Pracownicy realizujący projekty finansowane z funduszy Unii Europejskiej powinni dokładnie przyjrzeć się deklaracjom otrzymanym od pracodawców. Może się okazać, że płatnik pobrał niesłusznie zaliczki. Przy okazji rozliczenia rocznego można będzie je odzyskać.
Instytucje zatrudniające pracowników realizujących projekty finansowane z funduszy Unii Europejskiej pobierają zaliczki sugerując się wytycznymi podmiotów wypłacających dofinansowanie. Część z nich odmawia dokonania zwrotu poniesionych przez beneficjenta wydatków na wynagrodzenia, jeśli nie przedstawiono dowodów pobrania i wpłacenia zaliczek na podatek.
– W ten sposób postępował jeszcze na początku 2005 roku Fundusz Współpracy. Nakazywał pobieranie podatku argumentując, że nie są to pieniądze pomocowe, ale strukturalne. Co więcej, Fundusz Współpracy potrącał zaliczki od wynagrodzeń wypłacanych jego pracownikom – informuje Ewa Komor-Mazur, główna księgowa w Fundacji Instytut Spraw Publicznych.
Obecnie, pod wpływem wykładni urzędowych, Fundusz Współpracy zmienił swoje stanowisko w tym zakresie.
Nie ma jednolitej wykładni
Drugi problem to różnice w interpretacjach dokonywanych przez urzędy skarbowe.
– Niektóre urzędy skarbowe twierdzą, że od podatku dochodowego są zwolnieni wszyscy pracownicy biorący udział w realizacji projektu. Inne uważają, że zwolnienie dotyczy tylko pracowników merytorycznych, a np. koordynatorów projektów już nie. Takiej odpowiedzi udzielił nam I Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście – mówi Ewa Komor-Mazur. Dodaje, że na takie samo pytanie III Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście i Urząd Warszawa Bemowo udzieliły odpowiedzi korzystnych dla podatników.
Kolejny problem to obowiązki płatników, którzy odpowiadają za prawidłowe naliczenie, pobranie i odprowadzenie do urzędu podatku. Nie można się więc dziwić, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości wolą pobrać wyższą zaliczkę niż ryzykować spór z urzędem.
Z art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT wynika, że zwolnione od podatku dochodowego są dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe. Zwolnienie to dotyczy także sytuacji, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia jest bezpośrednia realizacja przez podatnika celu programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy. Zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca – bez względu na rodzaj umowy – wykonanie określonych czynności.
O tym, że przepis budzi wątpliwości, świadczą liczne pytania kierowane do urzędów skarbowych przez instytucje korzystające z dotacji. Wykładnia dokonywana przez organy podatkowe jest jednolita, ale tylko w odniesieniu do pracowników merytorycznie zajmujących się realizacją projektu. Przykładem może być pismo Urzędu Skarbowego w Tczewie z 16 maja 2005 r. (nr PDII-415/1/05). Organ podatkowy stwierdził, że bez potrącania zaliczki na podatek otrzymywać będą wynagrodzenia pracownicy. Natomiast osoby zaangażowane na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło wtedy, gdy wynagrodzenia te są finansowane ze środków pomocowych, a osoby te bezpośrednio realizują program objęty pomocą.
Urząd stwierdził przy tym, że zwolnienie ma zastosowanie pod warunkiem, że wykonywane w ramach programu czynności mają charakter merytoryczny, a nie pomocniczy czy administracyjny. Jednak w tym zakresie urzędy już nie są zgodne. Na przykład I Urząd Skarbowy w Lublinie w piśmie z 25 lipca 2005 r. (nr D-1/415-41/05) dokonał wykładni korzystniejszej dla podatników. Uznał, że zwolnieniu podlegają dochody wszystkich osób biorących udział w realizacji projektu, którym były kursy językowe.
Małgorzata Chicińska, kierownik projektu z Ośrodka Usług Pedagogicznych działającego przy Związku Nauczycielstwa Polskiego, zwraca uwagę także na inny problem – definicję beneficjenta.
– W urzędzie skarbowym zostałam poinformowana, że nasi pracownicy mogliby skorzystać ze zwolnienia od podatku, gdybyśmy byli bezpośrednimi beneficjentami, którzy pozyskują pieniądze z Unii Europejskiej, jak np. Wojewódzki Urząd Pracy – twierdzi nasza rozmówczyni.
Zwrot jest możliwy
Osoba, która stwierdzi, że niesłusznie pobrano od niej zaliczki, może wystąpić o ich zwrot. Musi przy tym pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim zwolnieniu podlega część wynagrodzenia finansowana ze środków pomocowych. Pozostała część wynagrodzenia jest opodatkowana na zasadach ogólnych. Odliczeniu od dochodu przed opodatkowaniem nie podlegają składki na ubezpieczenie społeczne, których podstawę wymiaru stanowi dochód zwolniony od podatku. Podobnie od podatku nie można odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne liczonej od niepodlegającej opodatkowaniu części dochodu.
