REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady ujmowania kosztów zakupu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
W polityce rachunkowości trzeba określić zasady ujmowania kosztów zakupu
W polityce rachunkowości trzeba określić zasady ujmowania kosztów zakupu
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Do faktury za zakupione materiały dostawca zgodnie z umową doliczył wartość kosztów transportu i ubezpieczenia. W jaki sposób należy zaewidencjonować powyższe koszty zakupu? W jakiej wartości należy wykazać materiały w bilansie?

Ustawa o rachunkowości w art. 28 ust. 11 pkt 1 nakazuje zapasy zakupionych rzeczowych składników aktywów obrotowych na dzień nabycia lub powstania ująć w księgach rachunkowych według cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 6 tej ustawy rzeczowe składniki aktywów obrotowych wyceniamy na dzień bilansowy w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia, ale nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.

REKLAMA

REKLAMA

Pojęcie ceny nabycia zostało zdefiniowane w art. 28 ust. 2 tej ustawy. Zgodnie z nim cena nabycia obejmuje:

● cenę zakupu, tj. kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększoną o obciążenia o charakterze publicznoprawnym, oraz

koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu.

REKLAMA

Kaucję gwarancyjną w bilansie zalicza się do aktywów obrotowych

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Cena zakupu jest obniżana o rabaty, upusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Wybór stosowanego sposobu

Z pytania wynika, że sprzedający na fakturze za zakupione materiały ujął również koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, w tym w szczególności koszty transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania i koszty ubezpieczenia materiałów. Koszty zakupu powiększają wartość materiałów, które w dniu ujęcia w ewidencji księgowej muszą być wykazane w cenie nabycia.

W polityce rachunkowości należy wskazać sposób ewidencji i rozliczenia kosztów zakupu. Ustawa o rachunkowości zawiera stosowne rozwiązania w kwestii ujęcia początkowego materiałów w ewidencji. W polityce rachunkowości spółka może zapisać rozwiązanie:

● zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy rzeczowe składniki aktywów obrotowych (w tym materiały i towary) wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia (tj. według cen zakupu powiększonych o koszty zakupu), nie wyższych od cen ich sprzedaży netto,

● zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy wyceny zapasów materiałów i towarów dokonuje się według cen zakupu (zamiast cen nabycia), jeżeli nie zniekształca to aktywów oraz wyniku finansowego.

Dofinansowanie do wypoczynku w księgach rachunkowych

W zależności od przyjętego w polityce rozwiązania wskazanego powyżej spółka w różny sposób będzie rozliczała koszty zakupu:

● przy wyborze rozwiązania zgodnego z art. 28 ust. 1 pkt 6 koszty zakupu będą rozliczane w czasie równomiernie na stan końcowy materiałów i towarów oraz na ich zużycie (sprzedaż),

● przy wyborze rozwiązania zgodnego z art. 34 ust. 1 pkt 1 koszty zakupu będą rozliczane w całości na zużyte materiały czy towary i nie będą aktywowane w wartości zapasu materiałów. W drugim przypadku rezygnuje się z pozostawienia odpowiedniej części kosztów zakupu.

Wskazanie kont

W następnym etapie spółka musi określić, jakie będzie stosowała zasady ewidencji kosztów zakupu i ich rozliczenia, w szczególności wskazując konta księgowe służące do rozliczania kosztów zakupu materiałów.

Spółka może stosować:

● ujęcie kosztów zakupu od razu w cenie nabycia i wykazanie w dokumencie PZ powiększonej ceny,

● ujęcie kosztów zakupu na koncie 641 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów zakupu”, lub stosować ewidencję analityczną do konta głównego „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”,

● ujęcie kosztów zakupu na koncie zespołu 5, np. 520 „Koszty zakupu”, na którym wykażemy całe poniesione w okresie sprawozdawczym koszty zakupu podlegające rozliczeniu wprost w ciężar kosztów.


Dokonując wyboru ewidencji materiałów lub towarów w rzeczywistych cenach zakupu, spółka musi wskazać sposób rozliczenia kosztów zakupu:

● jednorazowo – w miesiącu poniesienia,

● stopniowo, za pośrednictwem konta 640 (641).

Różnicę w ujęciu kosztów zakupu i ich wpływ na wartość zapasu materiałów i kosztów ilustruje przykład. ©?

