Jak współpracować z audytorem

Poniżej prezentujemy zbiór praktycznych rad, które pozwolą usprawnić współpracę podczas badania sprawozdania finansowego.

Każde badanie sprawozdania finansowego ma trochę inną specyfikę i „atmosferę”. Inaczej przebiega kolejne z rzędu badanie danej firmy przez tego samego audytora (zwłaszcza w warunkach, gdy firma nie zmieniła w ciągu ostatniego roku struktury organizacyjnej, przedmiotu i zakresu działalności itp.), a inaczej badanie dokonywane po raz pierwszy (lub w przypadku gdy badana jednostka ma być przejęta przez inną spółkę). W tym drugim przypadku audyt z reguły jest dłuższy – ze względu na brak wiedzy biegłego o firmie oraz brak wypracowanych zasad współpracy z działem księgowości.

Źródłem stresu i powodem dezorganizacji pracy podczas badania sprawozdania lub podczas przygotowywania się do niego jest brak czasu. Nerwowa atmosfera pojawia się szczególnie w sytuacji, gdy audytor „poganiany” swoim grafikiem badań – mając wyliczony czas na dokonanie badania – napotyka nieprzygotowaną do badania firmę. Za nieprzygotowaną można uznać jednostkę, która nie zastosowała się do pisemnej prośby audytora o wcześniejsze przekazanie zestawu dokumentów potrzebnych do wstępnego badania oraz do przygotowania planu badania.

Należy podkreślić, że wykonywanie próśb audytora na etapie przygotowawczym znacznie usprawnia współpracę i bardzo skraca czas ostatecznego badania.

Aby usprawnić współpracę warto:

• wyznaczyć osobę odpowiedzialną za bezpośredni kontakt z audytorem. Zadaniem takiej osoby będzie zadbanie o sprawną współpracę z audytorem w większości spraw organizacyjnych (uzgadnianie terminów, pamiętanie o pracach przygotowawczych itp.). W mniejszych firmach taką osobą może być jeden z pracowników działu księgowości, a w większych jednostkach pracownik działu audytu wewnętrznego lub controllingu;

• zadbać o zapewnienie możliwości przeprowadzenia badania wstępnego na 2 miesięce przed zakończeniem roku obrotowego. Badanie wstępne znacznie skraca czas badania ostatecznego, pozwala na lepsze poznanie firmy przez audytora i na lepsze przygotowanie się firmy do badania ostatecznego. Najlepiej zawrzeć obowiązek wykonania badania wstępnego w jednym z punktów umowy o badanie sprawozdania;

• starać się samemu wykazywać inicjatywę. Przykładowo, wyczekiwanie do ostatniej chwili z przygotowaniem sprawozdania finansowego lub liczenie na doradztwo audytora przy jego przygotowaniu (w czasie, gdy audytor jest już w siedzibie firmy) jest często przyczyną nieporozumień. Zadaniem audytu jest badanie sporządzonego sprawozdania, a nie jego wstępne przygotowanie. Aby pragmatycznie podejść do takiej sytuacji, warto jeszcze przed terminem badania wysłać audytorowi kompletne sprawozdanie finansowe, wskazując jednocześnie na te miejsca, co do których były szczególne wątpliwości. Na tej podstawie audytor będzie miał możliwość dokonania wstępnych analiz, oceny ryzyka, a czasem również nieformalnego (na razie) zgłoszenia uwag do sprawozdania. Czynności te dadzą obydwu stronom dodatkowy czas;

• ustalić z audytorem możliwie dokładny harmonogram prac związanych z badaniem. W harmonogramie tym należy określić newralgiczne czynności/etapy badania – ze wskazaniem ich terminów. Poniżej przedstawiono przykładowy harmonogram prac związanych z badaniem rocznego sprawozdania finansowego.

Przykład