REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć koszty produkcji

Subskrybuj nas na Youtube
Jak rozliczyć koszty produkcji
Jak rozliczyć koszty produkcji

REKLAMA

REKLAMA

Sposób ewidencji i rozliczenia kosztów produkcji zależy od wielkości przedsiębiorstwa produkcyjnego. Ustawa o rachunkowości wymaga dostosowania rozwiązań ewidencji i rachunku kosztów do potrzeb jednostki. Dlatego koszty rozliczamy albo tylko na kontach zaspołu 4, albo również na kontach zespołu 5.

REKLAMA

REKLAMA

W małych zakładach produkcyjnych zwykle odbywa się mało skomplikowany proces produkcyjny. W tych miejscach wystarczy prowadzić ewidencję kosztów tylko według rodzaju, na kontach zespołu 4. W średnich i dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych, ze względu na złożoność i wielkość produkcji, zalecany jest rozbudowany system ewidencyjny. Oznacza to wykorzystanie kont zarówno zespołu 4, jak i zespołu 5.

Rozliczenie kosztów w przedsiębiorstwach produkcyjnych może być prowadzone według:

•  rodzaju kosztów,

REKLAMA

•  miejsc ich powstawania,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

•  nośników kosztów.

Tabela 1. Metody kalkulacji kosztów

infoRgrafika

Ewidencja kosztów według rodzaju

Ewidencję kosztów według rodzaju prowadzi się na kontach zespołu 4.

Na kontach tego zespołu są ujmowane wszystkie koszty poniesione w danym okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy zostaną one zaliczone do kosztów bieżącego okresu, czy też do przyszłych okresów sprawozdawczych.

Ewidencja na koncie 501 „Koszty wytworzenia wyrobów i półfabrykatów”

Jeśli ewidencję kosztów prowadzi się na kontach zespołu 4 i 5, to do rozliczenia kosztów stosuje się konto 490 „Rozliczenie kosztów”.

Koszty technicznego wytworzenia ewidencjonujemy na koncie 501 „Koszty wytworzenia wyrobów i półfabrykatów”.

Tabela 2. Typowe zapisy na koncie 501

infoRgrafika

Jeżeli jednostka prowadzi pełną ewidencję kosztów, tj. ewidencjonuje koszty zarówno na kontach zespołu 4, jak i na kontach zespołu 5, ewidencja na koncie 501 odbywa się w korespondencji z kontem 490 „Rozliczenie kosztów”.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)


Jeśli jednostka nie prowadzi kont zespołu 4, księgowanie następuje bezpośrednio na koncie 501.

Saldo konta 501 wyraża stan produkcji w toku, wyrobów gotowych lub półfabrykatów.

Ewidencja na koncie 580 „Rozliczenie kosztów produkcji”

Rozliczenia rzeczywistych kosztów wytworzenia wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz porównania tych kosztów z wartością produktów według cen ewidencyjnych dokonuje się za pomocą konta 580 „Rozliczenie kosztów produkcji”.

Tabela 3. Typowe zapisy na koncie 580

infoRgrafika

Konto 580 „Rozliczenie kosztów działalności produkcyjnej” nie może wykazywać salda na koniec okresu sprawozdawczego.

UWAGA!

Nie zaleca się prowadzenia konta 580, gdy ewidencja wyrobów gotowych i półfabrykatów odbywa się według rzeczywistych kosztów.

Ewidencja na koncie 601 „Wyroby gotowe”

Zapasy wyrobów gotowych i półfabrykatów wycenia się według kosztów wytworzenia. Przez koszty wytworzenia rozumie się koszty bezpośrednie wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich produkcji, przypadającą na okres ich wytwarzania.

Do kosztów wytwarzania wyrobów i półfabrykatów nie zalicza się kosztów ogólnych zarządu i kosztów sprzedaży produktów.

Koszty wyrobów gotowych ewidencjonuje się na koncie 601 „Wyroby gotowe”. Półfabrykaty są objęte ewidencją ilościowo-wartościową i figurują na koncie 602 „Półfabrykaty”.

Tabela 4. Typowe zapisy na koncie 601

infoRgrafika

Przy produkcji wyrobów sporządza się odpowiednią kalkulację poniesionych kosztów. Kalkulacją mogą być obejmowane poszczególne rodzaje wyrobów lub ich grupy oraz półfabrykaty. Spośród różnych metod kalkulacji najczęściej w praktyce stosowana jest kalkulacja podziałowa lub doliczeniowa.

Kalkulacja podziałowa polega na tym, że łączną sumę kosztów produkcji dzieli się przez ogólną liczbę wyprodukowanych jednostek, otrzymując w ten sposób koszty jednostkowe.

Metoda ta ma zastosowanie wówczas, gdy wytwarza się jeden produkt lub produkty podobne do siebie albo zbliżone z punktu widzenia kosztów, po dokonaniu odpowiednich przeliczeń. Metodę podziałową stosuje się na ogół przy produkcji masowej i wieloseryjnej.

