REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć koszty produkcji

Subskrybuj nas na Youtube
Jak rozliczyć koszty produkcji
Jak rozliczyć koszty produkcji

REKLAMA

REKLAMA

Sposób ewidencji i rozliczenia kosztów produkcji zależy od wielkości przedsiębiorstwa produkcyjnego. Ustawa o rachunkowości wymaga dostosowania rozwiązań ewidencji i rachunku kosztów do potrzeb jednostki. Dlatego koszty rozliczamy albo tylko na kontach zaspołu 4, albo również na kontach zespołu 5.

REKLAMA

Autopromocja

W małych zakładach produkcyjnych zwykle odbywa się mało skomplikowany proces produkcyjny. W tych miejscach wystarczy prowadzić ewidencję kosztów tylko według rodzaju, na kontach zespołu 4. W średnich i dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych, ze względu na złożoność i wielkość produkcji, zalecany jest rozbudowany system ewidencyjny. Oznacza to wykorzystanie kont zarówno zespołu 4, jak i zespołu 5.

Rozliczenie kosztów w przedsiębiorstwach produkcyjnych może być prowadzone według:

•  rodzaju kosztów,

•  miejsc ich powstawania,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

•  nośników kosztów.

Tabela 1. Metody kalkulacji kosztów

infoRgrafika

Ewidencja kosztów według rodzaju

Ewidencję kosztów według rodzaju prowadzi się na kontach zespołu 4.

Na kontach tego zespołu są ujmowane wszystkie koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy zostaną one zaliczone do kosztów bieżącego okresu, czy też do przyszłych okresów sprawozdawczych.

Ewidencja na koncie 501 „Koszty wytworzenia wyrobów i półfabrykatów”

Jeśli ewidencję kosztów prowadzi się na kontach zespołu 4 i 5, to do rozliczenia kosztów stosuje się konto 490 „Rozliczenie kosztów”.

Koszty technicznego wytworzenia ewidencjonujemy na koncie 501 „Koszty wytworzenia wyrobów i półfabrykatów”.

Tabela 2. Typowe zapisy na koncie 501

infoRgrafika

Jeżeli jednostka prowadzi pełną ewidencję kosztów, tj. ewidencjonuje koszty zarówno na kontach zespołu 4, jak i na kontach zespołu 5, ewidencja na koncie 501 odbywa się w korespondencji z kontem 490 „Rozliczenie kosztów”.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)


Jeśli jednostka nie prowadzi kont zespołu 4, księgowanie następuje bezpośrednio na koncie 501.

Saldo konta 501 wyraża stan produkcji w toku, wyrobów gotowych lub półfabrykatów.

Ewidencja na koncie 580 „Rozliczenie kosztów produkcji”

Rozliczenia rzeczywistych kosztów wytworzenia wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz porównania tych kosztów z wartością produktów według cen ewidencyjnych dokonuje się za pomocą konta 580 „Rozliczenie kosztów produkcji”.

Tabela 3. Typowe zapisy na koncie 580

infoRgrafika

Konto 580 „Rozliczenie kosztów działalności produkcyjnej” nie może wykazywać salda na koniec okresu sprawozdawczego.

UWAGA!

Nie zaleca się prowadzenia konta 580, gdy ewidencja wyrobów gotowych i półfabrykatów odbywa się według rzeczywistych kosztów.

Ewidencja na koncie 601 „Wyroby gotowe”

Zapasy wyrobów gotowych i półfabrykatów wycenia się według kosztów wytworzenia. Przez koszty wytworzenia rozumie się koszty bezpośrednie wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich produkcji, przypadającą na okres ich wytwarzania.

Do kosztów wytwarzania wyrobów i półfabrykatów nie zalicza się kosztów ogólnych zarządu i kosztów sprzedaży produktów.

Koszty wyrobów gotowych ewidencjonuje się na koncie 601 „Wyroby gotowe”. Półfabrykaty są objęte ewidencją ilościowo-wartościową i figurują na koncie 602 „Półfabrykaty”.

Tabela 4. Typowe zapisy na koncie 601

infoRgrafika

Przy produkcji wyrobów sporządza się odpowiednią kalkulację poniesionych kosztów. Kalkulacją mogą być obejmowane poszczególne rodzaje wyrobów lub ich grupy oraz półfabrykaty. Spośród różnych metod kalkulacji najczęściej w praktyce stosowana jest kalkulacja podziałowa lub doliczeniowa.

Kalkulacja podziałowa polega na tym, że łączną sumę kosztów produkcji dzieli się przez ogólną liczbę wyprodukowanych jednostek, otrzymując w ten sposób koszty jednostkowe.

REKLAMA

Metoda ta ma zastosowanie wówczas, gdy wytwarza się jeden produkt lub produkty podobne do siebie albo zbliżone z punktu widzenia kosztów, po dokonaniu odpowiednich przeliczeń. Metodę podziałową stosuje się na ogół przy produkcji masowej i wieloseryjnej.

