Odliczanie VAT leasingu samochodowego w okresie przejściowym

1 czerwca 2005 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT. Jednakże przepisy dotyczące zasad i warunków odliczeń VAT naliczonego przy nabyciu samochodów dla celów działalności gospodarczej, a także od płatności wynikających z umów leasingu (i innych umów o podobnym charakterze) wejdą w życie dopiero 22 sierpnia 2005 r., czyli 90 dni od daty ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.

Zgodnie z intencją ustawodawcy, wprowadzenie przepisów przejściowych miało na celu ochronę podatników, którzy wzięli w użytkowanie samochody przed nagłą zmianą sposobu rozliczania VAT naliczonego na ratach leasingowych.

W art. 7 noweli określono, że podatnicy, którzy zawrą umowy leasingu przed 1 czerwca 2005 r., będą mieli prawo do rozliczania VAT od rat leasingowych według starych zasad przez cały okres trwania umowy leasingowej (bez uwzględnienia zmian wprowadzonych później do tych umów). Oznacza to, że warunkiem decydującym o możliwości odliczenia całej wartości VAT naliczonego na ratach leasingowych będzie w dalszym ciągu spełnienie warunku ładowności określonego w tzw. wzorze Lisaka. Jednocześnie podatnik, chcąc zachować prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego na ratach leasingowych od takich umów, powinien zarejestrować umowę w odpowiednim urzędzie skarbowym przed 15 czerwca 2005 r.

Użyta w przepisach przejściowych konstrukcja prawna nie chroni jednak przed nagłą zmianą traktowania w zakresie VAT umów leasingu tych podatników, którzy zawrą umowy leasingowe w okresie przejściowym, czyli w okresie od 1 czerwca do 22 sierpnia 2005 r. Konstruując przepisy przejściowe ustawodawca zapomniał bowiem, że przepisy zmieniające zakres odliczenia w przypadku samochodów nie wejdą w życie 1 czerwca, ale znacznie później.

Należy sądzić, że intencją ustawodawcy było zapewnienie odpowiednio długiej vacatio legis dla tych przepisów tak, aby podatnicy nie czuli się zaskoczeni i mogli odpowiednio zaplanować wydatki w tym zakresie. Tymczasem osiągnięty efekt w bardzo niewielkim stopniu odpowiada intencjom.

Podatnicy, którzy zawrą umowy leasingowe po 1 czerwca 2005 r., nie będą już w stanie zagwarantować sobie prawa do rozliczania VAT w trakcie całego okresu trwania umowy leasingowej na starych zasadach. Jednocześnie nie będą mogli od samego początku stosować nowych przepisów, ponieważ nie będą one jeszcze wówczas obowiązywać. W efekcie, po wejściu w życie nowych zasad, podatnicy ci będą zmuszeni zmienić sposób rozliczania VAT z tytułu umów leasingu.

W ten sposób dochodzi do sytuacji, w której umowy leasingowe dotyczące samochodów spełniających wzór Lisaka, ale niebędących samochodami dostawczymi według nowych przepisów, które zostaną zawarte w okresie od 1 czerwca do 22 sierpnia, będą dawały prawo do odliczenia całości VAT naliczonego na racie leasingowej, podczas gdy od 22 sierpnia podatnik będzie miał prawo do odliczenia VAT w wysokości określonej limitem: 60 proc. podatku wykazanego na fakturze i nie więcej niż 6000 zł w odniesieniu do jednego samochodu w całym okresie użytkowania.

Co więcej, opodatkowanie umów zawartych w tym okresie nagle ulegnie zmianie 22 sierpnia 2005 r.

W związku z taką datą wejścia w życie przepisów dotyczących samochodów, powstają także wątpliwości co do sposobu rozliczania podatku naliczonego od faktur z tytułu takich umów leasingu wystawionych za sierpień 2005 r. W jakiej wysokości przysługiwać będzie podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego? Czy w 100 proc., czy też tylko w 60 proc. (przypomnijmy, przepisy wchodzą w życie 22 sierpnia, a więc w trakcie trwania okresu rozliczeniowego)? Czy decydująca dla zakresu odliczenia podatku naliczonego będzie data wystawienia faktury przez leasingodawcę, czy może data otrzymania takiej faktury przez korzystającego? Czy może istotna będzie data zakończenia okresu rozliczeniowego wskazanego w umowie?

Powyższe wątpliwości wynikają z faktu, iż rozliczenie VAT dokonywane jest za cały miesiąc kalendarzowy, tymczasem w trakcie trwania miesiąca (sierpień 2005) nagle zmianie ulegną przepisy, które określają zakres odliczenia podatku naliczonego.

Logiczne wydaje się, żeby fakturę taką podzielić wartościowo i od wartości odpowiadającej 21/31 odliczyć całość VAT, a od pozostałej części jedynie 60 proc. Niestety, wskutek niedoskonałości przepisów zaproponowanych przez ustawodawcę, podatnicy muszą uciekać się do podobnych sztuczek.

W związku z powyższym, podatnicy zamierzający wziąć w najbliższym czasie w użytkowanie samochód, aby uniknąć przykrych niespodzianek, powinni zwrócić szczególną uwagę na to, jak będzie on zaklasyfikowany na podstawie obecnych i nowych przepisów.

Biorąc pod uwagę wskazane nieścisłości, należy się spodziewać, że w okresie przejściowym zostanie zawarta znacznie mniejsza niż zwykle liczba umów leasingu samochodów. Podatnicy będą prawdopodobnie woleli poczekać do 22 sierpnia niż narażać się na problemy interpretacyjne związane z rozliczeniem VAT z tytułu rat leasingowych.

Dowiedz się więcej z naszej publikacji

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Obowiązki biur rachunkowych

Tylko teraz

89,00 zł

99,00 zł

Przejdź do sklepu