Nowe zasady naliczania odsetek ustawowych od 2016 roku

Zobacz: Ujednolicony mechanizm naliczania odsetek w transakcjach handlowym

Jak podał resort gospodarki, który przygotował projekt ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz Kodeksu cywilnego, najważniejsze zaproponowane zmiany to m.in. wprowadzenie mechanizmu obliczania odsetek za opóźnienie w obrocie profesjonalnym, nowy mechanizm naliczania odsetek ustawowych z Kodeksu cywilnego oraz zróżnicowanie wysokości tych odsetek. Projekt wprowadza również zmiany w zakresie naliczania odsetek maksymalnych, które stanowić będą dwukrotność odpowiednio – odsetek ustawowych (kapitałowych) lub odsetek ustawowych za opóźnienie.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm (książka)

Projekt nowelizacji uzupełnia ponadto wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE dotyczącej zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Dostosowuje także część pojęć do brzmienia dyrektywy oraz doprecyzowuje te przepisy, które wywołują trudności w praktycznym stosowaniu (np. naliczanie tzw. rekompensaty w sytuacji wystawiania wielu faktur w ramach jednej umowy).

Istotnym elementem projektu jest także wprowadzenie rozwiązań, które mają na celu utrzymanie wysokości odsetek na odpowiednim poziomie. Zgodnie z propozycjami MG relacja między odsetkami kapitałowymi i za opóźnienie zostanie ustalona na stałym poziomie (odsetki za opóźnienie będą wyższe od odsetek kapitałowych).

Identyczna relacja zostanie zachowana między odsetkami maksymalnymi kapitałowymi a maksymalnymi za opóźnienie. Tym samym zaakcentowana zostanie funkcja sankcyjna odsetek za opóźnienie.

Ponadto również odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie w obrocie profesjonalnym będą wyższe niż w obrocie konsumenckim, co ma wzmocnić pożądane postawy płatnicze w obrocie gospodarczym.

Polecamy: Podatki 2016 - komplet żółtych książek

Zgodnie z projektem – w razie wzrostu stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej – wzrost poziomu odsetek maksymalnych będzie zbliżony do wzrostu stóp rynkowych. Nowy mechanizm ograniczy zatem ryzyko spirali zadłużenia w przyszłości. Zaproponowany mechanizm powoduje, że ten wzrost lub spadek ma być łagodny a nie gwałtowny. (PAP)

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu: 

W ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych proponuje się wprowadzenie, wynikającego wprost z dyrektywy 201117/UE, mechanizmu naliczania odsetek za opóźnienie, zgodnie z którym odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych stanowią sumę stopy referencyjnej i 8 punktow procentowych (zmiany w art. 7 ust.1 i art. 8 ust.1 ustawy, wprowadzenie definicji tych odsetek w art. 4 ustawy).

Mechanizm uwzględniający w określaniu wysokości odsetek wprost jedną ze stop NBP proponuje się wprowadzić także w Kodeksie cywilnym. Biorąc pod uwagę, ze odsetki kodeksowe mogą pełnić rolę tzw. odsetek kapitałowych lub odsetek za opóźnienie, zróżnicowana powinna być ich wysokość. Proponuje się zatem, by odsetki ustawowe za opóźnienie były - z uwagi na ich funkcję sankcyjną" -  wyższe, co wyraźnie zróżnicuje zachowanie zgodne z umową (korzystanie z kapitału) od jej naruszania ( opóźnienia w zapłacie należności). Odsetki kodeksowe byłyby jednak niższe od odsetek za opóźnienie naliczanych na podstawie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, które stosowane są w tzw. obrocie profesjonalnym.

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

Konsekwencją ww. propozycji byłoby również odpowiednie dostosowanie mechanizmu ustalania wysokości odsetek maksymalnych. Mechanizm ten oparty byłby także na stopie referencyjnej, zamiast - jak obecnie - na lombardowej. Proponuje się, by odsetki maksymalne - zarówno odsetki kapitałowe, jak i odsetki za opóźnienie - stanowiły dwukrotność wysokości odsetek ustawowych.

(...)

Wprowadzony ma zostać mechanizm ustalania odsetek cywilnych w oparciu o stopę referencyjną NBP Zgodnie z projektowanym art. 359 § 2 Kodeksu cywilnego, odsetki ustawowe (kapitałowe) w obrocie nieprofesjonalnym będą równały się sumie stopy referencyjnej i trzech punktów procentowych. Z kolei odsetki za opóźnienie będą równały się sumie stopy referencyjnej i pięciu punktów procentowych (projektowany art. 481 § 2 KC).

Stawkę odsetek ustawowych oraz stawkę odsetek za opóźnienie będzie obwieszczał Minister Sprawiedliwości, a stawkę odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych - Minister Gospodarki.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz ustawy - Kodeks cywilny