Przy zastosowaniu metody doliczeniowej ustala się koszty bezpośrednie przedmiotów kalkulacji, a koszty pośrednie dolicza się do kosztów bezpośrednich za pomocą określonych kluczy (np. w proporcji do płac bezpośrednich z narzutami, zużycia materiałów bezpośrednich, czasu pracy robotników lub maszyn). Metodę tę można stosować przy produkcji jednostkowej i małoseryjnej.

Zasady ujmowania kosztów zakupu


Produkty gotowe i półfabrykaty mogą być wyceniane według cen ewidencyjnych. W ewidencji księgowej na koncie 621 wykazujemy odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych, a na koncie 622 – odchylenia od cen ewidencyjnych półfabrykatów.

Po stronie debetowej kont 621 i 622 wykazujemy odchylenia debetowe (gdy rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobów lub półfabrykatów jest wyższy od ceny ewidencyjnej) oraz rozliczenie odchyleń kredytowych.

Natomiast po stronie kredytowej konta 621 lub 622 wykazujemy odchylenia kredytowe, gdy rzeczywisty koszt wytworzenia jest niższy od ceny ewidencyjnej, oraz rozliczenie odchyleń debetowych.

Przy stosowaniu cen ewidencyjnych rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobów gotowych i półfabrykatów ustala się z uwzględnieniem odchylenia od cen ewidencyjnych. Odchylenie od cen ewidencyjnych wylicza się według wskaźnika odchyleń:

infoRgrafika

gdzie:

W – wskaźnik odchylenia,

Op – odchylenie na początku okresu,

Ob – odchylenie powstałe w okresie bieżącym,

Pcew – stan produktów na początek okresu według cen ewidencyjnych,

Pb – przychód produktów w okresie bieżącym według cen ewidencyjnych.

Za pomocą tak ustalonego wskaźnika wylicza się kwotę odchyleń przypadających na pozostałość zapasu wyrobów gotowych lub półfabrykatów, a różnicę odnosi się na konto „Koszt sprzedanych wyrobów gotowych”.

UWAGA!

Przyjęte zasady rozliczania odchyleń od cen ewidencyjnych nie mogą być zmieniane w ciągu roku sprawozdawczego.

Rachunek zysków i strat

Ewidencja kosztów i ich rozliczanie mogą być prowadzone przy zastosowaniu rachunków zysków i strat metodą porównawczą lub kalkulacyjną. Wybór odpowiedniej wersji zależy od jednostki i powinien być ujęty w zakładowym planie kont.

W przypadku gdy jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat, na koniec roku obrotowego przenosi koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych i półfabrykatów z kont zespołu 7 oraz koszty zarządu, sprzedaży i koszty działalności handlowej z kont zespołu 5 – na stronę debetową konta 490.


UWAGA!

Przeniesienie kosztów z kont zespołu 7 obejmuje również koszty obrotów wewnętrznych z konta 791.

REKLAMA

Saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” powinno odpowiadać zmianie wyrobów gotowych, półfabrykatów, produkcji niezakończonej i rozliczeń międzyokresowych kosztów – między początkiem i końcem roku obrotowego. Saldo tego konta przenosi się na konto 860 „Wynik finansowy”.

W przypadku sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat koszty ujęte według rodzaju na kontach zespołu 4 przenosi się na konto 490 „Rozliczenie kosztów”. Natomiast koszty wytworzenia sprzedanych produktów zaewidencjonowane na kontach zespołu 7 oraz koszty ogólne zarządu, koszty sprzedaży i koszty handlowe na konto 860 „Wynik finansowy”.

Przykład

Jednostka przemysłowa za dany okres rozliczeniowy wykazała po stronie Ma konta 490 „Rozliczenie kosztów” koszty według rodzaju na 900 000 zł.

Na kontach zespołu 5 wykazano:

 koszty wytworzenia wyrobów: 780 000 zł,

 koszty ogólne zarządu: 90 000 zł,

 koszty sprzedaży wyrobów gotowych: 30 000 zł.

Na koniec roku obrotowego wykazano koszty produkcji w toku o wartości 80 000 zł.

1. Przeksięgowano z konta 490 „Rozliczenie kosztów” na konta zespołu 5 saldo w wysokości 900 000 zł.

2. Przeksięgowano rzeczywiste koszty wyprodukowanych wyrobów gotowych z konta 501 na konto 580 „Rozliczenie kosztów produkcji” w wysokości 700 000 zł.

3. Przeniesiono koszty wyrobów gotowych z konta 580 na konto 601 „Wyroby gotowe” według cen ewidencyjnych w kwocie 735 000 zł.

4. Przeniesiono odchylenia od cen ewidencyjnych wyprodukowanych wyrobów gotowych na konto 621 „Odchylenia od cen ewidencyjnych” – 35 000 zł.

