REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Fiskus: umorzone kary to przychód

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Matyszewska
Ewa Matyszewska

REKLAMA

Organy podatkowe traktują umorzone kary jako nieodpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu PIT. Powołując się na prawo cywilne, fiskus umorzoną karę traktuje jako trwały przyrost majątku podatnika. Zdaniem ekspertów podatkowych, taka kwalifikacja zobowiązań jest niedopuszczalna i narusza prawo.

ANALIZA

REKLAMA

REKLAMA

Kwota umorzonej kary oraz kwota odsetek za zwłokę stanowią przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Takie stanowisko zaprezentowała Izba Skarbowa w Łodzi w decyzji z 20 września 2007 r. (nr PB I-3/4117/IN-47/US/07/FM). Co więcej, swoją argumentację oparła na art. 508 kodeksu cywilnego, który stanowi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. W efekcie zwolnienia dłużnika z całości lub części długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika korzyści.

To kontrowersyjna argumentacja. Kodeks cywilny kształtuje m.in. relacje umowne między stronami, np. w zakresie spłaty zobowiązań. Na tle zaprezentowanej interpretacji pojawiają się pytania, czy ktoś mógłby umówić się na nałożenie kary oraz czy przychodem podlegającym opodatkowaniu będą także umorzone kary wynikające z kodeksu karnego skarbowego lub umorzone podatki?

Eksperci są zaskoczeni stanowiskiem dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi. Ich zdaniem taka kwalifikacja umorzonych kar jest niezgodna z prawem.

- Niewłaściwe wydaje się wskazanie przez organ podatkowy przepisów kodeksu cywilnego do umorzenia kary nałożonej na podatnika na mocy decyzji administracyjnej. Również twierdzenie, że w majątku podatnika powstało przysporzenie w wyniku umorzenia kary, nie wydaje się trafne. Jest możliwe stwierdzenie, że majątek podatnika nie doznał uszczerbku w wyniku umorzenia - tłumaczył Tomasz Rysiak, prawnik z kancelarii Magnusson.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zwrócił też uwagę, że istnieją liczne interpretacje organów podatkowych dotyczące powstania przychodu w przypadku umorzenia przez fiskusa zaległości podatkowych. Z interpretacji tych wynika, że w przypadku podmiotów prowadzących firmy kwota umorzonych zaległości podatkowych może zostać uznana za przychód pod warunkiem uprzedniego zaliczenia tych należności do kosztów uzyskania przychodu.

- W konsekwencji trudno znaleźć uzasadnienie dla odmiennego traktowania przez organy podatkowe umorzenia kary administracyjnej oraz umorzenia zaległości podatkowej - podsumował Tomasz Rysiak.

Nie ma przychodu...

W oparciu o wydaną interpretację powstaje wątpliwość o słuszność założeń przyjętych przez organy podatkowe orzekające o kwalifikacji umorzonej kary administracyjnej. Nad rozwiązaniem tego problemu zastanawiała się Halina Kwiatkowska, radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy (oddział Kraków). Jej zdaniem zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

- Umorzenie kar administracyjnych w tej kategoryzacji raczej się nie mieści, podobnie zresztą jak w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. Trudno uznać, aby wskutek umorzenia należności sankcyjnych (kar, grzywien itp.) dochodziło do przysporzenia majątkowego, które mogłoby być zasadnie kwalifikowane jako przychód podatkowy. Umorzenie sankcji nie generuje przychodu po stronie zobowiązanego, trudno więc uznać takie zdarzenia za nieodpłatne świadczenie - stwierdziła Halina Kwiatkowska.

...ani przyrostu majątku

Warunkiem opodatkowania PIT jest uzyskanie przychodu, który został określony w przepisach jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Według Michała Batora, doradcy podatkowego w kancelarii White & Case, aby można było mówić o przychodzie po stronie podatnika, musi wystąpić pewne przysporzenie majątkowe. Fakt nałożenia kary przez organ administracji, a następnie jej uchylenie - nie powoduje u podatnika żadnego przysporzenia.

- W swojej argumentacji izba skarbowa odwołuje się do przepisów cywilnoprawnych, które w omawianej sprawie nie mają zastosowania. Umorzenie kary administracyjnej nie może być bowiem utożsamiane z cywilnoprawnym zwolnieniem dłużnika ze zobowiązania. Dlatego też umorzenie kary nie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu zwolnienia z długu. W rezultacie stanowisko dyrektora izby jest nieprawidłowe i sprzeczne z ustawą o PIT - podkreślił Michał Bator.

Powszechna praktyka...

