Ocena prawna wyrażona w orzeczeniu wydanym przed wprowadzeniem dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego wiąże zarówno sąd, jak i organ podatkowy.
Stanowisko takie zajął NSA rozstrzygając skargę kasacyjną spółki w sprawie podatku dochodowego od osób prawnych za lata 1996 i 1997. Organy podatkowe zarzuciły spółce nieprawidłowości w rozliczeniu podatku ze względu na przychód oraz koszty podatkowe. Kwestie sporne wiązały się m.in. z transakcjami z podmiotami powiązanymi z podatniczką.
Sprawa trafiła na wokandę sądu administracyjnego jeszcze przed zreformowaniem sądownictwa administracyjnego. Wówczas sąd uchylił zaskarżone przez spółkę decyzje podatkowe. Jedynym zarzutem, jaki uwzględnił, była ocena umów najmu lokali użytkowych zawartych przez spółkę z podmiotami powiązanymi i zaniżenia przychodu. Sąd uznał, że organy podatkowe niedostatecznie wyjaśniły kwestie rynkowych cen najmu. W pozostałych przyznał rację organom podatkowym.
W wyniku orzeczenia organy podatkowe przeprowadziły dodatkowe postępowanie w sprawie oceny umów najmu, ale nie wpłynęło to na zmianę stanowiska co do opodatkowania spółki. Nowe decyzje spółka zaskarżyła już do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Sąd znów oddalił jej skargi. Podkreślił, że organy podatkowe należycie wywiązały się z zaleceń zawartych w pierwszych orzeczeniach sądu, a uzupełnienie postępowania w sprawie umów najmu pozwalało przyjąć, że spółka zaniżyła przychód z najmu, bo czynsz, jaki płaciły podmioty powiązane, był niższy od cen rynkowych. Spółka wniosła skargi kasacyjne. Nie przyniosły one jednak efektów. NSA podkreślił, że sąd I instancji mógł odnieść się tylko do zarzutów dotyczących umów najmu. W pozostałej części zgodnie z przepisami był związany oceną prawną, wyrażoną w orzeczeniu NSA wydanym przed 1 stycznia 2004 r. Sąd przypomniał, że orzeczenia wydane w sprawie przed reformą sądownictwa administracyjnego wiążą i wojewódzki sąd administracyjny, i organ, którego działanie lub bezczynność były przedmiotem zaskarżenia. Co do najmu, sąd zauważył, że spółka domagała się przeprowadzenia przez sąd I instancji postępowania dowodowego w postaci opinii biegłego, podczas gdy zgodnie z procedurą sądowoadministracyjną sąd może dopuścić tylko dowód z dokumentów.
Wyrok jest prawomocny.
Sygn. akt IIFSK1159i1160/05 JAK OKREŚLIĆ WARTOŚĆ ŚWIADCZEŃ Wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
