Mimo że przepis Ordynacji podatkowej ograniczający do 30 dni termin na wniesienie pozwu o odszkodowanie za błędną decyzję urzędnika jest niezgodny z konstytucją, nie zostanie w najbliższym czasie zmieniony.
Artykuł 261 par. 4 Ordynacji podatkowej określa 30-dniowy termin na wniesienie do sądu powszechnego pozwu przeciwko Skarbowi Państwa w przypadku, gdy podatnik poniósł szkodę w związku z niezgodną z prawem decyzją organu podatkowego.
Termin ten liczy się od momentu doręczenia decyzji organu o odmowie orzeczenia odszkodowania lub orzeczenia o odszkodowaniu w wysokości mniejszej od zgłoszonej w żądaniu podatnika. Ministerstwo Finansów przyznaje, że 261 par. 4 Ordynacji podatkowej wymaga zmiany. Jeszcze w marcu wiceminister finansów Marian Banaś obiecywał, że problem zostanie załatwiony przy okazji najbliższej nowelizacji Ordynacji podatkowej. Z projektu zmian w ustawie znajdującego się na stronie internetowej resortu finansów wynika jednak, że MF nie zamierza wykreślić niekonstytucyjnego przepisu. Eksperci podatkowi nie mają wątpliwości, że 30-dniowy termin do złożenia pozwu jest nieporozumieniem.
– 30 dni to stanowczo za mało na skuteczne przygotowanie powództwa przeciw organowi – mówi adwokat Jarosław Ostrowski, partner z Kancelarii Nowakowski i Wspólnicy. Jego zdaniem ograniczenie do wniesienia powództwa powinno wynikać z terminu przedawnienia roszczeń. Zgodnie z art. 442 par. 1 kodeksu cywilnego roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu po trzech latach od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Bez względu na to roszczenie przedawnia się z upływem dziesięciu lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.
– Pozew składa podatnik, który przeszedł całą drogę administracyjną i sądową. To mogło trwać nawet kilka lat. Teraz powinien mieć więcej czasu na zastanowienie, jaką obrać strategię walki o odszkodowanie – mówi mec. Anna Bryńska, radca prawny z kancelarii Lovells.
Termin zbyt krótki
5 września ubiegłego roku Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją identyczny do krytykowanego przepisu art. 160 par. 5 kodeksu postępowania administracyjnego (sygn. P 18/04). Przepis ten przestał obowiązywać 1 września 2004 roku. TK stwierdził w wyroku, że ograniczenie terminu do złożenia pozwu do 30 dni jest niezgodne z zasadą równości podmiotów i prawa każdego do ochrony praw majątkowych. Zdaniem Trybunału jest to termin rażąco krótki w porównaniu z terminami przedawnienia roszczeń określonymi w kodeksie cywilnym. Stawia także w gorszym położeniu poszkodowanych.
– W tym przypadku ustawodawca z własnej inicjatywy powinien zmienić art. 261 par. 4 Ordynacji podatkowej, gdyż stwierdzono niezgodność z konstytucją przepisu o takim samym brzmieniu – mówi Anna Bryńska.
Wznowienie postępowania
Co na to Ministerstwo Finansów? Uspokaja, że nawet gdyby sądy oddalały pozwy, to wymienione wcześniej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stanowi podstawę do wznowienia postępowania sądowego na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z konstytucją, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia.
