REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Inwestycje w jednostkach budżetowych - źródła finansowania i ewidencja

REKLAMA

Szczególne zasady rachunkowości państwowych i samorządowych jednostek budżetowych pojęcie inwestycji odnoszą tylko do środków trwałych w budowie, za które uznaje się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.
Identycznie inwestycje definiują przepisy podatku dochodowego od osób prawnych.

Według postanowień aktualnej ustawy o rachunkowości, inwestycje to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend od udziałów w zyskach lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści.
 
W jednostkach budżetowych do aktywów nabytych w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend od udziałów w zyskach lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, zalicza się tylko długoterminowe aktywa finansowe i krótkoterminowe papiery wartościowe. Ilekroć w jednostkach budżetowych mówi się o inwestycjach, oznacza to środki trwałe w budowie w myśl ustawy o rachunkowości.
Podstawowymi źródłami finansowania inwestycji w jednostkach budżetowych są środki budżetowe, środki z sum na zlecenie oraz dochody własne jednostki.
Inwestycje jednostka budżetowa wykonuje samodzielnie albo wspólnie z innym podmiotem gospodarczym. Efekt zakończonego zadania inwestycyjnego może zostać w jednostce budżetowej lub może zostać przekazany współinwestorowi.
 

Ewidencja kosztów inwestycji rozpoczętych oraz rozliczenie kosztów inwestycji na uzyskane efekty, bez względu na źródła ich finansowania, dokonywane są na koncie 080 - „Inwestycje (środki trwałe w budowie)”.
Poniżej zaprezentowano typowe operacje gospodarcze księgowane na koncie 080.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Na koncie 080 można księgować również rozliczenie kosztów dotyczących zakupów gotowych środków trwałych. Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 080 powinna zapewnić co najmniej wyodrębnienie kosztów inwestycji według poszczególnych rodzajów efektów inwestycyjnych oraz skalkulowanie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia poszczególnych obiektów środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Inwestycje finansowane ze środków budżetowych

Środki budżetowe na inwestycje jednostka otrzymuje zgodnie z planem wydatków budżetowych od dysponenta wyższego stopnia i ewidencjonuje je na rachunku bieżącym jednostki budżetowej, na subkoncie wydatków.
 
Warto wspomnieć, że finansowanie inwestycji ze środków budżetowych państwowych jednostek budżetowych jest ograniczone do określonych grup inwestycji. Środki z budżetu państwa w zakresie wydatków inwestycyjnych mogą być przeznaczone na:
• koszty budowy nowych obiektów budowlanych,
• zakup obiektów budowlanych,
• zakup lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych, z wyjątkiem tych, których wartość początkowa nie przekracza kwoty uprawniającej do dokonania jednorazowo odpisu amortyzacyjnego, określonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych,
• zakup lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych bez względu na ich wartość oraz innych przedmiotów - jeżeli są pierwszym wyposażeniem obiektów budowlanych,
• koszty transportu i montażu oraz inne koszty ponoszone w celu przekazania środków trwałych do używania,
• koszty przebudowy, rozbudowy, nadbudowy, odbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji obiektów budowlanych i innych środków trwałych, powodującej ich ulepszenie w myśl przepisów o rachunkowości,
• koszty przygotowania do realizacji inwestycji, w tym w szczególności koszty opracowania programu inwestycji i pozostałej dokumentacji projektowej, zakupu i przygotowania gruntu pod budowę oraz ekspertyz, studiów, pomiarów geodezyjnych i prac geologicznych oraz prac archeologicznych, dotyczących tych inwestycji,
• zakup wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli:
- ich wartość początkowa jest wyższa od kwoty określonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych,
- są pierwszym wyposażeniem obiektów budowlanych - bez względu na ich wartość,
• inne koszty, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów podlegają finansowaniu ze środków budżetu państwa przeznaczonych na inwestycje.
 
