O czym informuje rachunek zysków i strat

Sama informacja dotycząca wysokości zysku/straty jest niewystarczająca do pełnej analizy rentowności przedsiębiorstwa. Pełniejszy jej obraz daje analiza poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat, która pozwala ocenić, jaki rodzaj działalności przynosi zysk oraz jaki rodzaj działalności należy rozwijać, aby ten zysk maksymalizować.

Rachunek zysków i strat – oprócz pozycji zysku netto – zawiera odpowiednio pogrupowane pozycje przychodów i kosztów oraz pokazuje wyniki na poszczególnych segmentach działalności, do których zalicza się:

a) segment działalności operacyjnej,

b) segment działalności finansowej,

c) segment działalności nadzwyczajnej,

d) segment obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego.

Ustawa o rachunkowości określa dwa warianty rachunku zysków i strat:

• wariant porównawczy,

• wariant kalkulacyjny.

Podstawową różnicą między obu wariantami jest sposób kalkulacji kosztów uzyskania przychodów.

W wariancie porównawczym koszty dzielone są według rodzajów.

Natomiast w wariancie kalkulacyjnym w kategorii kosztów z podstawowej działalności znajdują się koszty wytworzenia sprzedanych produktów. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów są dalej dzielone na koszty bezpośrednie, np. materiały bezpośrednie, robocizna bezpośrednia, oraz na koszty pośrednie, tj. koszty niezwiązane bezpośrednio z procesem produkcyjnym.

Różnica między przychodami ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów a kosztami wytworzenia sprzedanych produktów i wartością sprzedanych materiałów stanowi zysk brutto na sprzedaży. Od tego zysku odejmuje się następnie takie koszty działalności podstawowej, jak koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu.

Rachunek przychodów i kosztów z działalności podstawowej wygląda następująco:

A. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

B. Koszty wytworzenia sprzedanych produktów oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów

C. (A – B) Zysk/strata brutto na sprzedaży

D. Koszty sprzedaży

E. Koszty ogólnego zarządu

F. (C – D – E) Zysk/strata na sprzedaży

Wynikiem zestawienia podstawowych przychodów i kosztów jest zawsze zysk/strata na sprzedaży.

Dalsze pozycje rachunku zysków i strat są w obu wariantach identyczne i składają się na nie:

+/– Pozostałe przychody i koszty operacyjne

+/– Przychody i koszty finansowe

+ /– Zyski/straty nadzwyczajne