Minimalne wynagrodzenie 2023/2024 - czy trzeba zmieniać umowę o pracę?

Płaca minimalna 2024 - co wynika z projektu rozporządzenia

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów został opublikowany 1 sierpnia 2023 r. projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 roku. Zgodnie z tym projektem kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę wyniosą w 2024 roku: 
- 4242 zł brutto od 1 stycznia 2024 r. oraz 
- 4300 zł brutto od 1 lipca 2024 r. 

Więcej na ten temat: Płaca minimalna w 2024 roku. 4242 zł od 1 stycznia, 4300 zł od 1 lipca. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów 

Wzrost minimalnego wynagrodzenia a aneks do umowy o pracę

Czy w przypadku gdy wysokość minimalnego wynagrodzenia uległa zmianie pracodawca ma obowiązek sporządzenia i wręczenia pracownikowi aneksu do umowy?

Zgodnie z art. 29 § 1 kodeksu pracy umowa o pracę określać powinna strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
1) rodzaj pracy;
2) miejsce wykonywania pracy;
3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
4) wymiar czasu pracy;
5) termin rozpoczęcia pracy.

Istotne jest w jaki sposób zostało określone wynagrodzenie w umowie o pracę. Zmiana minimalnego wynagrodzenia nie zawsze powoduje konieczność wręczenia pracownikowi aneksu do umowy.

Zatem w sytuacji gdy wynagrodzenie nie zostało określone poprzez podanie konkretnej kwoty, a w umowie o pracę widnieje jedynie zapis o tym, że pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie zgodne z obowiązującą w danym roku stawką wynikającą z ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, wówczas pracodawca nie ma obowiązku sporządzania takiego aneksu do umowy. 
W takim przypadku wystarczy (zdaniem PIP) jedynie poinformowanie pracownika, że od 1 stycznia 2024 roku jego wynagrodzenie będzie wynosiło 4242 zł brutto (a od 1 lipca 2024 r. - 4300 zł brutto) w związku ze wzrostem kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Minimalne wynagrodzenie a premia

Czy pracodawca może uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę?

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy pracodawca może uzupełniać wynagrodzenie za pracę, premią do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. PIP podkreśla, że minimalne wynagrodzenie za pracę, określone w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu, nie jest tożsame z wynagrodzeniem zasadniczym ustalonym w umowie o pracę.

Przepisy prawa pracy nie określają sposobu ustalania wynagrodzenia za pracę, ani nie wyliczają wszystkich składników, które mogą się do niego zaliczać. Pracodawcy mają swobodę w zakresie systemu naliczania wynagrodzenia jaki wprowadzą dla swoich pracowników. Istotny jest zapis art. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, który stanowi, że do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z wyjątkiem:
- nagrody jubileuszowej;
- odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy; 
- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych; 
- dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej; 
- dodatku za staż pracy.

Zatem, suma wszystkich składników wynagrodzenia (za wyjątkiem tych wykluczonych w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu – wymienionych wyżej) musi wynosić co najmniej wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Na mocy art. 8 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę w przypadku, pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, wysokość płacy minimalnej ustala się proporcjonalnie do wymiaru etatu danego pracownika.

Pracodawca nie wypłaca minimalnego wynagrodzenia. Co może zrobić pracownik?

Zgodnie z przepisami pracodawca ma obowiązek wypłacania wynagrodzenia co najmniej raz w miesiącu, w stałym, z góry ustalonym terminie. Wynagrodzenie należy wypłacać za miesiąc z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jej  wysokości, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

Jednym z podstawowych obowiązków każdego pracodawcy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia. Pracownik, który nie otrzymał pieniędzy za pracę, ma kilka możliwości dochodzenia swoich praw. Są to między innymi: zawiadomienie Państwowej Inspekcji Pracy albo pozew o zapłatę do sądu pracy.

Pracownik może zawiadomić w drodze skargi Państwową Inspekcję Pracy o tym, że pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia. Skargę na działalność pracodawcy należy kierować zgodnie z właściwością do okręgowego inspektoratu pracy lub oddziału okręgowego inspektoratu pracy właściwego do rozpatrzenia sprawy ze względu na siedzibę pracodawcy (szczegółowa informacja o siedzibach okręgowych inspektoratów pracy znajduje się na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Pracy).  Warto podkreślić, że dane osoby wnoszącej skargę podlegają ochronie i nie są ujawniane w trakcie prowadzonych czynności kontrolnych, chyba że skarżący wyrazi na to pisemną zgodę. Skarga kierowana do właściwego miejscowo okręgowego inspektoratu pracy powinna zawierać:

• miejscowość i datę sporządzenia skargi,
• dane osoby wnoszącej skargę, czyli imię, nazwisko oraz adres, dane osoby wnoszącej skargę, czyli imię, nazwisko oraz adres,
• treść skargi – z  dokładną nazwą i adresem pracodawcy oraz z krótkim opisem nieprawidłowości, które wystąpiły. 

Inspektor, w związku z zawiadomieniem, może wszcząć kontrolę i zażądać od pracodawcy złożenia odpowiednich wyjaśnień. Jeśli stwierdzi, że pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia lub wypłaca je z opóźnieniem, może:

• nakazać pracodawcy wypłatę wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń przysługujących pracownikowi (nakazy takie podlegają natychmiastowemu wykonaniu),
• wszcząć postępowanie w sprawie popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Kolejnym rozwiązaniem jest wniesienie pozwu do sądu pracy – będzie to pozew o zapłatę wynagrodzenia za pracę wraz z odsetkami z tytułu opóźnienia.  Pismo procesowe należy zaadresować do odpowiedniego ze względu na właściwość miejscową sądu wg siedziby pracodawcy oraz podać w nim:

• swoje dane osobowe (imię nazwisko, PESEL, adres),
• dane strony pozwanej (dokładna nazwa i adres pracodawcy),
• treść roszczenia, w tym wartość przedmiotu sporu – czyli wysokość niewypłaconego wynagrodzenia za pracę.

W treści pisma należy wpisać, że domagamy się wypłaty zaległego wynagrodzenia wraz z odsetkami (od dnia wymagalności do dnia zapłaty). Pozew musi zawierać wysokość niewypłaconego wynagrodzenia. Zawarcie kwoty roszczenia jest o tyle ważne, że jej wysokość wpływa na możliwe opłaty sądowe. Jeżeli pracodawca jest nam winny sumę, która nie przekracza 50 000 zł, to jesteśmy zwolnieni z opłaty od wniesienia pozwu. W przeciwnym razie osoba składająca pozew musi uiścić opłatę w wysokości 5% dochodzonego roszczenia. Pracownik może złożyć pozew osobiście, pocztą lub przez pełnomocnika. Komplet dokumentów (wraz z kopią umowy) trzeba przygotować w trzech egzemplarzach: dla siebie, sądu oraz dla podmiotu pozwanego. Osoba, która dochodzi swoich praw przed sądem pracy, musi pamiętać, że roszczenia pracownicze ulegają przedawnieniu po upływie 3 lat od daty wymagalności (w przypadku niewypłaconego wynagrodzenia – od terminu wypłaty).

Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy (pip.gov.pl)

oprac. Paweł Huczko