Realizacja inwestycji budowlanej może być finansowana ze środków budżetu państwa, jeżeli spełnione są następujące warunki:
1) inwestor posiada zaakceptowany program inwestycji, zawierający co najmniej:
• uzasadnienie celowości inwestycji i jej lokalizacji,
• dane o planowanym zakresie rzeczowym inwestycji i okresie realizacji inwestycji,
• ocenę ekonomicznej efektywności inwestycji,
• dane o planowanych efektach rzeczowych inwestycji,
• harmonogram realizacji inwestycji,
• planowany łączny koszt inwestycji oraz dane o planowanych z poszczególnych źródeł środkach na jej finansowanie w kolejnych latach realizacji,
• dane o planowanym okresie zagospodarowania obiektów budowlanych i innych składników majątkowych, po zakończeniu realizacji inwestycji, oraz o planowanej kwocie środków finansowych i źródłach ich pochodzenia, które umożliwiają zagospodarowanie tych efektów rzeczowych inwestycji w planowanym okresie,
2) została dokonana analiza celowości i możliwości wykonania inwestycji etapami,
3) wartość kosztorysowa inwestycji jest zaktualizowana,
4) planowane kwoty środków ze wszystkich źródeł na finansowanie inwestycji w całym okresie jej realizacji są określone w wysokości umożliwiającej inwestorowi terminowe regulowanie zobowiązań finansowych i terminowe zakończenie inwestycji,
5) inwestor posiada dokument stwierdzający prawo dysponowania nieruchomością.
 
Finansowanie inwestycji w jednostce budżetowej ze środków budżetowych wymusza uwzględnienie w zakładowym planie kont - konta 810 „Dotacje budżetowe i środki z budżetu na inwestycje”.
Na stronie Wn konta 810 ujmuje się m.in. równowartość środków budżetowych wykorzystanych na finansowanie inwestycji jednostek budżetowych. W końcu roku obrotowego saldo konta 810 przeksięgowane jest na konto 800 „Fundusz jednostki”.
Na koniec roku konto 810 nie wykazuje salda. Wydatków inwestycyjnych, których źródłem finansowania są środki budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego, jednostka dokonuje do wysokości kwot ujętych w planie finansowym jednostki, w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskania najlepszych efektów z poczynionych nakładów.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Finansowanie budowy środka trwałego ze środków budżetowych ujętych w planie finansowym prezentuje schemat 1.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Inwestycje finansowane z dochodów własnych jednostki budżetowej

Dochody własne wraz z odsetkami jednostka budżetowa może przeznaczyć na sfinansowanie wydatków inwestycyjnych. Jednak nie z wszystkich tytułów (źródeł finansowania) można ten cel zrealizować. Przepisy prawa wyraźnie wskazują, że na wydatki bieżące oraz inwestycyjne państwowa i samorządowa jednostka budżetowa może przeznaczyć uzyskiwane przez nią dochody własne tylko z opłat za udostępnianie dokumentacji przetargowej (art. 22 ust. 6 ustawy).
Państwowa jednostka budżetowa może także dodatkowo finansować inwestycje z dochodów własnych pozyskanych z następujących źródeł:
1) z działalności wykraczającej poza zakres działalności podstawowej, określonej w statucie, polegającej między innymi na świadczeniu usług, w tym szkoleniowych i informacyjnych,
2) z opłat egzaminacyjnych, za wydawanie świadectw i certyfikatów, jak i za sprawdzanie kwalifikacji,
3) z wpisów i wpłat z tytułu prowadzenia postępowań odwoławczych,
4) w związku z realizacją zadań i przedsięwzięć we współpracy ze służbami specjalnymi innych państw,
5) za czynności polegające na zapewnieniu bezpieczeństwa imprez masowych,
6) z Narodowego Funduszu Zdrowia za udzielanie świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej i podstawowych świadczeń lekarza dentysty w jednostkach utworzonych przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości i ministra właściwego do spraw wewnętrznych,
7) z opłat za wykonywanie czynności, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. Nr 33, poz. 287 i Nr 91, poz. 877),
8) z opłat, o których mowa w art. 22a ust. 5, art. 68b ust. 6 i art. 77a ust. 9 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn.zm.),
9) z wpływów z działalności, o której mowa w art. 1 ust. 4 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn.zm.),
10) z opłat z tytułu zryczałtowanych kosztów rzeczywistych za wykonane czynności konsularne,
11) z opłat, o których mowa w art. 64 § 1 i § 6, art. 64c § 2 oraz art. 66 § 3 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 z późn.zm.).
 
