Zasady odliczeń niezgodne z prawem UE

ANALIZA

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Takie ograniczenie przy odliczaniu VAT naliczonego jest polskim pomysłem. Przepisy dyrektywy VAT nie wprowadzają bowiem tego typu zakazów.

Eksperci uważają, że wskazana zależność narusza prawo wspólnotowe. Nie znajduje też uzasadnienia merytorycznego. Odliczając VAT naliczony, podatnik powinien wykazać związek między wydatkiem a sprzedażą. Przy zaliczaniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów musi istnieć związek między wydatkiem a przychodem.

- Zakaz odliczenia VAT, jeśli wydatek nie mógłby być zaliczony do kosztów podatkowych, należy ocenić bardzo krytycznie. Uzależnia podstawowe prawo podatnika od spełnienia kryterium obcego systemowi VAT. Taka konstrukcja powoduje, że zakaz wynikający z tego przepisu w wielu przypadkach jest sprzeczny z prawem wspólnotowym. W tym kontekście należy zauważyć, że choć podobna regulacja istniała w poprzedniej ustawie o VAT, chybiony jest argument, że zgodnie z dyrektywą Polska mogła utrzymać ten zakaz na podstawie tzw. klauzuli stałości - podkreślił Marek Wojda, doradca podatkowy współpracujący z Baker & McKenzie.

Jego zdaniem, sam Europejski Trybunał Sprawiedliwości jednoznacznie stwierdził, że wspominana klauzula nie zezwala nowym państwom członkowskim na utrzymanie ogólnych zakazów odliczania VAT, które nie odnoszą się do konkretnych kategorii towarów lub usług.

- Ponadto, w niektórych przypadkach, np. kosztów usług na cele reprezentacji, klauzula stałości nie może mieć zastosowania, gdyż analogiczny zakaz nie był rzeczywiście stosowany przed akcesją Polski do UE. Dlatego taki zakaz odliczenia należy jak najszybciej usunąć z ustawy o VAT - argumentował Marek Wojda.

Specjaliści nie potrafią wskazać powodów, dla których zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów stanowi warunek, od którego uzależnione jest prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Doktor Tomasz Nowak, prawnik w departamencie prawa podatkowego Kancelarii Prawnej Grynhoff Woźny Maliński, podkreślił, że jeśli podatnik nabył towary lub usługi w celu wykonania czynności opodatkowanych, co jest warunkiem odliczenia VAT, to trudno sobie wyobrazić, aby koszt nabycia tych towarów lub usług nie był kosztem poniesionym w celu osiągnięcia przychodów.