Jak rozliczamy ubytki i niedobory w akcyzie

Ze zwolnienia korzystają ubytki lub niedobory powstające podczas produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu do wysokości ustalonej przez właściwego naczelnika urzędu celnego dla danego podatnika akcyzy. Wszelkie dopuszczalne normy i sposób rozliczenia powstałych ubytków reguluje rozporządzenie wykonawcze Ministra Finansów w sprawie wysokości maksymalnych norm dopuszczalnych ubytków niektórych wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, a także szczegółowe zasady i terminy ogłaszania norm dopuszczalnych ubytków oraz norm zużycia takich wyrobów. 13 lipca br. wchodzi w życie zmiana rozporządzenia. Określono w nim maksymalne ubytki dla biopaliw.

Przy czym dla poszczególnych podatników, na ich wniosek bądź z urzędu, właściwy naczelnik urzędu celnego ustala:

l normy dopuszczalnych ubytków wyrobów akcyzowych zharmonizowanych powstających w czasie produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu w wysokości nie wyższej niż określone w rozporządzeniu wykonawczym,

l dopuszczalne normy zużycia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w przypadku ich zużycia do wytwarzania innych wyrobów.

Dokonując ustalenia dopuszczalnych norm ubytków dla konkretnego podatnika, których przekroczenie będzie skutkowało koniecznością zapłaty podatku akcyzowego, naczelnik uwzględnia rodzaj produkowanych wyrobów, specyfikę poszczególnych etapów produkcji oraz technologię produkcji wyrobów.

W ustawie o akcyzie ustawodawca posługuje się dwoma pojęciami: ubytki i niedobory. Natomiast w rozporządzeniu wykonawczym posługuje się już tylko pojęciem ubytków i określa zasady rozliczania ubytków.

Jak pisze M. Śiwiński w artykule „Przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym - analiza, cz. III”, opubl. Dor. Podat. 2006/9/19 - t. 2 i t. 3, „Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają ubytki, ale tylko w takim zakresie, w jakim przewyższają one ubytki dopuszczalne, określone indywidualnie dla każdego podatnika. (...) Niedobór jest zasadniczo odmienny od ubytku. Przy niedoborze coś powinno być - takie były wyliczenia, prognozy - a mimo to tego nigdy faktycznie nie było. Natomiast przy ubytku to, co było, uległo zmniejszeniu”.

Z projektu do nowej ustawy o podatku akcyzowym, który ma wejść w życie 1 stycznia 2008 r., wynika, że ustawodawca w ogóle zamierza zrezygnować z posługiwania się pojęciem niedoborów. Ponadto wprowadza definicję ustawową ubytków, której dotąd w ustawie nie było.

Z projektu wynika, że w celu uniknięcia problemów interpretacyjnych dotyczących różnic między niezdefiniowanymi pojęciami „ubytek” i „niedobór” w ustawie będzie funkcjonował tylko ogólny termin „ubytek” oznaczający wszelkie straty wyrobów akcyzowych określonych w załączniku nr 2 do ustawy o akcyzie, powstałe podczas stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy, a w przypadku napojów alkoholowych także straty tych wyrobów objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie uprawniające do zwolnienia. Jako ubytek będzie więc traktowana każda strata wyrobu akcyzowego, bez względu na przyczynę i sposób jej powstania.