Koszty zakupu

Wśród kosztów zakupu wyróżniamy:

● koszty transportu obejmujące koszty przewoźników, spedytorów,

● koszty składowania, załadunków, przeładunków, wyładunków itp.,

● koszty przewozów wykonanych we własnym zakresie przy użyciu własnych środków transportu,

wynagrodzenia wraz z narzutem kosztów związanych z ubezpieczeniem społecznym, Funduszem Pracy i Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wypłacane za czynności sortowania, załadunek, przeładunek, wyładunek zakupionych materiałów,

Błędy w księgach nie muszą oznaczać umyślności

● koszty paliwa, opakowań, opłat za opakowania wypożyczone itp.,

● koszty badań i ekspertyz wykonanych na nabywanych składnikach (materiałach, towarach itp.),

● koszty związane z ich ubezpieczeniem w transporcie itp.,

● inne pozycje kosztów.

Tabela. Zestawienie wartości po zaksięgowaniu wariantów

Pozycja

Wariant 1

Wariant 2

Wariant 3

Stan końcowy konta 310 Materiały

232 000

200 000

200 000

Stan końcowy kosztów zakupu

0,00

0,00

32 000

Wartość bilansowa materiałów

232 000

200 000

232 000

Wartość kosztów działalności podstawowej

174 000

190 000

174 000

Wartość kosztów zarządu

58 000

63 333

58 000

Wartość sprzedanych materiałów w cenie nabycia

116 000

126 667

116 000

PRZYKŁAD

Materiały

Spółka w grudniu 2015 r. zakupiła materiały podstawowe. Dodatkowo poniosła koszty związane z transportem zakupionych materiałów i ich ubezpieczeniem. W grudniu spółka część zakupionych materiałów przekazała do zużycia w wydziale podstawowym i zarządzie. Część materiałów sprzedała odbiorcy zewnętrznemu. Rozchód materiałów dokonywany jest metodą FiFo. Dla uproszczenia w grudniu stan początkowy materiałów wynosi 0 zł. Stan rachunku bankowego wynosi 200 000 zł. Ewidencja kosztów prowadzona jest w układzie rodzajowym i według typów działalności.

Spółka może wybrać warianty ewidencji kosztów zakupu:

Wariant 1 – materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie nabycia,

Wariant 2 – materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w całości na zużyte materiały (art. 34 ust. 1 pkt 1),

Wariant 3 – materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w czasie równomiernie na stan końcowy materiałów i towarów oraz na ich zużycie (sprzedaż) (art. 28 ust. 1 pkt 6).

Operacje gospodarcze wspólne dla wszystkich wariantów:

1. Faktura za zakupione materiały w cenie zakupu:

a) kwota netto – 10 000 szt. x 50 zł = 500 000 zł;

b) kwota VAT – 115 000 zł;

c) kwota brutto – 615 000 zł.

2. Faktura za transport zakupionych materiałów:

a) kwota netto – 60 000 zł;

b) kwota VAT – 13 800 zł;

c) kwota brutto – 73 800 zł.

3. WB – opłacenie polisy za ubezpieczenie materiałów w transporcie – 20 000 zł.


WARIANT 1

Materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie nabycia lub...

Operacje gospodarcze cd.:

4. PZ – przyjęcie materiałów do magazynu w cenie nabycia 10 000 szt. x 58 zł = 580 000 zł.

5. RW – rozchód materiałów do zużycia w komórkach:

a) działalności podstawowej – 3000 szt. x 58 zł = 174 000 zł;

b) zarządu – 1000 szt. x 58 zł = 58 000 zł.

6. WZ – wydanie sprzedanych materiałów – 2000 szt. x 58 zł = 116 000 zł.

7. Faktura za sprzedane materiały:

a) netto – 2000 szt. x 60 zł = 120 000 zł;

b) VAT – 27 600 zł;

c) brutto – 147 600 zł.

