Polacy masowo oszukują na podatkach

Business Centre Club przygotował raport na temat najczęstszych oszustw podatkowych dokonywanych w Polsce.

Z raportu wynika, że najwięcej strat, które ponosi budżet z tytułu oszustw podatkowych wynika z działalności setek tysięcy przedsiębiorców oszukujących Skarb Państwa na niewielkie kwoty, za to systematycznie i masowo. Działalność przestępcza natomiast, czyli oszustwa podatkowe popełniane przez zorganizowane grupy przestępcze, przynosi wprawdzie szkody w wysokości setek milionów złotych rocznie, jednakże w skali całej gospodarki jest zjawiskiem marginalnym.

Jak zauważa Mirosław Barszcz, ekspert Business Centre Club, wszystkie oszustwa podatkowe można podzielić na kilka kategorii. Zdecydowanie najpowszechniejsze są oszustwa związane z zatrudnieniem pracowników. Drugą istotną grupę stanowią oszustwa związane z ukrywaniem obrotu i/lub dochodu.

Oszustwa związane z zatrudnieniem

Masowość oszustw związanych z zatrudnieniem pokazuje wyraźnie, że w wysokości pozapłacowych obciążeń pracy kryje się jeden z fundamentalnych problemów polskich przedsiębiorców i polskiej gospodarki.

Najprostszym sposobem uniknięcia opodatkowania pracy jest po prostu praca "na czarno" - bez podpisanej umowy, bez rejestrowania pracy. Zatrudnianie pracowników "na czarno" ma jednak wiele wad, stąd bywa przez przedsiębiorców wykorzystywane niechętnie, w niektórych tylko branżach i najczęściej w odniesieniu do pracowników tymczasowych.

Przede wszystkim, zatrudnienie "na czarno" powoduje duże ryzyko w trakcie kontroli. Wytłumaczenie się organowi kontrolnemu z nielegalnego pracownika jest trudne, choć nie niemożliwe. Pracodawca i pracownik pracujący „na czarno” często obniżają ryzyko podpisując umowę o pracę bez wypełnienia pól dotyczących daty. W razie kontroli pracodawca po prostu wpisuje bieżącą datę jako datę podpisania umowy, stwarzając w ten sposób pozory, że pracujący na czarno pracownik został dopiero co zatrudniony.

Stąd zatrudnienie "na czarno" ma zazwyczaj miejsce w branżach, w których ryzyko skutecznej kontroli jest minimalne, np. w sektorze rolniczym, w branży budowlanej (budownictwo jednorodzinne i rekreacyjne), czy w usługach typu "rodzinnego", jak sprzątanie, opieka do dzieci i in.

"Na czarno" pracują bardzo często obcokrajowcy, których praca jest tańsza niż praca polskich pracowników.

W przypadku pracowników stałych, pracujących w zakładzie przedsiębiorcy znacznie częściej stosowane są innego rodzaju oszustwa, polegające na deklarowaniu zaniżonej wysokości faktycznego wynagrodzenia. Zazwyczaj odbywa to się w ten sposób, że do umowy o pracę wpisywana jest kwota niższa niż faktycznie wypłacana. W przypadku osób o niskim wynagrodzeniu - zbliżonym do pensji minimalnej - zaniżenie odbywa się najczęściej poprzez wpisanie do umowy o pracę części etatu. Oba sposoby są zresztą często łączone.

Oszustwa związane z ukrywaniem przychodu

Podobnie jak w przypadku oszustw związanych z zatrudnieniem istnieje pewna grupa przedsiębiorców, która nigdy nie rejestruje się i nie ujawnia prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej bez jej ujawnienia jest jednak dość ryzykowne, w związku z tym stosowane jest głównie w przypadkach, w których ryzyko ujawnienia w trakcie kontroli jest niewielkie: przede wszystkim w branży budowlano-remontowej (usługi świadczone w domach osób prywatnych), w sprzedaży obwoźnej, w handlu na dużych targowiskach, bazarach, giełdach samochodowych itd. Nieujawniona działalność gospodarcza jest prowadzona również często w przypadku usług świadczonych dla ludności, jak np. korepetycje i prywatne nauczanie.