 
Sfinansowanie inwestycji w jednostce budżetowej ze środków zgromadzonych na rachunku dochodów własnych zobowiązuje do uwzględnienia w zakładowym planie kont - konta 740 „Dotacje i środki na inwestycje”. Na stronie Wn konta 740 ujmuje się m.in. środki dochodów własnych jednostek budżetowych wykorzystane lub przeznaczone na finansowanie inwestycji, w korespondencji z kontem 800. W końcu roku obrotowego saldo Wn konta 740 przenosi się na stronę Wn konta 860 „Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy”. Pełną ewidencję zakupu przedstawia schemat 2.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Inwestycje finansowane z sum na zlecenie

Państwowe jednostki budżetowe gromadzą sumy na zlecenie na wydzielonym rachunku pomocniczym. Rachunek pomocniczy dla sum na zlecenie otwiera, za zgodą dysponenta głównego, kierownik państwowej jednostki budżetowej.
Środki pieniężne zgromadzone na rachunku pomocniczym służą do finansowania zadań zleconych do wykonania jednostce budżetowej przez inną jednostkę lub gromadzenia środków na finansowanie inwestycji realizowanych z innych źródeł niż środki własne.
Jednostka budżetowa po wykonaniu zlecenia w terminie określonym w umowie rozlicza się przed zleceniodawcą z otrzymanych środków, a pozostałe środki, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej, przekazuje na rachunek zleceniodawcy.
 

Zgodnie z przepisami regulującymi dokonywanie operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa, oprocentowanie sum na zlecenie, stanowiących własność osób fizycznych, prawnych i innych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, powiększa ich wartość.
 
Wśród inwestycji finansowanych z sum na zlecenie, gdy efekt inwestycji jest zwracany inwestorowi, wymienić należy inwestycje jednostki budżetowej w zakresie inwestycji gospodarstwa pomocniczego.
Zgodnie z przepisami prawa, gospodarstwo pomocnicze nie prowadzi samodzielnie inwestycji i w jego planie kont nie przewiduje się konta 080. Jednostka budżetowa prowadzi inwestycję, natomiast jej efekty w postaci środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (zakończonych prac rozwojowych) przekazywane są nieodpłatnie do gospodarstwa pomocniczego, powiększając wartość bilansową aktywów trwałych oraz fundusz gospodarstwa pomocniczego w zakresie aktywów trwałych.
 
W sytuacji gdy gospodarstwo pomocnicze przeznacza część zysku netto na finansowanie inwestycji jednostki budżetowej wykonywanej na rzecz tego gospodarstwa pomocniczego, może ono skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego w równowartości tej kwoty.
Możliwość ta dotyczy tylko gospodarstw wskazanych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, a mianowicie gospodarstw pomocniczych, które funkcjonują przy: szkołach, zespołach ekonomiczno-administracyjnych szkół, ochotniczych hufcach pracy, jednostkach wojskowych, jednostkach Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, zakładach dla nieletnich, internatach, zakładach opiekuńczo-wychowawczych, zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pomocy społecznej oraz parkach narodowych.
Dodatkowo, zwolnienie gospodarstwa pomocniczego z wpłaty podatku dochodowego do budżetu następuje pod warunkiem przeznaczenia naliczonego podatku na sfinansowanie inwestycji jednostki budżetowej dla gospodarstwa pomocniczego.
Jeżeli kierownik jednostki budżetowej nie przeznaczy części zysku netto i kwoty stanowiącej równowartość naliczonego podatku dochodowego na sfinansowanie inwestycji zrealizowanej na rzecz gospodarstwa pomocniczego, stanowi to naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz przepisów podatkowych.
 
Operacje gospodarcze związane z inwestycjami sfinansowanymi z sum na zlecenie przedstawiają schematy 3 i 4.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Państwowe jednostki budżetowe są obowiązane prowadzić ewidencję kosztów realizacji inwestycji umożliwiającą ustalenie źródeł finansowania inwestycji oraz wielkości zaangażowania środków, w tym otrzymanych od innych jednostek organizacyjnych.

Podstawa prawna:
- Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540)
- Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1832)
- Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589)
- Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020)
- Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształcaniu w inną formę organizacyjno-prawną (Dz.U. Nr 116, poz. 783)
- Rozporządzenie Ministra Finansów z 3 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa (Dz.U. Nr 120, poz. 831)
- Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 czerwca 2006 r. w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa oraz zakresu i terminów udostępniania informacji o stanach środków na tych rachunkach (Dz.U. Nr 116, poz. 785; ost.zm. Dz.U. Nr 245, poz. 1786)
- Rozporządzenie Ministra Finansów z 22 grudnia 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa oraz zakresu i terminów udostępniania informacji o stanach środków na tych rachunkach (Dz.U. Nr 245, poz. 1786)

Dorota Adamek

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa era regulacji krypto – CASP zastępuje VASP. Co to oznacza dla firm?

