REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady ujmowania kosztów zakupu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
W polityce rachunkowości trzeba określić zasady ujmowania kosztów zakupu
W polityce rachunkowości trzeba określić zasady ujmowania kosztów zakupu
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Do faktury za zakupione materiały dostawca zgodnie z umową doliczył wartość kosztów transportu i ubezpieczenia. W jaki sposób należy zaewidencjonować powyższe koszty zakupu? W jakiej wartości należy wykazać materiały w bilansie?

Ustawa o rachunkowości w art. 28 ust. 11 pkt 1 nakazuje zapasy zakupionych rzeczowych składników aktywów obrotowych na dzień nabycia lub powstania ująć w księgach rachunkowych według cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 6 tej ustawy rzeczowe składniki aktywów obrotowych wyceniamy na dzień bilansowy w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia, ale nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.

REKLAMA

Autopromocja

Pojęcie ceny nabycia zostało zdefiniowane w art. 28 ust. 2 tej ustawy. Zgodnie z nim cena nabycia obejmuje:

● cenę zakupu, tj. kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększoną o obciążenia o charakterze publicznoprawnym, oraz

● koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu.

Kaucję gwarancyjną w bilansie zalicza się do aktywów obrotowych

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Cena zakupu jest obniżana o rabaty, upusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Wybór stosowanego sposobu

REKLAMA

Z pytania wynika, że sprzedający na fakturze za zakupione materiały ujął również koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, w tym w szczególności koszty transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania i koszty ubezpieczenia materiałów. Koszty zakupu powiększają wartość materiałów, które w dniu ujęcia w ewidencji księgowej muszą być wykazane w cenie nabycia.

W polityce rachunkowości należy wskazać sposób ewidencji i rozliczenia kosztów zakupu. Ustawa o rachunkowości zawiera stosowne rozwiązania w kwestii ujęcia początkowego materiałów w ewidencji. W polityce rachunkowości spółka może zapisać rozwiązanie:

● zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 6 ustawy rzeczowe składniki aktywów obrotowych (w tym materiały i towary) wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia (tj. według cen zakupu powiększonych o koszty zakupu), nie wyższych od cen ich sprzedaży netto,

● zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy wyceny zapasów materiałów i towarów dokonuje się według cen zakupu (zamiast cen nabycia), jeżeli nie zniekształca to aktywów oraz wyniku finansowego.

Dofinansowanie do wypoczynku w księgach rachunkowych

W zależności od przyjętego w polityce rozwiązania wskazanego powyżej spółka w różny sposób będzie rozliczała koszty zakupu:

● przy wyborze rozwiązania zgodnego z art. 28 ust. 1 pkt 6 koszty zakupu będą rozliczane w czasie równomiernie na stan końcowy materiałów i towarów oraz na ich zużycie (sprzedaż),

● przy wyborze rozwiązania zgodnego z art. 34 ust. 1 pkt 1 koszty zakupu będą rozliczane w całości na zużyte materiały czy towary i nie będą aktywowane w wartości zapasu materiałów. W drugim przypadku rezygnuje się z pozostawienia odpowiedniej części kosztów zakupu.

Wskazanie kont

W następnym etapie spółka musi określić, jakie będzie stosowała zasady ewidencji kosztów zakupu i ich rozliczenia, w szczególności wskazując konta księgowe służące do rozliczania kosztów zakupu materiałów.

Spółka może stosować:

● ujęcie kosztów zakupu od razu w cenie nabycia i wykazanie w dokumencie PZ powiększonej ceny,

● ujęcie kosztów zakupu na koncie 641 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów zakupu”, lub stosować ewidencję analityczną do konta głównego „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”,

● ujęcie kosztów zakupu na koncie zespołu 5, np. 520 „Koszty zakupu”, na którym wykażemy całe poniesione w okresie sprawozdawczym koszty zakupu podlegające rozliczeniu wprost w ciężar kosztów.


Dokonując wyboru ewidencji materiałów lub towarów w rzeczywistych cenach zakupu, spółka musi wskazać sposób rozliczenia kosztów zakupu:

● jednorazowo – w miesiącu poniesienia,

● stopniowo, za pośrednictwem konta 640 (641).

Różnicę w ujęciu kosztów zakupu i ich wpływ na wartość zapasu materiałów i kosztów ilustruje przykład. ©?

