Czy wypłata "bilansówki" pozbawia księgowego prawa do wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych przy sporządzaniu bilansu
REKLAMA
REKLAMA
RADA
REKLAMA
Niezależnie od premii bilansowej przysługuje Państwu rekompensata przepracowanych godzin nadliczbowych. Może ona nastąpić zarówno przez oddanie czasu wolnego, jak i przez wypłatę dodatku. Do wynagrodzenia i rekompensaty za pracę nadliczbową nie ma prawa główny księgowy.
UZASADNIENIE
Premia bilansowa niezależnie od tego, czy okoliczności jej wypłaty zostały uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych, czy też jej przyznanie co roku następuje na podstawie doraźnej decyzji pracodawcy, nie może zrekompensować pracy w godzinach nadliczbowych. Praca nadliczbowa może być bowiem rekompensowana tylko w sposób wskazany w przepisach, a więc czasem wolnym lub stosownym dodatkiem.
WAŻNE!
Nie jest możliwe zastąpienie dodatku lub czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych premią lub nagrodą.
Ewentualny zapis regulaminu wynagradzania, wyłączający prawo pracowników, którzy otrzymali premię bilansową, do należności z tytułu przepracowanych godzin nadliczbowych, jest nieważny.
Normalne wynagrodzenie
Za pracę w godzinach nadliczbowych zawsze przysługuje tzw. normalne wynagrodzenie. Nie jest ono rekompensatą, lecz zwykłą należnością za dodatkowe godziny pracy, jaką jest praca w godzinach nadliczbowych. Za normalne wynagrodzenie należy uznać takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie. Będzie nim więc zarówno wynagrodzenie zasadnicze, jak i inne składniki wynagrodzenia stale wypłacane pracownikowi, np. dodatek stażowy. Za każdą godzinę pracy ponad normę mają Państwo prawo do godzinowej stawki normalnego wynagrodzenia. Stawkę godzinową normalnego wynagrodzenia oblicza się, dzieląc stałe pobory pracownika (w sektorze prywatnym będzie to najczęściej po prostu jego pensja) przez nominalną liczbę godzin przypadającą do przepracowania w danym miesiącu.
PRZYKŁAD
W lutym 2008 r. pracownik zatrudniony na pełen etat powinien przepracować 168 godzin. Stawka godzinowa normalnego wynagrodzenia dla pracownika zarabiającego 3000 zł miesięcznie w lutym wyniesie:
3000 zł : 168 godz. = 17,86 zł.
Dodatek za pracę nadliczbową
Za pracę ponad normę przysługuje dodatek za godziny nadliczbowe lub czas wolny. Rekompensata dodatkiem uzależniona jest m.in. od tego, w jakim dniu była świadczona praca (np. po godzinach w zwykłym dniu pracy, w sobotę, w niedzielę).
W przypadku przekroczenia dobowej normy czasu pracy (8 godzin) przysługuje:
• 100% wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką miesięczną lub godzinową (w przypadku pracowników biurowych najczęściej jest to wynagrodzenie zasadnicze) - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
a) w nocy,
b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż ww. (w normalnym dniu pracy czy też w sobotę).
100% dodatek przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (40 godzin), chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do jednego z wymienionych dodatków.
Rekompensata czasem wolnym
Rekompensata czasem wolnym pozbawia pracownika prawa do dodatku. Otrzyma on jedynie normalne wynagrodzenie za czas przepracowany w nadgodzinach.
Jeżeli z wnioskiem o czas wolny występuje pracownik, to pracodawca udziela mu go tyle samo, ile pracownik przepracował w godzinach nadliczbowych. Termin udzielenia tego czasu wolnego nie jest ograniczony do końca okresu rozliczeniowego, w którym praca nadliczbowa miała miejsce. Natomiast jeżeli to pracodawca jest inicjatorem udzielenia pracownikowi czasu wolnego, to musi go udzielić w wymiarze o połowę wyższym, niż zajęły nadgodziny, np. za 3 godziny nadliczbowe z inicjatywy pracodawcy pracownik dostanie 4,5 godziny wolnego. W tym przypadku rekompensata czasem wolnym musi nastąpić do końca okresu rozliczeniowego.
Za pracę przy bilansie w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (w większości firm jest to sobota) przysługuje inny dzień wolny. Nie ma tu znaczenia, jak długo praca była wykonywana.
PRZYKŁAD
Księgowy został wezwany do pracy na 2 godziny w sobotę. Przysługuje mu w zamian cały dzień wolny, a jego miesięczne wynagrodzenie nie może ulec obniżeniu (za 6 godzin trzeba mu zapłacić wynagrodzenie przestojowe).
Niekorzystna sytuacja głównego księgowego
Normalne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych nie będzie przysługiwało dyrektorowi finansowemu - członkowi zarządu oraz głównemu księgowemu (art. 1514 § 1 Kodeksu pracy w związku z art. 128 § 2 pkt 2 k.p.). Osoby te nie mają także prawa do dodatku z tytułu pracy nadliczbowej. Przysługuje im za to w zamian za tę pracę czas wolny. Mają także zagwarantowane w okresie rozliczeniowym zrównoważenie niezapewnienia im odpoczynku dobowego (art. 132 § 3 k.p.).
Do wszelkich świadczeń przewidzianych dla szeregowych pracowników zachowują prawo zastępcy głównego księgowego.
Umowa o dzieło - mniejsze obciążenie dla firmy
REKLAMA
Jeżeli sporządzenie bilansu nie wynika z zakresu obowiązków pracowniczych danej osoby, można zamiast zlecać jego wykonanie w ramach stosunku pracy, zawrzeć z nią dodatkową umowę o dzieło. W ten sposób pracodawcy, którzy dobrowolnie wypłacają księgowym bilansówkę i do tego są zobowiązani do wypłaty należności z tytułu pracy nadliczbowej, mogą uniknąć nadmiernych wydatków. Będą bowiem w tej sytuacji musieli jedynie wypłacić wynagrodzenie wynikające z dodatkowo zawartej umowy. Wynagrodzenie pracownika z tytułu umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą jest jednak zarówno opodatkowane, jak i oskładkowane.
Reasumując, jeżeli wypłata bilansówki zależy od uznania pracodawcy, powinien on rozważyć, czy nie lepiej powstrzymać się od jej wypłaty. Korzystniejszym dla pracodawcy rozwiązaniem może być zgodna z przepisami rekompensata pracy nadliczbowej spowodowanej sporządzaniem bilansu. Biorąc pod uwagę fakt, że istnieje ryzyko, iż zawieranie z własnymi pracownikami dodatkowej umowy o dzieło na sporządzenie bilansu może zostać przez Państwową Inspekcję Pracy zinterpretowane jako obchodzenie przepisów o czasie pracy, wyjście to może okazać się dla pracodawcy najlepsze.
W przypadku Państwa firmy, jeżeli pracodawca do końca okresu rozliczeniowego nie udzielił osobom pracującym w godzinach nadliczbowych czasu wolnego, będzie on zobowiązany do wypłacenia dodatków za każdą godzinę pracy nadliczbowej i ewentualnych dodatków za pracę w porze nocnej. Wcześniejsze wypłacenie premii bilansowej nie zwalnia pracodawcy z tego obowiązku.
• art. 128 § 2 pkt 2, art. 132 § 2 pkt 1, § 3, art. 1511 § 1-3, art. 1512-1514 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 225, poz. 1672
• § 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy - Dz.U. z 1996 r. Nr 62, poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 230 poz. 2292
Arkadiusz Mika
specjalista w zakresie prawa pracy
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat