Jednostki, które przechodzą na sprawozdawczość zgodną z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, mogą wycenić aktywa trwałe w wartości godziwej lub przeszacowanej.
Jednostki, które przeszły na zasady zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR), mogą mieć w związku z tym faktem pewne problemy. Związane jest to z koniecznością zweryfikowania wartości rzeczowych aktywów trwałych oraz nieruchomości inwestycyjnych i wyceny ich w wartości godziwej.
Luiza Berg, menedżer działu audytu firmy consultingowej BDO mówi, że zgodnie z MSSF nr 1 jednostka może zdecydować się na to, aby na dzień przejścia na MSR wyceniać pozycje rzeczowych aktywów trwałych w wartości godziwej i stosować tę wartość jako zakładany koszt ustalony na ten dzień. Wybór ten mógł być także zastosowany w odniesieniu do nieruchomości inwestycyjnych i wartości niematerialnych.
– Oznacza to, że w przypadku rzeczowych aktywów trwałych zweryfikowana wartość przyjęta na dzień przejścia MSR stanowi nową wartość początkową tych aktywów będącą podstawą amortyzacji, aż do ich całkowitego zamortyzowania. Nie możemy już jej korygować, co często czynią jednostki. Możemy jedynie dokonać odpisu aktualizującego ich wartość, w przypadku wystąpienia przesłanek wskazujących na trwałą utratę wartości (MSR nr 36 „Utrata wartości”). Odpisy aktualizujące zgodnie z MSR nr 16 korygują nadwyżkę wartości bilansowej danego składnika aktywów nad jego wartością odzyskiwalną – dodaje Luiza Berg.
W przypadku wyceny nieruchomości inwestycyjnych jednostka może wybrać jeden z dwóch dopuszczalnych modeli wyceny
Może się zdarzyć, że jednostka dokona wyboru modelu wyceny aktywów trwałych w wartości przeszacowanej. Zdaniem Luizy Berg na dzień bilansowy wartość tę można wykazać według wartości przeszacowanej, stanowiącej wartość godziwą na ten dzień, pomniejszonej o kwotę późniejszego umorzenia i późniejszych zakumulowanych odpisów aktualizujących. Przeszacowania powinny być przeprowadzane na tyle często, aby wartość bilansowa nie różniła się w sposób istotny od wartości na dzień bilansowy. Przeszacowujemy wówczas zarówno wartość początkową, jak i wartość umorzenia.
– Jednostki często mają problem z rozróżnieniem obu dopuszczalnych modeli, wybierając model wyceny wg zakładanego kosztu, później dokonują przeszacowania wartości aktywów trwałych, co jest niedopuszczalne – przestrzega specjalista z BDO.
W przypadku wyceny nieruchomości inwestycyjnych jednostka może wybrać jeden z dwóch dopuszczalnych modeli wyceny według wartości godziwej lub ceny nabycia. Przy wyborze wyceny opartej o wartość godziwą możemy korygować wartość bilansową (dokonując jej aktualizacji) w momencie posiadania wiarygodnych wycen, obciążając wynik okresu, w którym następuje zmiana.
Luiza Berg zwraca uwagę, że przy wyborze drugiego modelu wyceny (wg ceny nabycia, kosztu wytworzenia) jednostki często zapominają, że aktywa powinny być pomniejszone o odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, jak rzeczowe aktywa trwałe.
