Zarządzanie odpadami a ujmowanie w księgach związanych z nim kosztów

Producent, w rozumieniu ustawy o zużytym sprzęcie elektronicznym i elektrycznym, wprowadzający sprzęt musi dokonać wyboru, w jakiej formie będzie zarządzać odpadami. Przy podejmowaniu decyzji musi uwzględniać wpływ na środowisko naturalne i skutki gospodarcze.

Ustanowienie odpowiedzialności producenta za zarządzanie odpadami było jednym ze środków zachęcających do projektowania oraz produkcji sprzętu elektrycznego i elektronicznego w sposób w pełni uwzględniający oraz umożliwiający jego naprawę, modernizację, ponowne użycie, demontaż oraz recykling. Producenci nie powinni uniemożliwiać ponownego użycia tych sprzętów, stosując specyficzne rozwiązania projektowe lub procesy produkcyjne, jeśli takie rozwiązania projektowe lub procesy produkcyjne nie niosą korzyści nadrzędnych, np. w odniesieniu do ochrony środowiska naturalnego i/lub wymogów bezpieczeństwa. Producenci powinni projektować i produkować sprzęt w sposób uwzględniający i ułatwiający jego demontaż oraz odzysk, w szczególności poprzez ponowne użycie i recykling części składowych i materiałów. W związku z tym to wytwórcy muszą finansować odbiór ze składowisk, przetwarzanie, odzysk i usuwanie sprzętu elektronicznego i elektrycznego.

Aby w możliwie najskuteczniejszym stopniu zastosować ideę odpowiedzialności, każdy producent odpowiada za finansowanie zarządzania odpadami powstałymi z jego wyrobów. Musi on mieć możliwość podjęcia decyzji w sprawie wypełnienia tego obowiązku indywidualnie lub przystępując do zbiorowego programu. Wprowadzając produkt do obrotu, każdy producent musi przedłożyć gwarancję finansową pokrywającą koszty zarządzania odpadami elektrycznymi pochodzącymi z produktów porzuconych przez społeczeństwo lub innych producentów. W ramach zbiorowego programu finansowania wszyscy obecni wytwórcy ponoszą wspólną odpowiedzialność za finansowanie zarządzania starym złomem. Do programu finansowania zarządzania starym złomem wszyscy wytwórcy obecni na rynku w chwili wystąpienia kosztów wnoszą proporcjonalny wkład.

Obowiązek zarządzania zużytymi sprzętami elektrycznymi i elektronicznymi przeznaczonymi dla gospodarstw domowych dotyczy sprzętu powstałego:

• po 13 sierpnia 2005 r. - obowiązek odnosi się do wprowadzającego sprzęt w stosunku do sprzętu, który został przez niego wprowadzony (nowy sprzęt);

• do 13 sierpnia 2005 r. - obowiązek odnosi się do wprowadzającego sprzęt z tej samej grupy proporcjonalnie do jego udziału w masie wprowadzonego na rynek sprzętu (stary sprzęt).

UWAGA

Jeżeli osiągnięto postęp naukowo-techniczny i rozwinięto analizy cyklu życia, ponowne użycie i odzysk materiału należy uznać za najwłaściwszy, jeśli są to możliwości najlepsze z punktu widzenia środowiska naturalnego.

W ramach zbiorowego programu producenci muszą więc wspólnie finansować zarządzanie złomem wyprodukowanym przed 13 sierpnia 2005 r. Po tej dacie wprowadzający sprzęt jest obowiązany do umieszczenia na sprzęcie oznakowania, którego wzór jest określony w załączniku nr 3 do ustawy o zużytych sprzętach elektronicznych i elektrycznych. Oznakowanie oznacza, że sprzęt został wprowadzony do obrotu po 13 sierpnia 2005 r. Wprowadzany do obrotu sprzęt powinien być oznakowany w sposób wyraźny, czytelny i trwały, umożliwiający identyfikację jego producenta.

Ponadto wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany dołączyć do niego informację dotyczącą:

• zakazu umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami, wraz z wyjaśnieniem znaczenia oznakowania, którego wzór jest określony w załączniku nr 3 do ustawy;

• potencjalnych skutków dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności składników niebezpiecznych w sprzęcie;

oraz informacje o:

• systemie zbierania zużytego sprzętu;

• roli, jaką gospodarstwo domowe pełni w przyczynianiu się do ponownego użycia i odzysku, w tym recyklingu, zużytego sprzętu.

Wprowadzający sprzęt według zasady ogólnej jest obowiązany zapewnić, aby z chwilą sprzedaży nabywcom nie były przedstawiane poszczególne koszty zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu.

Jednak od tej zasady istnieją też wyjątki:

• w przypadku sprzętu określonego w grupach 1, 2 i 4-6 załącznika nr 1 do ustawy wprowadzający przekazuje sprzedawcom detalicznym i sprzedawcom hurtowym informację o wysokości kosztów gospodarowania odpadami, obejmujących koszty zbierania, przetwarzania, recyklingu albo innego niż recykling procesu odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu. Koszty gospodarowania odpadami, stanowiące część ceny sprzętu, są uwidaczniane jako składnik tej ceny nabywcom (obowiązek informacji);

• wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, w przypadku sprzętu określonego w grupach 3 i 7-10 załącznika nr 1 do ustawy, może przekazać sprzedawcom detalicznym i sprzedawcom hurtowym informację o wysokości kosztów gospodarowania odpadami, obejmujących koszty zbierania, przetwarzania, recyklingu albo innego niż recykling procesu odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu, Koszty gospodarowania odpadami, w tym przypadku stanowiące część ceny nabycia, mogą być uwidocznione na fakturze (możliwość informowania).

Obowiązki edukacyjne wprowadzającego sprzęt

Wprowadzający sprzęt jest obowiązany prowadzić publiczne kampanie edukacyjne. Obowiązek ten może być wykonywany samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Za samodzielne prowadzenie kampanii należy uznać przeznaczenie na publiczne kampanie edukacyjne albo przekazanie w terminie do 30 czerwca następnego roku, na wyodrębniony rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, co najmniej 0,1% swoich przychodów z tytułu wprowadzenia sprzętu, osiąganych w danym roku kalendarzowym. Poniesione wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów updop i updof.

Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych są obowiązani do informowania nabywców sprzętu o wysokości kosztów, jeżeli taką informację uzyskali od wprowadzającego sprzęt. Koszty gospodarowania odpadami nie mogą przekraczać kosztów faktycznie ponoszonych przez wprowadzającego sprzęt.