W UE wchodzi w życie nowa era regulacji krypto – licencja CASP stanie się obowiązkowa dla wszystkich firm działających w tym sektorze. Dotychczasowi posiadacze licencji VASP mają czas na dostosowanie się do końca czerwca 2025 r., a z odpowiednim wnioskiem – do września. Jakie zmiany czekają rynek i co to oznacza dla przedsiębiorców?

Outsourcing pojedynczych procesów księgowych, czy zatrudnienie dodatkowej osoby w dziale księgowości - co się bardziej opłaca?

W stale zmieniającym się otoczeniu biznesowym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed dylematem: czy zatrudnić dodatkową osobę do działu księgowego, czy może zdecydować się na outsourcing wybranych procesów księgowych? Analiza kosztów i korzyści pokazuje, że delegowanie pojedynczych zadań księgowych na zewnątrz może być znacznie bardziej efektywnym rozwiązaniem niż rozbudowa wewnętrznego zespołu.

Kto może odliczyć ulgę na dziecko? Po rozwodzie rodziców dziecko mieszka z matką a ojciec płaci alimenty i widuje się z dzieckiem

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w zależności od tego z kim jego dziecko mieszka i kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 14 stycznia 2025 r. wyjaśnił, kto może odliczyć ulgę na dziecko, gdy rodzice są rozwiedzeni, dziecko mieszka z matką na stałe, a ojciec płaci alimenty i co jakiś czas widuje się z dzieckiem.

Odpowiedzialność członków zarządów spółek – co zmienia wyrok TSUE w sprawie Adjak?

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

REKLAMA

Można już zapłacić podatek PIT kartą płatniczą w e-Urzędzie Skarbowym

Od 20 marca 2025 r. podatnicy mogą opłacać podatek PIT w serwisie e-Urząd Skarbowy (e-US) i usłudze Twój e-PIT za pomocą karty płatniczej. Dotychczas użytkownicy e-Urzędu Skarbowego mogli zapłacić podatek online przelewem bankowym lub BLIK-iem.

E-księgowość z biurem rachunkowym: jak przedsiębiorca może zoptymalizować obowiązki księgowe i podatkowe oraz rozliczenia w biznesie

Biura rachunkowe coraz częściej oferują swoim klientom usługi z zakresu e-księgowości do zarządzania finansami firmy online. Z perspektywy biura rachunkowego, wprowadzenie klienta w świat systemów zautomatyzowanych może być wyzwaniem.

Prof. Witold Modzelewski: nienależny zwrot VAT to prawdopodobnie 40-50 mld zł rocznie

Prof. Witold Modzelewski szacuje, że nienależne zwroty VAT w Polsce mogą wynosić nawet 40-50 miliardów złotych rocznie. W 2024 roku wykryto blisko 292 tys. fikcyjnych faktur na łączną kwotę 8,7 miliarda złotych, co oznacza wzrost o ponad 130% w porównaniu do roku poprzedniego. Choć efektywność kontroli skarbowych rośnie, eksperci wskazują, że skala oszustw wciąż jest ogromna, a same kontrole mogą nie wystarczyć do rozwiązania problemu.

Czy zegarek od szefa jest bez PIT? Skarbówka: To nie przychód, ale może być darowizna

Czy upominki na jubileusz pracy i dla odchodzących na emeryturę podlegają opodatkowaniu? Skarbówka potwierdza – nie trzeba płacić podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). W grę może jednak wchodzić podatek od spadków i darowizn.

REKLAMA

VAT 2025: Kto może rozliczać się kwartalnie

Kurs euro z 1 października 2024 r., według którego jest ustalany limit sprzedaży decydujący o statusie małego podatnika w 2025 r. oraz prawie do rozliczeń kwartalnych przez spółki rozliczające się według estońskiego CIT wynosił 4,2846 zł za euro. Kto zatem może rozliczać VAT raz na 3 miesiące w bieżącym roku?

Skarbówka zabrała, sądy oddały: Przedsiębiorcy odzyskali 2,8 mld zł w sprawach o faktury

Tysiące firm niesłusznie oskarżonych o udział w oszustwach VAT w końcu wygrało walkę z fiskusem. W ciągu trzech lat sądy i organy odwoławcze uchyliły decyzje skarbówki na astronomiczną kwotę 2,8 mld zł! Czy to początek końca urzędniczej samowoli wobec przedsiębiorców?

REKLAMA