Odliczanie VAT leasingu samochodowego w okresie przejściowym

1 czerwca 2005 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT. Jednakże przepisy dotyczące zasad i warunków odliczeń VAT naliczonego przy nabyciu samochodów dla celów działalności gospodarczej, a także od płatności wynikających z umów leasingu (i innych umów o podobnym charakterze) wejdą w życie dopiero 22 sierpnia 2005 r., czyli 90 dni od daty ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.

Zgodnie z intencją ustawodawcy, wprowadzenie przepisów przejściowych miało na celu ochronę podatników, którzy wzięli w użytkowanie samochody przed nagłą zmianą sposobu rozliczania VAT naliczonego na ratach leasingowych.

W art. 7 noweli określono, że podatnicy, którzy zawrą umowy leasingu przed 1 czerwca 2005 r., będą mieli prawo do rozliczania VAT od rat leasingowych według starych zasad przez cały okres trwania umowy leasingowej (bez uwzględnienia zmian wprowadzonych później do tych umów). Oznacza to, że warunkiem decydującym o możliwości odliczenia całej wartości VAT naliczonego na ratach leasingowych będzie w dalszym ciągu spełnienie warunku ładowności określonego w tzw. wzorze Lisaka. Jednocześnie podatnik, chcąc zachować prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego na ratach leasingowych od takich umów, powinien zarejestrować umowę w odpowiednim urzędzie skarbowym przed 15 czerwca 2005 r.

Użyta w przepisach przejściowych konstrukcja prawna nie chroni jednak przed nagłą zmianą traktowania w zakresie VAT umów leasingu tych podatników, którzy zawrą umowy leasingowe w okresie przejściowym, czyli w okresie od 1 czerwca do 22 sierpnia 2005 r. Konstruując przepisy przejściowe ustawodawca zapomniał bowiem, że przepisy zmieniające zakres odliczenia w przypadku samochodów nie wejdą w życie 1 czerwca, ale znacznie później.

Należy sądzić, że intencją ustawodawcy było zapewnienie odpowiednio długiej vacatio legis dla tych przepisów tak, aby podatnicy nie czuli się zaskoczeni i mogli odpowiednio zaplanować wydatki w tym zakresie. Tymczasem osiągnięty efekt w bardzo niewielkim stopniu odpowiada intencjom.

Podatnicy, którzy zawrą umowy leasingowe po 1 czerwca 2005 r., nie będą już w stanie zagwarantować sobie prawa do rozliczania VAT w trakcie całego okresu trwania umowy leasingowej na starych zasadach. Jednocześnie nie będą mogli od samego początku stosować nowych przepisów, ponieważ nie będą one jeszcze wówczas obowiązywać. W efekcie, po wejściu w życie nowych zasad, podatnicy ci będą zmuszeni zmienić sposób rozliczania VAT z tytułu umów leasingu.