Księgowanie 1

infoRgrafika

Księgowanie 2

infoRgrafika

Obliczenia do operacji 9: rozliczenie kosztów zakupu w całości na zużyte i sprzedane materiały

WN kz = (KZ p + KZo) : ?Mri

WN kz = 80 000 zł : 300 000 = 0,2666666

KZri = WN kz x Mri

KZ zużyte materiały w działalności podstawowej = 150 000 x 0,2666666 =40 000

KZ zużyte materiały w zarządzie = 50 000 x 0,26667 = 13 333

KZ sprzedane materiały = 100 000 x 0,266666 = 26 666,66 zaokrąglamy do 26 667

Objaśnienia do symboli:

WN kz – wskaźnik narzutu na koszty zakupu

KZ p – stan początkowy kosztów zakupu

KZo – wartość kosztów zakupu poniesionych w okresie

?Mri – suma i-tych rozchodów materiałów

KZri – Koszty zakupu przypadające na i-ty rozchód materiałów

Wartość bilansowa materiałów 500 000 zł – 200 000 zł– 100 000 zł = 200 000 zł.


WARIANT 3

Materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w czasie równomiernie na stan końcowy materiałów i towarów oraz na ich zużycie (art. 28 ust. 1 pkt 6)

4. PZ – przyjęcie materiałów do magazynu w cenie w cenie zakupu 10 000 szt. x 50 zł = 500 000 zł.

5. PK przeniesienie kosztów zakupu:

a) transportu – 60 000 zł;

b) ubezpieczenia – 20 000 zł.

6. RW – rozchód materiałów do zużycia w komórkach:

a) działalności podstawowej - 3000 szt. x 50 zł = 150 000 zł;

b) zarządu – 1000 szt. x 50 zł = 50 000 zł.

7. WZ wydanie sprzedanych materiałów – 2000 szt.

8. Faktura za sprzedane materiały:

a) kwota netto – 2000 szt. x 60 zł = 120 000 zł;

b) kwota VAT – 27 600 zł;

c) kwota brutto – 147 600 zł.

9. Rozliczenie kosztów zakupu w części na zużyte i sprzedane materiały, a w części na zapas materiałów:

a) na produkcję;

b) na zarząd;

c) na materiały sprzedane.

Księgowanie 3

infoRgrafika

Obliczenia do operacji 9: rozliczenie kosztów zakupu w całości na zużyte i sprzedane materiały

WN kz = (KZ p + KZo) : (Mzk + ?Mri)

WN kz = 80 000 zł / (200 000 + 300 000) = 0,16

KZri = WN kz x Mri

KZ zużyte materiały w działalności podstawowej = 150 000 x 0,16 = 24 000

KZ zużyte materiały w zarządzie = 50 000 x 0,16 = 8000

KZ sprzedane materiały = 100 000 x 0,16 = 16 000

Objaśnienia do symboli:

WN kz – wskaźnik narzutu na koszty zakupu

KZ p – stan początkowy kosztów zakupu

KZo – wartość kosztów zakupu poniesionych w okresie

Mzk – wartość zapasu materiałów

?Mri – suma i-tych rozchodów materiałów

KZri – Koszty zakupu przypadające na i-ty rozchód materiałów

Wartość bilansowa materiałów 500 000 zł – 200 000 zł – 100 000 zł + 32 000 zł = 232 000 zł.

WARIANT 2

...są przyjmowane w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w całości na zużyte materiały (art. 34 ust. 1 pkt 1)

Operacje gospodarcze cd.:

4. PZ – przyjęcie materiałów do magazynu w cenie w cenie zakupu 10 000 szt. x 50 zł = 500 000 zł.

5. PK – przeniesienie kosztów zakupu:

a) transportu – 60 000 zł;

b) ubezpieczenia – 20 000 zł.

6. RW – rozchód materiałów do zużycia w komórkach:

a) działalności podstawowej – 3000 szt. x 50 zł = 150 000 zł;

b) zarządu – 1000 szt. x 50 zł = 50 000 zł.

7. WZ – wydanie sprzedanych materiałów – 2000 szt. x 50 zł = 100 000 zł.

8. Faktura za sprzedane materiały:

a) kwota netto – 2000 szt. x 60 zł = 120 000 zł;

b) kwota VAT – 27 600 zł;

c) kwota brutto – 147 600 zł.

9. Rozliczenie kosztów zakupu w całości na zużyte i sprzedane materiały:

a) na produkcje;

b) na zarząd;

c) na materiały sprzedane.

Celina Rzeźnicka

specjalistka z zakresu rachunkowości

Podstawa prawna:

- Art. 28 ust. 11 pkt 1, art. 28 ust. 2, art. 34 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

REKLAMA

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

REKLAMA

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

REKLAMA