Przy zastosowaniu metody doliczeniowej ustala się koszty bezpośrednie przedmiotów kalkulacji, a koszty pośrednie dolicza się do kosztów bezpośrednich za pomocą określonych kluczy (np. w proporcji do płac bezpośrednich z narzutami, zużycia materiałów bezpośrednich, czasu pracy robotników lub maszyn). Metodę tę można stosować przy produkcji jednostkowej i małoseryjnej.

Zasady ujmowania kosztów zakupu


Produkty gotowe i półfabrykaty mogą być wyceniane według cen ewidencyjnych. W ewidencji księgowej na koncie 621 wykazujemy odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych, a na koncie 622 – odchylenia od cen ewidencyjnych półfabrykatów.

Po stronie debetowej kont 621 i 622 wykazujemy odchylenia debetowe (gdy rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobów lub półfabrykatów jest wyższy od ceny ewidencyjnej) oraz rozliczenie odchyleń kredytowych.

Natomiast po stronie kredytowej konta 621 lub 622 wykazujemy odchylenia kredytowe, gdy rzeczywisty koszt wytworzenia jest niższy od ceny ewidencyjnej, oraz rozliczenie odchyleń debetowych.

Przy stosowaniu cen ewidencyjnych rzeczywisty koszt wytworzenia wyrobów gotowych i półfabrykatów ustala się z uwzględnieniem odchylenia od cen ewidencyjnych. Odchylenie od cen ewidencyjnych wylicza się według wskaźnika odchyleń:

infoRgrafika

gdzie:

W – wskaźnik odchylenia,

Op – odchylenie na początku okresu,

Ob – odchylenie powstałe w okresie bieżącym,

Pcew – stan produktów na początek okresu według cen ewidencyjnych,

Pb – przychód produktów w okresie bieżącym według cen ewidencyjnych.

Za pomocą tak ustalonego wskaźnika wylicza się kwotę odchyleń przypadających na pozostałość zapasu wyrobów gotowych lub półfabrykatów, a różnicę odnosi się na konto „Koszt sprzedanych wyrobów gotowych”.

UWAGA!

Przyjęte zasady rozliczania odchyleń od cen ewidencyjnych nie mogą być zmieniane w ciągu roku sprawozdawczego.

Rachunek zysków i strat

Ewidencja kosztów i ich rozliczanie mogą być prowadzone przy zastosowaniu rachunków zysków i strat metodą porównawczą lub kalkulacyjną. Wybór odpowiedniej wersji zależy od jednostki i powinien być ujęty w zakładowym planie kont.

W przypadku gdy jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat, na koniec roku obrotowego przenosi koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych i półfabrykatów z kont zespołu 7 oraz koszty zarządu, sprzedaży i koszty działalności handlowej z kont zespołu 5 – na stronę debetową konta 490.


UWAGA!

Przeniesienie kosztów z kont zespołu 7 obejmuje również koszty obrotów wewnętrznych z konta 791.

Saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” powinno odpowiadać zmianie wyrobów gotowych, półfabrykatów, produkcji niezakończonej i rozliczeń międzyokresowych kosztów – między początkiem i końcem roku obrotowego. Saldo tego konta przenosi się na konto 860 „Wynik finansowy”.

W przypadku sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat koszty ujęte według rodzaju na kontach zespołu 4 przenosi się na konto 490 „Rozliczenie kosztów”. Natomiast koszty wytworzenia sprzedanych produktów zaewidencjonowane na kontach zespołu 7 oraz koszty ogólne zarządu, koszty sprzedaży i koszty handlowe na konto 860 „Wynik finansowy”.

Przykład

Jednostka przemysłowa za dany okres rozliczeniowy wykazała po stronie Ma konta 490 „Rozliczenie kosztów” koszty według rodzaju na 900 000 zł.

Na kontach zespołu 5 wykazano:

 koszty wytworzenia wyrobów: 780 000 zł,

 koszty ogólne zarządu: 90 000 zł,

 koszty sprzedaży wyrobów gotowych: 30 000 zł.

Na koniec roku obrotowego wykazano koszty produkcji w toku o wartości 80 000 zł.

1. Przeksięgowano z konta 490 „Rozliczenie kosztów” na konta zespołu 5 saldo w wysokości 900 000 zł.

2. Przeksięgowano rzeczywiste koszty wyprodukowanych wyrobów gotowych z konta 501 na konto 580 „Rozliczenie kosztów produkcji” w wysokości 700 000 zł.

3. Przeniesiono koszty wyrobów gotowych z konta 580 na konto 601 „Wyroby gotowe” według cen ewidencyjnych w kwocie 735 000 zł.

4. Przeniesiono odchylenia od cen ewidencyjnych wyprodukowanych wyrobów gotowych na konto 621 „Odchylenia od cen ewidencyjnych” – 35 000 zł.

5. Wystawiono faktury odbiorcom za sprzedane wyroby gotowe na 750 000 zł (bez VAT).

6. Przeniesiono wartość sprzedanych wyrobów gotowych w wysokości 630 000 zł.

7. Przeniesiono odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na sprzedane wyroby gotowe w wysokości 30 000 zł.

infoRgrafika

Marian Borkowski

biegły rewident

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Głównego Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co zmieni się od lutego 2026 roku?

Od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

REKLAMA

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

REKLAMA