Darowizna nie zawsze daje ulgę

Najcześciej stosowaną formą pomocy są darowizny pienieżne lub rzeczowe. Przepisy podatkowe premiują określone działania charytatywne. Skorzystanie z ulgi uzależnione jest przede wszystkim od celu darowizny, a także od podmiotu, na którego rzecz darowizna jest przekazywana – podkreśla Andrzej Dębiec, partner i szef działu podatkowego Międzynarodowej Kancelarii Lovells. Podkreśla, że podatnik uprawniony jest do skorzystania z ulgi wyłącznie, gdy: darowizna jest przekazana na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, tzn. na cele z zakresu zadań publicznych, np. na pomoc społeczną, naukę, edukację, oświatę i wychowanie, ochronę i promocję zdrowia), a obdarowanym jest organizacja określona w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy prowadząca działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych. Są to organizacje pozarządowe (nienależące do sektora finansów publicznych i niedziałające w celu osiegnięcia zysku), kościelne osoby prawne i kościelne jednostki organizacyjne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. W takim przypadku darczyńca może odliczyć od dochodu przekazaną darowiznę do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 10 proc. (podatnicy rozliczający się według CIT) i 6 proc. (podatnicy rozliczający się na podstawie PIT) osiągniętego dochodu. Darowizna może być przekazana zarówno w formie pienieżnej, jak i rzeczowej. Andrzej Dębiec przypomina, że organizacje, na rzecz których można przekazywać darowizny odpisywane od dochodu, nie muszą posiadać statusu organizacji pożytku publicznego (nie muszą być wpisane do KRS jako organizacje pożytku publicznego).

Autopromocja

Na szczególną uwagę zasługują darowizny przekazane na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. – Po rozstrzygnięciu 14 marca br. przez skład pełnej Izby Finansowej NSA nie ulega już wątpliwości, że odliczenia od dochodu wartości darowizn przekazywanych na powyższy cel nie podlegają ograniczeniom. Odliczeniu od dochodu podlega zatem cała wartość darowizny. Powyższa zasada nie wynika z przepisów podatkowych, lecz z ustaw szczególnych, m.in. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP. Darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na tę działalność. W odniesieniu do darowizn na inne cele mają zastosowanie ogólne przepisy podatkowe – podkreślił Andrzej Dębiec. Możliwość skorzystania z powyższych ulg nie dotyczy jednak przedsiębiorców rozliczających się na podstawie PIT i opodatkowujących swoje dochody 19-proc. podatkiem liniowym.

Przy tej okazji warto także wspomnieć, iż ustawodawca umożliwił niektórym przedsiębiorcom rozliczającym się na podstawie PIT, obniżenie kwoty podatku przez przekazanie na rzecz dowolnie wybranej organizacji pożytku publicznego 1 proc. podatku należnego wykazanego w zeznaniu rocznym. Warunkiem jest, aby status tej organizacji ujawniony był w Krajowym Rejestrze Sądowym. Możliwości takiej pozbawieni zostali przedsiębiorcy, których dochody opodatkowane są 19-proc. podatkiem liniowym.

W praktyce pojawiają się wątpliwości związane z rozliczaniem VAT dotyczącym darowizn. Nie wszyscy wiedzą, czy podlega opodatkowaniu VAT darowizna produkowanych przez firmę wyrobów na rzecz organizacji pożytku publicznego. Jak wyjaśniły organy podatkowe, zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.), dostawą towarów podlegającą opodatkowaniu jest przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, m.in. przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części. Wynika z tego – uznały organy – że dostawą towarów podlegającą opodatkowaniu VAT będzie nieodpłatne przekazanie towarów, pod warunkiem że: przekazywane towary należą do przedsiębiorstwa podatnika, cel przekazania tychże towarów nie był związany z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem, podatnikowi przysługiwało w stosunku do tych towarów prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu (wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Płońsku, US-20/PP-443/25/2004).

Autopromocja

Webinar:
KSeF w małym biurze rachunkowym

Sprawdź

Powstają też wątpliwości, m.in. instytucji samorządowych, czy podlegają opodatkowaniu VAT darowizny w formie rzeczowej dla stowarzyszeń i związków. Zdaniem organów, jeśli celem nabycia towaru jest dokonanie jego darowizny, tj. czynności co do zasady nie opodatkowanej (z wyłączeniem sytuacji, w których podatnik już skorzystał z przysługującego mu prawa do odliczenia podatku naliczonego), należy uznać, że np. urzędowi miejskiemu nie będzie przysługiwało takie prawo. Zatem dokonana darowizna nie będzie dostawą towarów w rozumieniu ustawy i w konsekwencji nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Jeżeli jednak odliczenie takie po nabyciu towaru nastąpiło, wówczas dostawa towaru będąca darowizną podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach określonych w pkt 2 ust. 2 art. 7 ustawy o VAT (wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Głogowie PP.443/101/04).