Zdaniem ekspertów twierdzenie, że zwolnienie z długu jest przychodem podatnika, nie jest stanowiskiem odosobnionym wśród organów podatkowych.

- Już wcześniej urzędy wydawały podobne interpretacje uznając, że umorzenie sankcji administracyjnej jest zwolnieniem z długu, a w konsekwencji stanowi dla podatnika przychód podatkowy z innych źródeł. Podejście takie wydaje się dość kuriozalne z uwagi na cel samego umorzenia takiej sankcji, jakim jest chęć uwolnienia obywatela od ponoszenia negatywnych konsekwencji swojego zachowania w sytuacjach szczególnych - wskazała Agnieszka Szuper, konsultant podatkowy w ITA Doradztwo Podatkowe.

Dodała, że ustawa o PIT nie zawiera przepisów wyłączających z opodatkowania tego typu przysporzeń. W związku z tym do analogicznej sytuacji może dojść w przypadku umarzania jakiejkolwiek sankcji wynikającej chociażby z kodeksu karnego czy kodeksu karnego skarbowego.

- Jednak zwolnienie z kary następuje przecież w związku z zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności wykluczających możliwość spełnienia funkcji, jaką kara miała spełnić. W żadnym wypadku nie można stawiać znaku równości między cywilnoprawnym zwolnieniem z długu a umorzeniem kary administracyjnej. Przyjmując taki tok myślenia, urząd umarzając nałożoną przez siebie karę wystawiać powinien zwolnionemu z niej podatnikowi PIT-8C - tłumaczyła Agnieszka Szuper.

Według niej, sytuacja jest szczególnie skomplikowana w przypadku osób fizycznych, które nie prowadzą działalności. W tym zakresie brak jest jednoznacznych wskazań w ustawie, jak traktować umorzone kary czy podatki.

- Z pomocą przychodzą przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. Zgodnie z nimi w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika, na jego wniosek, organ podatkowy może umorzyć zaległości podatkowe. Kwota umorzonych zaległości nie stanowi dla podatnika przychodu - wyjaśniła nasza rozmówczyni z ITA Doradztwo Podatkowe.

...narusza prawo

Łukasz Strzelec, doradca podatkowy w TPA Horwath zwrócił uwagę w rozmowie z nami, że dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi swoją argumentację oparł na twierdzeniu, że umorzenie kary jest nieodpłatnym świadczeniem i w związku z tym wartość umorzonej kary powinna być opodatkowana PIT jako przychód z innych źródeł.

- W analizowanym przypadku podatnik na pewno nie otrzymał pieniędzy, wartości pieniężnych lub też świadczeń w naturze. Mocno dyskusyjne byłoby również twierdzenie, że umorzenie kary przez organ administracji jest dla podatnika nieodpłatnym świadczeniem. W szczególności za nietrafiony należy uznać argument, który przyrównał umorzenie kary za wycięcie drzew bez pozwolenia do zwolnienia dłużnika z długu powstałego w ramach łączącego go z wierzycielem stosunku cywilnoprawnego - tłumaczył Łukasz Strzelec.

Jego zdaniem, przedmiotowa kara została nałożona na podatnika przez prezydenta miasta i w związku z tym nie powinna być rozpatrywana na gruncie kodeksu cywilnego. Co więcej w wyniku umorzenia kary podatnik nie uzyskał żadnego świadczenia, a tym bardziej nie nastąpił trwały przyrost jego majątku.

POSTULUJEMY

Ministerstwo Finansów powinno opublikować interpretację, jak prawidłowo traktować umorzone kary administracyjne, kary karne skarbowe czy podatki. Pomogłoby to ujednolicić stanowisko organów podatkowych.

PRZYDATNE INTERPRETACJE

Umorzenie przez bank odsetek od kredytu nie generuje przychodu do opodatkowania u osoby spłacającej kredyt. Wartość umorzonych odsetek od kredytu nie podlega opodatkowaniu PIT - postanowienie naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa-Praga z 26 czerwca 2007 r. (nr 1434/Dd2/415/17/2007).

W przypadku nieuregulowania przez najemców czynszu nie dochodzi u nich do powstania przychodów z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń. Do powstania tego rodzaju przychodów nie dochodzi również w sytuacji zwolnienia z długu - postanowienie naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 15 czerwca 2007 r. (nr 1471/DPF/415-22/07/ML).

Umorzenie kosztów sądowych oraz kosztów upomnień nie wywołuje skutków podatkowych i nie stanowi dla nich przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT - decyzja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 13 czerwca 2007 r. (nr PB I-3/4117/IN-25/US/2007/AA).

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA