Fiskus: umorzone kary to przychód

ANALIZA

Kwota umorzonej kary oraz kwota odsetek za zwłokę stanowią przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Takie stanowisko zaprezentowała Izba Skarbowa w Łodzi w decyzji z 20 września 2007 r. (nr PB I-3/4117/IN-47/US/07/FM). Co więcej, swoją argumentację oparła na art. 508 kodeksu cywilnego, który stanowi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. W efekcie zwolnienia dłużnika z całości lub części długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika korzyści.

To kontrowersyjna argumentacja. Kodeks cywilny kształtuje m.in. relacje umowne między stronami, np. w zakresie spłaty zobowiązań. Na tle zaprezentowanej interpretacji pojawiają się pytania, czy ktoś mógłby umówić się na nałożenie kary oraz czy przychodem podlegającym opodatkowaniu będą także umorzone kary wynikające z kodeksu karnego skarbowego lub umorzone podatki?

Eksperci są zaskoczeni stanowiskiem dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi. Ich zdaniem taka kwalifikacja umorzonych kar jest niezgodna z prawem.

- Niewłaściwe wydaje się wskazanie przez organ podatkowy przepisów kodeksu cywilnego do umorzenia kary nałożonej na podatnika na mocy decyzji administracyjnej. Również twierdzenie, że w majątku podatnika powstało przysporzenie w wyniku umorzenia kary, nie wydaje się trafne. Jest możliwe stwierdzenie, że majątek podatnika nie doznał uszczerbku w wyniku umorzenia - tłumaczył Tomasz Rysiak, prawnik z kancelarii Magnusson.

Zwrócił też uwagę, że istnieją liczne interpretacje organów podatkowych dotyczące powstania przychodu w przypadku umorzenia przez fiskusa zaległości podatkowych. Z interpretacji tych wynika, że w przypadku podmiotów prowadzących firmy kwota umorzonych zaległości podatkowych może zostać uznana za przychód pod warunkiem uprzedniego zaliczenia tych należności do kosztów uzyskania przychodu.

- W konsekwencji trudno znaleźć uzasadnienie dla odmiennego traktowania przez organy podatkowe umorzenia kary administracyjnej oraz umorzenia zaległości podatkowej - podsumował Tomasz Rysiak.

W oparciu o wydaną interpretację powstaje wątpliwość o słuszność założeń przyjętych przez organy podatkowe orzekające o kwalifikacji umorzonej kary administracyjnej. Nad rozwiązaniem tego problemu zastanawiała się Halina Kwiatkowska, radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy (oddział Kraków). Jej zdaniem zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.