Zyskiem z Polski dzielą się z obcym fiskusem

Sam proceder transferu zysku jest prosty. Polega na tym, że firmy zagraniczne działające w Polsce nie wykazują zysku w kraju, ale za granicą. Aby bilans wyszedł na zero, muszą jednak przetransferować środki za granicę. Robią to poprzez kupno licencji od centrali, wydatki na usługi marketingowe, know-how lub stosując ceny transferowe, czyli sprzedają centrali produkty po zaniżonych cenach. W konsekwencji firmy nie płacą podatków w Polsce, ale tam, gdzie swoją siedzibę ma centrala firmy.

Posłowie, mówiąc o transferze zysków za granicę, najczęściej wymieniają hipermarkety. Przywołują przy tej okazji dane, które pokazują, że przy dużym obrocie nie mają one zysku, a zatem nie płacą np. podatku dochodowego od osób prawnych. Problem polega jednak na tym, że oficjalne dane pokazują co innego.

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że największe sieci handlowe działające w Polsce zapłaciły w 2004 roku ponad 230 mln zł z tytułu CIT, a w 2005 roku ponad 240 mln zł. Resort nie podaje, o jakie sieci chodzi, ale to pokazuje, że hipermarkety, wbrew obiegowym opiniom, płacą podatki.

Eksperci, z którymi rozmawiała Gazeta Prawna, przyznają, że istnieje w Polsce zjawisko transferu zysków za granicę.

– Zjawisko to występuje we wszystkich państwach Unii Europejskiej, a szczególnie w państwach o wysokiej stawce podatku dochodowego, ponieważ zyski ujawnia się w państwach o niższych podatkach – uważa Jeremi Mordasewicz z Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Dowody na występowanie zjawiska przywołują kolejni eksperci.

– Transfer zysków za granicę najczęściej obserwujemy w czerwcu i lipcu. Wtedy właśnie powstaje dodatkowy deficyt wynikający z odpływu tych środków i widać wyraźnie, że to jest kilkaset milionów euro rocznie. Jednak w znakomitej większości zyski są reinwestowane w Polsce – przyznaje Marek Zuber, doradca ekonomiczny premiera. O skali zjawiska mówił również Andrzej Malinowski, prezydent Konfederacji Pracodawców Polskich.

– O transferze zysków za granicę mówi oficjalnie Główny Urząd Statystyczny. Na przykład, w 2002 roku transfer ten stanowił ok. 700 mln dolarów, przy ok. 2,8 mld dolarów napływających do Polski. Natomiast w 2005 roku z Polski generalnie wypłynęły 4 mld dolarów, a zainwestowano ponad 11 mld dolarów – powiedział Andrzej Malinowski. Nasi rozmówcy nie mają więc wątpliwości, że problem jest. Zgadzają się również, że w przypadku hipermarketów jest to zjawisko marginalne.

– Jeśli popatrzymy na sieci handlowe funkcjonujące w Polsce, to widać, jak bogaty program inwestycyjny realizują. Istnieje jednak taki stereotyp, że polscy przedsiębiorcy płacą podatki, a zagraniczni nie – przyznaje Jeremi Mordasewicz.

Marek Zuber stwierdził natomiast, że należy dokładniej przyjrzeć się temu, co dzieje się w sieciach sklepów wielkopowierzchniowych. Zwrócił jednak uwagę, że od dwóch lat sieci mocno inwestują, a zatem sądy o transferze zysków za granicę w przypadku hipermarketów opierają się na mądrości ludowej.

Eksperci uważają, że bardzo ciężko wykryć i udowodnić firmie, że transferuje swoje zyski. Wystarczy bowiem zatrudnić dobrą firmę doradczą, aby oddaliła cień podejrzeń od firmy. Między innymi dlatego urzędy skarbowe z problemem sobie nie radzą. Zdaniem ekspertów nie jest to jednak specyfika polskiej administracji. Również inne państwa Unii Europejskiej mają podobne kłopoty. W takiej sytuacji najlepszym sposobem jest obniżenie podatków.

– Radykalna zmiana systemu podatkowego spowodowałaby, że Polska stałaby się krajem, w którym warto byłoby płacić podatki – przyznaje Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha.

– Transfer zysków za granicę to naturalne zjawisko w systemie podatkowym, który jest patologiczny. Ma tyle dziur i absurdów, że nie można obiektywnie oceniać pewnych zdarzeń podatkowych. Żeby takich sytuacji uniknąć, należy zmienić system podatkowy – uważa Andrzej Sadowski. Marek Zuber przyznaje jednak, że w najbliższym czasie nie można liczyć na obniżki podatków, ale niewątpliwie można je upraszczać.

Eksperci twierdzą, że podatek CIT w Polce nie jest tak poważnym obciążeniem dla firm, jak w innych krajach. Spowoduje to, że skala zjawiska będzie się zmniejszała.

– Jaki sens miałaby ucieczka z zyskiem z Polski, skoro we Francji czy Niemczech trzeba płacić 30 proc. CIT – pytał Andrzej Malinowski.

ŁUKASZ ZALEWSKI

lukasz.zalewski@infor.pl