Nieważne decyzje nadal są w obrocie prawnym

Przepisy dotyczące tzw. dużych urzędów skarbowych wywołały wiele zamieszania. Okazało się, że w wyniku źle skonstruowanego przepisu bezpodstawnie działały przez rok. Po skargach podatników, którzy kwestionowali ich właściwość, NSA przyznał im rację. W świetle utrwalonej już linii orzeczniczej sądów administracyjnych decyzje tzw. dużych urzędów skarbowych wydane przed 1 stycznia 2005 r. skażone są kwalifikowaną wadą, która powoduje konieczność wyeliminowania ich z obrotu prawnego.

Podatnicy uprawnieni są do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie ich nieważności, ale okazuje się, że wcale się z tym nie śpieszą.

- Większość podatników wstrzymuje się z wszczęciem procedury stwierdzenia nieważności decyzji - mówi Agnieszka Telakowska-Harasiewicz, prawnik z zespołu podatkowego Kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

W opinii eksperta główny powód to obawa przed tym, że organ po zakończeniu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, a następnie po dokonaniu zwrotu podatku wraz z należnymi odsetkami, wyda nową, niewadliwą decyzję w tej samej sprawie. Taka sytuacja zaistnieje, jeżeli nie upłynął pięcioletni termin przedawnienia zobowiązania podatkowego.

- Podkreślenia wymaga również fakt, że decyzje dużych urzędów skarbowych dotyczyły różnych rozstrzygnięć, m.in. stwierdzenia nadpłaty podatku - mówi ekspert.

Dlatego też wciąż istnieje ryzyko, że organy przystąpią z urzę- du do zmiany decyzji korzystnych dla podatników.

- Nie odnotowaliśmy znacznego zainteresowania podatników możliwością występowania o stwierdzenie nieważności decyzji ze względu na niewłaściwość dużych urzędów skarbowych w 2004 roku - mówi Tomasz Rolewicz, doradca podatkowy z PricewaterhouseCoopers.

Zdaniem Tomasza Rolewicza nie należy się spodziewać, aby spośród wszystkich wydanych przez te urzędy decyzji dużą część stanowiły decyzje nakładające zna-czne kwoty zaległości podatkowych albo decyzje opierające się na agresywnej, korzystnej dla fiskusa interpretacji prawa, co skłaniałoby podatników do podejmowania prób ich uchylenia.

Ponadto część z tych decyzji może być tylko decyzjami względnie korzystnymi dla podatników.

- W takim przypadku zrozumiałe jest, że podatnicy nie są zainteresowani wszczynaniem długotrwałej procedury zmierzającej do stwierdzenia nieważności takich decyzji - podkreśla Tomasz Rolewicz.

Podobne nastawienie może towarzyszyć podatnikom także w odniesieniu do decyzji negatywnych, które są konsekwencją oczywistych błędów popełnionych przez podatników, lub w odniesieniu do decyzji, które nie powodują znacznego uszczerbku finansowego.

Niechęć podatników do masowego składania wniosków o stwierdzenie nieważności zdaniem eksperta może tłumaczyć także okoliczność, że podatnicy objęci właściwością tzw. dużych urzędów skarbowych to podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Dla nich podstawową sprawą jest efektywne prowadzenie działalności gospodarczej, a nie koncentrowanie się na prowadzeniu sporów z fiskusem.

- Z kolei organy podatkowe zapewne stoją na stanowisku, że duże urzędy skarbowe miały prawo działać już od 2004 roku - podkreśla Tomasz Rolewicz.

Z tego względu organy nie uznają za zasadne, aby działając z urzędu, stwierdzać nieważność decyzji wydanych przez duże urzędy skarbowe, nawet tych korzystnych dla podatników.

12 miesięcy przez ten okres duże urzędy skarbowe wydawały decyzje, które nie mają mocy prawnej

ALEKSANDRA TARKA

aleksandra.tarka@infor.pl