Zmiana jednego przepisu nie rozwiąże problemów zleceniobiorców

Artykuł 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług w obecnym brzmieniu jest najczęściej krytykowanym przepisem ustawy o VAT. Zarzuca mu się nielogiczność, błędną konstrukcję językową, a także sprzeczność z innymi aktami prawnymi, w tym przepisami unijnymi. Dlatego nie można się dziwić, że Ministerstwo Finansów w przygotowanym projekcie reformy systemu podatkowego zmienia brzmienie tego przepisu. Od przyszłego roku zostaną doprecyzowane pojęcia podatnika VAT oraz działalności gospodarczej wykonywanej samodzielnie. O ocenę projektu ministerstwa poprosiliśmy ekspertów podatkowych.

Aneta Pożarowska, ekspert z kancelarii Podatkowo-Księ- gowej, podkreśliła, że planowana nowelizacja art. 15 ustawy o VAT idzie w dobrym kierunku. Zachowano zasadę, iż podatnikami VAT są jedynie podatnicy wykonujący działalność gospodarczą, co jest zgodne z VI dyrektywą. Zmieniono również język tego przepisu, usuwając zwroty niepotrzebne czy niezrozumiałe.

– Na uwagę zasługuje zmiana definicji działalności gospodarczej i, co najważniejsze, analizując jednocześnie projekty zmian w zakresie podatków dochodowych, jest szansa, żeby pojęcie działalności gospodarczej było jednolite dla obu podatków. Dziś mamy absurdalną sytuację – podatnik jest uznawany za prowadzącego działalność gospodarczą na gruncie VAT, jednocześnie nie będąc uważany za takiego w rozumieniu PIT lub, odwrotnie, jest przedsiębiorcą na gruncie PIT, ale już nie w rozumieniu VAT – argumentowała Aneta Pożarowska.

Jednocześnie wyjaśniła, że zgodnie z projektem za przedsiębiorcę uznawana ma być osoba, która prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek, a więc ponosi ryzyko gospodarcze. Tym samym podkreślono cechy działalności gospodarczej wzorując się na ustawie o swobodzie działalności gospodarczej takie jak samodzielność i niezależność, ale także odpowiedzialność. Nie powinno już być wątpliwości, że osoby, które wykonują jedynie polecenia podmiotów zlecających, bez obciążenia ich ryzykiem, nie ponosząc przy tym kosztów, nie byłyby traktowane jako osoby wykonujące działalność gospodarczą, a co za tym idzie, nie byłyby podatnikami VAT. Nie powinno już być wątpliwości, że sprzątaczka zatrudniona na umowę zlecenia np. w szpitalu nie jest podatnikiem VAT.

– Nowa definicja działalności gospodarczej stwarza jednak bezpośrednie zagrożenie dla osób pozostających w ramach tzw. samozatrudnienia, które nie będą uznawane za przedsiębiorców ani na gruncie VAT, ani na gruncie PIT. Oznacza to utratę możliwości rozliczania się przez te osoby podatkiem liniowym – ostrzegała Aneta Pożarowska.