Sposoby szybkiej amortyzacji w świetle prawa bilansowego i podatkowego

Ustawa o rachunkowości nie wskazuje, jakimi metodami należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że pozostawiono w gestii jednostki wybór metody amortyzacji. Tę dowolność jednak ograniczają przepisy podatkowe, które dopuszczają amortyzację wyłącznie metodą liniową lub degresywną. Przy wyborze metody amortyzacji należy kierować się także aspektem podatkowym. Wynika to z faktu, że odpisy dokonane zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych mają wpływ na podstawę opodatkowania, a tym samym i na wysokość podatku dochodowego.

Polityka rachunkowości obejmuje zasady i procedury przyjęte przez kierownictwo przedsiębiorstwa przy opracowywaniu i prezentacji sprawozdań finansowych. Zadaniem kierownictwa firmy jest wybór i stosowanie takiej polityki, która najlepiej będzie odpowiadać pozycji finansowej i profilowi działalności przedsiębiorstwa. Wybrane przez jednostkę metody amortyzacji należy określić w zakładowym planie kont. Wybór metody amortyzacji powinien nastąpić jeszcze przed rozpoczęciem amortyzacji. Stosując uproszczenia w ramach przyjętych przez jednostkę zasad rachunkowości, jednostka musi pamiętać, że nie mogą one wywierać istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego (art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości).

Amortyzacja ujęta w księgach rachunkowych na podstawie ustawy o rachunkowości może być ustalona z uwzględnieniem stawek wynikających z przepisów podatkowych, wówczas amortyzacja księgowa będzie zgodna z amortyzacją podatkową. Obowiązująca obecnie ustawa o rachunkowości nie odwołuje się już do stawek amortyzacyjnych wynikających z przepisów podatkowych.

Przepisy podatkowe nakładają obligatoryjny obowiązek dokonywania odpisów amortyzacyjnych metodą liniową lub degresywną w odniesieniu do środków trwałych, których wartość początkowa przekracza 3500 zł w dniu przyjęcia do użytkowania. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa albo niższa niż 3500 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów według przedstawionych zasad albo zastosować jednorazowy odpis całej wartości środka trwałego w miesiącu oddania do używania albo w następnym. Warunkiem takiego jednorazowego odpisu jest oczywiście fakt, że składnik majątku stanowi środek trwały podlegający amortyzacji, czyli spełnia następujące wymagania (art. 16a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych):