Kaucję gwarancyjną w bilansie zalicza się do aktywów obrotowych

Pod pojęciem kaucji należy rozumieć sumę pieniężną złożoną jako gwarancję dotrzymania zobowiązania, zastaw, zabezpieczenie. Pojęcie kaucji jest używane w przypadku, gdy określona wpłata zabezpiecza interesy dającego kaucję, jednak jednocześnie strony przewidują zwrot tej należności.

Zmiany w rachunkowości od 2016 roku

Szczególną odmianą kaucji jest kaucja gwarancyjna, której celem jest zabezpieczenie roszczeń osoby otrzymującej taką kaucję w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez drugą stronę umowy. W sytuacji gdyby strona umowy, która złożyła kaucję, nie wywiązała się z niej, wówczas druga strona umowy może się zaspokoić ze złożonej kaucji. Kaucja gwarancyjna podlega zwrotowi w przypadku prawidłowego wykonania umowy. Może ona również stanowić odszkodowanie w sytuacji niewywiązania się przez kontrahenta z umowy. Kaucja gwarancyjna może także zostać zaliczona na poczet ceny, jeżeli wynika to z postanowień umownych zawartych między stronami (pełni wówczas rolę zaliczki).

VAT

Kaucja gwarancyjna nie podlega VAT ani z chwilą otrzymania, ani z chwilą jej późniejszego zwrotu wskutek rozwiązania umowy, której dotyczyła. Bowiem w przypadku zwrotu kaucji ma miejsce wypłata nieuiszczonej dotychczas w całości należności, która już wcześniej została opodatkowana jako przychód należny. Pobieranych (zwracanych) kaucji nie należy wykazywać w ewidencji VAT oraz w deklaracjach VAT. Kaucja nie podlega VAT również wówczas, gdy zostanie zatrzymana z powodu nieprawidłowego wykonania umowy przez kontrahenta, który ją przekazał. Pełni wówczas rolę odszkodowania (por. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27 czerwca 2013 r., nr IPPP3/443-265/13-2/KB). W związku z tym pobranie (zwrot) kaucji stanowiącej zabezpieczenie wykonania umowy nie stanowi obrotu i nie podlega VAT. Otrzymanie kaucji nie powoduje więc konieczności rozliczenia VAT i nie powinno być dokumentowane fakturami VAT. Dopiero zaliczenie kaucji gwarancyjnej przez sprzedawcę na poczet wynagrodzenia (należności z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług) może rodzić powstanie obowiązku podatkowego w VAT. Jeżeli zaliczenie nastąpi przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, wówczas należy uznać, że sprzedawca otrzymał zaliczkę podlegającą VAT, którą należy udokumentować fakturą (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 marca 2014 r., sygn. akt I FSK 1759/12). Jeżeli natomiast kaucja gwarancyjna zostanie zaliczona na poczet wynagrodzenia po dokonaniu dostawy towaru lub wykonaniu usługi, a więc już po powstaniu obowiązku podatkowego na zasadach ogólnych, wówczas to zaliczenie nie będzie wywoływało skutków podatkowych w zakresie VAT, a będzie służyło jedynie rozliczeniu transakcji między stronami umowy.