Jak Międzynarodowe Standardy Rachunkowości regulują kapitały własne

Zgodnie z regulacjami zawartymi w założeniach koncepcyjnych sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości kapitał własny jednostki to aktywa jednostki pozostałe po odjęciu wszystkich jej zobowiązań.

Zgodnie z wymaganiami MSR nr 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” bilans powinien zawierać co najmniej:

l wartość kapitału podstawowego i

l wysokość kapitału zapasowego (rezerwowego).

W pozycji Kapitał własny wykazuje się poszczególne kategorie wniesionego kapitału podstawowego, nadwyżki ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej oraz kapitały rezerwowe.

Przykładowa struktura kapitałów własnych¹, która może mieć zastosowanie w przypadku podmiotów sporządzających sprawozdanie finansowe zgodnie z MSSF, wygląda następująco:

I. Kapitał podstawowy (akcyjny bądź udziałowy).

II. Kapitał premiowy (tzw. agio).

III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna).

IV. Kapitał z tytułu emisji instrumentów pochodnych:

l kapitał z tytułu emisji opcji pracowniczych,

l kapitał z tytułu emisji opcji i praw poboru - wykazuje się, jeżeli ustalona jest liczba akcji oraz ich cena, a także jednostka nie jest zobowiązana do zwrotu kwot otrzymanych z tytułu emisji opcji bądź praw poboru,

l kapitał z tytułu emisji złożonych instrumentów finansowych - m.in. element kapitałowy obligacji zamiennych na akcje.

V. Kwoty otrzymane na przyszłą emisję akcji lub udziałów - prezentuje się, jeżeli ustalona jest liczba akcji oraz ich cena, a także gdy jednostka nie jest zobowiązana do zwrotu kwot otrzymanych na przyszłą emisję akcji lub udziałów.

VI. Kwoty wniesione na odkup akcji lub udziałów (wielkość ujemna) - wykazuje się, jeżeli jednostka otrzyma ustaloną liczbę akcji (udziałów) za wniesioną kwotę.

VII. Kapitał z aktualizacji wyceny:

l kapitał z przeszacowania aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży - jeżeli jednostka stosuje model wyceny przewidziany dla aktywów finansowych zaklasyfikowanych do kategorii: aktywa finansowe dostępne do sprzedaży,

l kapitał z przeszacowania rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych - kapitał ten powstaje, gdy jednostka stosuje model alternatywnej wyceny, tj. wycena według wartości godziwej, do rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych,

l kapitał z przeszacowania instrumentów zabezpieczających - jeżeli jednostka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych.

VIII. Kapitał z tytułu różnic kursowych.

IX. Zyski zatrzymane/niepodzielony wynik finansowy:

l zysk (strata) netto bieżącego okresu,

l zysk (strata) z lat ubiegłych,

l kapitał zapasowy utworzony z zysku,

l kapitał rezerwowy utworzony z zysku.

X. Kwoty odnoszące się do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży, ujęte bezpośrednio w kapitale własnym - zagadnienie uregulowane w MSSF nr 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana”.

l § 66, 73 MSR nr 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”

Mariusz Bukowiński

autor jest biegłym rewidentem, zastępcą dyrektora departamentu rachunkowości w spółce sektora elektroenergetycznego

¹ Maciej Frendzel, Jednostkowe sprawozdanie finansowe według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości MSSF/MSR, praca zbiorowa pod redakcją Alicji Jarugi, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Zarząd Główny w Warszawie COSZ, Warszawa 2005, str. 216.