Koszty zakupu

Wśród kosztów zakupu wyróżniamy:

● koszty transportu obejmujące koszty przewoźników, spedytorów,

● koszty składowania, załadunków, przeładunków, wyładunków itp.,

● koszty przewozów wykonanych we własnym zakresie przy użyciu własnych środków transportu,

wynagrodzenia wraz z narzutem kosztów związanych z ubezpieczeniem społecznym, Funduszem Pracy i Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wypłacane za czynności sortowania, załadunek, przeładunek, wyładunek zakupionych materiałów,

Błędy w księgach nie muszą oznaczać umyślności

● koszty paliwa, opakowań, opłat za opakowania wypożyczone itp.,

● koszty badań i ekspertyz wykonanych na nabywanych składnikach (materiałach, towarach itp.),

● koszty związane z ich ubezpieczeniem w transporcie itp.,

● inne pozycje kosztów.

Tabela. Zestawienie wartości po zaksięgowaniu wariantów

Pozycja

Wariant 1

Wariant 2

Wariant 3

Stan końcowy konta 310 Materiały

232 000

200 000

200 000

Stan końcowy kosztów zakupu

0,00

0,00

32 000

Wartość bilansowa materiałów

232 000

200 000

232 000

Wartość kosztów działalności podstawowej

174 000

190 000

174 000

Wartość kosztów zarządu

58 000

63 333

58 000

Wartość sprzedanych materiałów w cenie nabycia

116 000

126 667

116 000

PRZYKŁAD

Materiały

Spółka w grudniu 2015 r. zakupiła materiały podstawowe. Dodatkowo poniosła koszty związane z transportem zakupionych materiałów i ich ubezpieczeniem. W grudniu spółka część zakupionych materiałów przekazała do zużycia w wydziale podstawowym i zarządzie. Część materiałów sprzedała odbiorcy zewnętrznemu. Rozchód materiałów dokonywany jest metodą FiFo. Dla uproszczenia w grudniu stan początkowy materiałów wynosi 0 zł. Stan rachunku bankowego wynosi 200 000 zł. Ewidencja kosztów prowadzona jest w układzie rodzajowym i według typów działalności.

Spółka może wybrać warianty ewidencji kosztów zakupu:

Wariant 1 – materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie nabycia,

Wariant 2 – materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w całości na zużyte materiały (art. 34 ust. 1 pkt 1),

Wariant 3 – materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w czasie równomiernie na stan końcowy materiałów i towarów oraz na ich zużycie (sprzedaż) (art. 28 ust. 1 pkt 6).

Operacje gospodarcze wspólne dla wszystkich wariantów:

1. Faktura za zakupione materiały w cenie zakupu:

a) kwota netto – 10 000 szt. x 50 zł = 500 000 zł;

b) kwota VAT – 115 000 zł;

c) kwota brutto – 615 000 zł.

2. Faktura za transport zakupionych materiałów:

a) kwota netto – 60 000 zł;

b) kwota VAT – 13 800 zł;

c) kwota brutto – 73 800 zł.

3. WB – opłacenie polisy za ubezpieczenie materiałów w transporcie – 20 000 zł.


WARIANT 1

Materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie nabycia lub...

Operacje gospodarcze cd.:

4. PZ – przyjęcie materiałów do magazynu w cenie nabycia 10 000 szt. x 58 zł = 580 000 zł.

5. RW – rozchód materiałów do zużycia w komórkach:

a) działalności podstawowej – 3000 szt. x 58 zł = 174 000 zł;

b) zarządu – 1000 szt. x 58 zł = 58 000 zł.

6. WZ – wydanie sprzedanych materiałów – 2000 szt. x 58 zł = 116 000 zł.

7. Faktura za sprzedane materiały:

a) netto – 2000 szt. x 60 zł = 120 000 zł;

b) VAT – 27 600 zł;

c) brutto – 147 600 zł.

Księgowanie 1

infoRgrafika

Księgowanie 2

infoRgrafika

Obliczenia do operacji 9: rozliczenie kosztów zakupu w całości na zużyte i sprzedane materiały

WN kz = (KZ p + KZo) : ?Mri

WN kz = 80 000 zł : 300 000 = 0,2666666

KZri = WN kz x Mri

KZ zużyte materiały w działalności podstawowej = 150 000 x 0,2666666 =40 000

KZ zużyte materiały w zarządzie = 50 000 x 0,26667 = 13 333

KZ sprzedane materiały = 100 000 x 0,266666 = 26 666,66 zaokrąglamy do 26 667

Objaśnienia do symboli:

WN kz – wskaźnik narzutu na koszty zakupu

KZ p – stan początkowy kosztów zakupu

KZo – wartość kosztów zakupu poniesionych w okresie

?Mri – suma i-tych rozchodów materiałów

KZri – Koszty zakupu przypadające na i-ty rozchód materiałów

Wartość bilansowa materiałów 500 000 zł – 200 000 zł– 100 000 zł = 200 000 zł.


