Ulga na zabytki ("Pałacyk+") - konserwatorzy zabytków chwalą i proponują poprawki

Mazowiecki i stołeczny konserwatorzy zabytków bronią ulgi na zabytki

Z ulgi na zabytki skorzystać mogą członkowie wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, którzy są współwłaścicielami zabytku, oraz indywidualni właściciele. To rozwiązanie jest częścią Polskiego Ładu.

"Niestety zamiast wyczekiwanej i przełomowej zmiany w myśleniu o systemie finansowania ochrony zabytków, nowa ulga na remont zabytków spotkała się z falą nagonki medialnej i prześmiewczo nazywano ją "Pałacyk+". Pytanie, dlaczego ulgi nie określono, np. "ZnikającaDrewnianaChałupa+" czy "Zrujnowana kamienica+", gdyż tych obiektów w rejestrze i ewidencjach jest znacznie więcej niż pałaców" - skomentował na fb mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki.

Autopromocja

Jak zaznaczył, wszelkiego typu ulgi mogą jedynie pomóc i stanowić uzupełnienie systemu finansowania remontów zabytków o nowe instrumenty finansowe. Wszystkie te elementy, razem z dotacjami, mają tworzyć kompleksowy system, który byłby dostosowany do potrzeb i sytuacji finansowej poszczególnych właścicieli (w 1972 r. taki system postulowało UNESCO).

"Wiele zabytków zginie, jeżeli natychmiast nie zostaną uruchomione jak największe fundusze - więc każda inwestycja w zabytki jest niezbędna!!!" - zaapelował prof. Jakub Lewicki.

W tej sprawie głos zabrał również stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki. "Wbrew fali krytyki (...) projekt ulg podatkowych związanych z utrzymaniem i konserwacją zabytków jest jednym z niewielu pomysłów, które po pewnych poprawkach i korektach, należałoby utrzymać" - napisał na fb. Podobnie wypowiada się prof. Lewicki, który uważa, że wszelkie możliwe nieścisłości wynikające z programu powinny być przedmiotem poprawek, nie zaś likwidacji programu.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Korzyści z ulgi na zabytki dla wspólnot mieszkaniowych

Stołeczny konserwator wyjaśnił, że zaproponowana ulga pozwalająca odliczyć od podatku wydatki poniesione na prace konserwatorskie i budowlane, ale też na fundusz remontowy (co szczególnie istotne w sytuacji wspólnot), daje cień szansy, że te prace przy zabytkach będą prowadzone w sposób właściwy, a nie na skróty i wbrew wartościom zabytkowym. "Każdy właściciel, każda wspólnota mieszkaniowa, a nie tylko wybrani w konkursach beneficjenci, dostaje do ręki mechanizm wsparcia. To systemowa zmiana, która z zabytku robi wartość dodaną, a nie tylko obciążenie" - napisał.

Problem z ulgą na zakup zabytku - co trzeba zmienić?

Według Krasuckiego inną sprawą jest ulga na zakup zabytku. Konserwator zauważa, że przy takiej konstrukcji, jaka została zaproponowana, to faktycznie prawdziwa zachęta do spekulacyjnego zakupu kolejnych obiektów zabytkowych a następnie ich szybkiej odsprzedaży.
Proponuje, żeby wprowadzić procentowy limit odliczenia (np. 25 proc.) i ograniczyć możliwość szybkiego zbycia (np. po 5 latach), a przy tym wzmocnić obowiązek przeprowadzenia realnych prac ratunkowych (a nie za przysłowiową złotówkę) to mogłoby się okazać, że i taki mechanizm będzie sprzyjał zabytkom. Szczególnie tym, które od lat popadają w ruinę.

Opieka nad zabytkiem - obowiązki właściciela, nadzór konserwatora

Zdaniem obu konserwatorów za opiekę nad zabytkiem odpowiada właściciel, którego obowiązkiem jest wykonywanie bieżących napraw, utrzymywanie w dobrym stanie, a gdy trzeba wykonywanie niezbędnych zabezpieczeń, czy kompleksowych remontów konserwatorskich. Prace powinny odbywać się pod okiem konserwatora.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

"Tak prowadzone prace konserwatorskie czy budowlane, realizowane zgodnie ze sztuką, z jednej strony utrzymują, bądź nawet podnoszą wartość zabytkową obiektów, ale też nierzadko do cna drenują kieszeń właścicieli" - tłumaczy stołeczny konserwator. "Potrzeby są tak ogromne, że Skarb Państwa nie jest i nigdy nie będzie w stanie ich sfinansować, podobnie jak władze samorządowe i lokalne" - dodaje prof. Lewicki.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Jak zauważa, na Mazowszu grupą zabytków najbardziej zagrożoną zniszczeniem są zrujnowane dwory i pałace. Krasucki dodaje do tego jeszcze mieszkania w starych wspólnotowych kamienicach i blokach, wiejskie chałupy, małomiasteczkowe domy.

"Bez natychmiastowych inwestycji w zabytki większość z nich nie przetrwa i to my będziemy za to odpowiedzialni. To jest ostatnia chwila na ich uratowanie" - zaapelował prof. Jakub Lewicki. (PAP)

Autorka: Marta Stańczyk

mas/ lena/