nie mające osobowości prawnej, ale mogące uczestniczyć w obrocie, np. nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, być stroną w postępowaniu cywilnym lub podejmować czynności prawne, na zasadach określonych w przepisach prawa).

Przedmiotem stosunku prawnego czyli tym czego dany stosunek dotyczy może być: zachowanie człowieka (naprawa obuwia zlecona szewcowi, budowa domu zlecona przedsiębiorcy budowlanemu),  przedmiot materialny, np. samochód przekazany na sprzedaż, działka oddana w użytkowanie czy zakupiona w sklepie żywność, a także prawo podmiotowe, np. niemajątkowe prawo autorskie czy majątkowe prawo własności.

Wykładnia prawa – systemowa i funkcjonalna

REKLAMA

Na treść stosunku prawnego składają się uprawnienia i obowiązki jego podmiotów czyli stron stosunku prawnego. W realiach obrotu prawnego najczęściej dochodzi do powstania stosunków prawnych, w których każda ze stron jest jednocześnie w określony sposób uprawniona i zobowiązana. Przykładem tego rodzaju relacji może być stosunek prawny powstały wskutek zawarcia przez dwie strony umowy sprzedaży. W takim stosunku prawnym kupujący jest z jednej strony zobowiązany do uiszczenia odpowiedniej kwoty stanowiącej cenę za towar  i jednocześnie uprawniony  do żądania od sprzedawcy wydania tego towaru. Sprzedający z kolei zobowiązany jest do wydania towaru, zaś uprawniony  do żądania zapłaty od kupującego. Z tego względu jest to tzw. stosunek prawny dwustronny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stosunek prawny na tle innych stosunków społecznych wyróżnia się tym, że o jego powstaniu, elementach składowych, zmianie i ustaniu decydują przepisy prawa stanowionego. Stosunki prawne powstają, ulegają zmianie i ustają na skutek zaistnienia faktów prawnych. Są to często zdarzenia od nas niezależne, takie jak np. śmierć człowieka, która z jednej strony może skutkować wygaśnięciem stosunków, których zmarły był stroną a z drugiej - powstaniem  bądź zmianą stosunków,  których stronami są spadkobiercy zmarłego. Ponadto na powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego mogą wpływać świadome czyny człowieka, z którymi prawo wiąże określone skutki. Przykładem takich działań jest np. zawarcie aneksu do umowy, który zmienia jej treść, a tym samym treść stosunku prawnego powstałego na podstawie tej umowy lub złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, co skutkuje ustaniem danego stosunku prawnego.

Ochrona praw autorskich w Internecie

Podsumowując, stosunek prawny jest to szczególna relacja między co najmniej dwoma podmiotami, której tak powstanie, zmianę jak i ustanie regulują przepisy prawa. Pojęcie stosunku prawnego służy zatem do określenia więzi prawnych zachodzących między tymi podmiotami. Szczególnie istotna  jest treść stosunku prawnego, na którą składają się poszczególne uprawnienia i obowiązki jego stron.  Znajomość pojęcia stosunku prawnego jest o tyle ważna, że każdy z nas w momencie narodzin stał się podmiotem prawa, a tym samym może być podmiotem wielu różnych  stosunków prawnych.

Zapraszamy do dyskusji na forum

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

REKLAMA

KSeF w jednostkach budżetowych – wyzwania i szanse. Wywiad z dr Małgorzatą Rzeszutek

Jak wdrożenie KSeF wpłynie na funkcjonowanie jednostek sektora finansów publicznych? Jakie zagrożenia i korzyści niesie cyfrowa rewolucja w fakturowaniu? O tym rozmawiamy z dr Małgorzatą Rzeszutek, doradcą podatkowym i specjalistką w zakresie prawa podatkowego.

Pieniądze dla dziecka: Ile razy można dać bez podatku? Jest jeden kluczowy warunek przy darowiznach

Pieniądze dziecku bez podatku można przekazać wielokrotnie, gdyż nie jest istotne ile razy, ale trzeba uważać, aby po przekroczeniu limitu kwoty wolnej od podatku od darowizn dokonać niezbędnych formalności urzędowych. Sprawdź, jakie aktualnie obowiązują kwoty wolne od podatku.

Skuteczna windykacja: 5 mitów – dlaczego nie warto w nie wierzyć. Terminy przedawnienia roszczeń (branża TSL)

Wśród polskich przedsiębiorców, w tym także w branży TSL (transport, spedycja i logistyka) temat windykacji należności powraca jak bumerang. Z jednej strony przedsiębiorcy zmagają się z chronicznymi zatorami płatniczymi, z drugiej – wciąż krążą liczne stereotypy, które sprawiają, że wiele firm reaguje zbyt późno albo unika działań windykacyjnych. W efekcie przedsiębiorcy narażają się na utratę płynności finansowej i problemy z dalszym rozwojem.

Podatek od nieruchomości - stawki maksymalne w 2026 roku. 1,25 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 35,53 zł za 1 m2 biura, magazynu, sklepu

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości będą w 2026 roku wyższe o ok. 4,5% od obowiązujących w 2025 roku. Przykładowo stawka maksymalna podatku od budynków mieszkalnych i samych mieszkań wyniesie w 2026 roku 1,25 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, a od budynków (także mieszkalnych) używanych do prowadzenia działalności gospodarczej: 35,53 zł za 1 m2 powierzchni użytkowej. Faktyczne stawki podatku od nieruchomości na dany rok ustalają rady gmin w formie uchwały ale stawki te nie mogą być wyższe od maksymalnych stawek określonych przez Ministra Finansów i Gospodarki.

REKLAMA

Limit poniżej 10 000 zł - najczęściej zadawane pytania o KSeF

Czy przedsiębiorca z obrotami poniżej 10 tys. zł miesięcznie musi korzystać z KSeF? Jak długo można jeszcze wystawiać faktury papierowe? Ministerstwo Finansów wyjaśnia szczegóły nowych zasad, które wejdą w życie od lutego 2026 roku.

"Podatek" (opłata) od psa w 2026 r. Jest stawka maksymalna ale każda gmina ustala samodzielnie. Kto nie musi płacić tej opłaty?

Najczęściej mówi się potocznie: „podatek od psa”. Ale tak naprawdę to opłata lokalna: "opłata od posiadania psów" pobierana przez gminy. Na szczęście nie wszystkie gminy się na to decydują. Bo opłata właśnie tym się różni od podatku, że może ale nie musi być wprowadzona na terenie danej gminy. Ile wynosi opłata od psa w 2026 roku? Kto musi ją płacić a kto jest zwolniony? Do kiedy trzeba wnosić tę opłatę do gminy? Wyjaśniamy.

REKLAMA