WARIANT 3

Materiały są przyjmowane do magazynu w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w czasie równomiernie na stan końcowy materiałów i towarów oraz na ich zużycie (art. 28 ust. 1 pkt 6)

4. PZ – przyjęcie materiałów do magazynu w cenie w cenie zakupu 10 000 szt. x 50 zł = 500 000 zł.

5. PK przeniesienie kosztów zakupu:

a) transportu – 60 000 zł;

b) ubezpieczenia – 20 000 zł.

6. RW – rozchód materiałów do zużycia w komórkach:

a) działalności podstawowej - 3000 szt. x 50 zł = 150 000 zł;

b) zarządu – 1000 szt. x 50 zł = 50 000 zł.

7. WZ wydanie sprzedanych materiałów – 2000 szt.

8. Faktura za sprzedane materiały:

a) kwota netto – 2000 szt. x 60 zł = 120 000 zł;

b) kwota VAT – 27 600 zł;

c) kwota brutto – 147 600 zł.

9. Rozliczenie kosztów zakupu w części na zużyte i sprzedane materiały, a w części na zapas materiałów:

a) na produkcję;

b) na zarząd;

c) na materiały sprzedane.

Księgowanie 3

infoRgrafika

Obliczenia do operacji 9: rozliczenie kosztów zakupu w całości na zużyte i sprzedane materiały

WN kz = (KZ p + KZo) : (Mzk + ?Mri)

WN kz = 80 000 zł / (200 000 + 300 000) = 0,16

KZri = WN kz x Mri

KZ zużyte materiały w działalności podstawowej = 150 000 x 0,16 = 24 000

KZ zużyte materiały w zarządzie = 50 000 x 0,16 = 8000

KZ sprzedane materiały = 100 000 x 0,16 = 16 000

Objaśnienia do symboli:

WN kz – wskaźnik narzutu na koszty zakupu

KZ p – stan początkowy kosztów zakupu

KZo – wartość kosztów zakupu poniesionych w okresie

Mzk – wartość zapasu materiałów

?Mri – suma i-tych rozchodów materiałów

KZri – Koszty zakupu przypadające na i-ty rozchód materiałów

Wartość bilansowa materiałów 500 000 zł – 200 000 zł – 100 000 zł + 32 000 zł = 232 000 zł.

WARIANT 2

...są przyjmowane w rzeczywistej cenie zakupu, a koszty zakupu będą rozliczane w całości na zużyte materiały (art. 34 ust. 1 pkt 1)

Operacje gospodarcze cd.:

4. PZ – przyjęcie materiałów do magazynu w cenie w cenie zakupu 10 000 szt. x 50 zł = 500 000 zł.

5. PK – przeniesienie kosztów zakupu:

a) transportu – 60 000 zł;

b) ubezpieczenia – 20 000 zł.

6. RW – rozchód materiałów do zużycia w komórkach:

a) działalności podstawowej – 3000 szt. x 50 zł = 150 000 zł;

b) zarządu – 1000 szt. x 50 zł = 50 000 zł.

7. WZ – wydanie sprzedanych materiałów – 2000 szt. x 50 zł = 100 000 zł.

8. Faktura za sprzedane materiały:

a) kwota netto – 2000 szt. x 60 zł = 120 000 zł;

b) kwota VAT – 27 600 zł;

c) kwota brutto – 147 600 zł.

9. Rozliczenie kosztów zakupu w całości na zużyte i sprzedane materiały:

a) na produkcje;

b) na zarząd;

c) na materiały sprzedane.

Celina Rzeźnicka

specjalistka z zakresu rachunkowości

Podstawa prawna:

- Art. 28 ust. 11 pkt 1, art. 28 ust. 2, art. 34 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

REKLAMA

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA

Stawka VAT 0%: Jak poprawnie udokumentować dostawę wewnątrz UE, by nie stracić na podatku?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) może być opodatkowana stawką VAT 0%, ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych wymogów formalnych. Sprawdź, czym dokładnie jest WDT, jakie dokumenty są niezbędne, by transakcja była zgodna z przepisami i jak uniknąć pułapek, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami podatkowymi.

Urlop na samozatrudnieniu (kontrakt B2B) - komu przysługuje i co trzeba wiedzieć?

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

REKLAMA