5. Wystawiono faktury odbiorcom za sprzedane wyroby gotowe na 750 000 zł (bez VAT).

6. Przeniesiono wartość sprzedanych wyrobów gotowych w wysokości 630 000 zł.

7. Przeniesiono odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane wyroby gotowe w wysokości 30 000 zł.

infoRgrafika

Marian Borkowski

biegły rewident

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Głównego Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Fundacja rodzinna w strukturach transakcyjnych – ryzyko zakwestionowania przez KAS

Najnowsze stanowisko Szefa KAS (odmowa wydania opinii zabezpieczającej z 5 maja 2025 r., sygn. DKP16.8082.14.2024) pokazuje, że wykorzystanie fundacji rodzinnej jako pośrednika w sprzedaży udziałów może zostać uznane za unikanie opodatkowania. Mimo deklarowanych celów sukcesyjnych, KAS uznał działanie za sztuczne i sprzeczne z celem przepisów.

Webinar: KSeF – co nas czeka w praktyce? + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „KSeF – co nas czeka w praktyce?” poprowadzi Zbigniew Makowski, doradca podatkowy z ponad 15-letnim stażem. Ekspert wskaże, jakie szanse i zagrożenia dla firm i biur rachunkowych niesie ze sobą KSeF i jak się na nie przygotować.

Zmiany w podatku Belki już gotowe. Czekają tylko na ogłoszenie

Rozwiązania dotyczące zmian w podatku Belki zostały opracowane i są gotowe do wdrożenia – poinformował Dariusz Adamski z Instytutu Finansów. Jak podkreślił podczas Europejskiego Kongresu Finansowego w Sopocie, decyzja o ich ogłoszeniu leży teraz w rękach ministra Andrzeja Domańskiego.

Taryfa celna UE: kod, który decyduje o losie Twojej przesyłki

Niepozorny ciąg cyfr może przesądzić o powodzeniu lub porażce międzynarodowej transakcji. W świecie handlu zagranicznego poprawna klasyfikacja taryfowa towarów to nie wybór – to konieczność.

REKLAMA

Zmiany w zamówieniach publicznych w 2025 r. Co czeka zamawiających i wykonawców? Projekt UZP dot. udziału firm z państw trzecich w przetargach

W dniu 3 lutego 2025 r. do Sejmu wpłynął projekt w formie druku nr 1041 o zmianie ustawy ¬- Prawo zamówień publicznych, który miał przewidywać szereg istotnych zmian w systemie zamówień publicznych w Polsce, został on jednak wycofany. Urząd Zamówień Publicznych stworzył jednak własny projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, pod numerem UC88, w której poruszył istotną kwestię udziałów w przetargach firmy z państw trzecich, czyli pochodzących z krajów, z którymi Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej zapewniającej wzajemny i równy dostęp do unijnego rynku zamówień publicznych. Projekt ten został już przyjęty przez Radę Ministrów i przesłany do Sejmu.

PFR pozywa firmy na podstawie rekomendacji CBA. Co możesz zrobić, gdy żądają zwrotu subwencji z Tarczy Finansowej?

Polski Fundusz Rozwoju (PFR) pozywa przedsiębiorców, powołując się na tzw. rekomendacje CBA. Problem dotyczy już około 1900 firm, które – często bez żadnych wcześniejszych sygnałów – otrzymują wezwania a następnie pozwy o zwrot subwencji z Tarczy Finansowej. Zaskakuje nie tylko skala działań PFR, ale przede wszystkim brak rzetelnego uzasadnienia tych roszczeń.

Kawa z INFORLEX. Perspektywy zawodu księgowego

Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 3 cenionymi ekspertami: Żanetą Hejne – właścicielką biura rachunkowego, Piotrem Juszczykiem – doradcą podatkowym inFakt oraz Radosławem Kowalskim – doradcą podatkowym.

Webinar: Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego” poprowadzi Tomasz Rzepa, doradca podatkowy, ekspert INFORAKADEMII. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i roczny nielimitowany dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi. Uczestnicy webinaru dowiedzą się, jak wygląda proces przekształcenia JDG w spółkę z perspektywy biura rachunkowego, ze wskazaniem kluczowych wyzwań, problemów oraz szans, jakie z tego faktu wynikają.

REKLAMA

Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Kary umowne a koszty podatkowe – korzystny wyrok dla podatników

W wyroku z 6 maja 2025 r., sygn. II FSK 1012/22 Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z stanowiskiem, że kary umowne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli niewykonanie dostawy - nie wynikało z winy spółki. Niepewność w tej sprawie wynikała z wykładni art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o CIT, w którym określono jakie kary umowne i odszkodowania nie mogą być uznane za koszty podatkowe. W orzecznictwie przepis ten jest interpretowany literalnie, uznając że pozostałe rodzaje wypłat odszkodowawczych niż wskazane w przepisie mogą być uznane za koszt podatkowy.

REKLAMA