REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prezydencki projekt zmian w Ordynacji podatkowej - lepsza ochrona praw podatników

Subskrybuj nas na Youtube
Prezydencki projek zmian w Ordynacji podatkowej - lepsza ochrona praw podatników
Prezydencki projek zmian w Ordynacji podatkowej - lepsza ochrona praw podatników
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Proponowane w prezydenckim projekcie zmian do ustawy Ordynacja podatkowa rozwiązania są wręcz niezbędne dla przywrócenia normalnych stosunków na linii podatnicy-organy podatkowe i fundamentalnych gwarancji ochrony praw podatników oraz stabilizacji stosunków społecznych - uważa Wojciech Serafiński, ekspert BCC ds. prawa podatkowego.

W ub. wtorek, 9 grudnia Prezydent RP Bronisław Komorowski podpisał i przesłał do Marszałka Sejmu prezydencki projektu zmian w ordynacji podatkowej i innych ustawach. Proponowane przez Prezydenta zmiany należy ocenić pozytywnie. I tak:

REKLAMA

REKLAMA

1. Postulowane wprowadzenie do ordynacji zasady in dubio pro tributario, jest ze wszech miar potrzebne i pożyteczne. Zasada ta obowiązuje w prawie podatkowym od dawna, to jednak w praktyce nie zawsze była respektowana przez sądy i organy podatkowe, gdyż nie była expressis verbis wyrażona w przepisach prawa. Organy stosowały ją niezwykle rzadko, rozstrzygając z reguły wszelkie wątpliwości na niekorzyść podatników.

Wyjaśnienia wymaga fakt, iż w zasadzie tej nie chodzi o rozstrzyganie wszelkich wątpliwości na korzyść podatnika w sprawie (prowadzonym wobec podatnika postępowaniu), lecz wyłącznie wątpliwości wynikających z wykładni prawa. Należałoby jednak także wprowadzić do ordynacji zasadę, jaka obowiązuje w postępowaniu karnym – in dubio pro reo. Rozstrzyganie wszelkich wątpliwości na korzyść podatnika, nie tylko tych prawnych, z całą pewnością zdecydowanie wzmocniłoby pozycję procesową podatników i zagwarantowałoby zdecydowanie nową jakość w zakresie ochrony ich praw. Prawo podatkowe jest najbardziej zbliżone do prawa karnego, opierającego się na podobnych zasadach, obie dziedziny prawa należą do inkwizycyjnych, w prawie karnym zagrożeniem jest pozbawienie wolności, w prawie podatkowym – uszczuplenie majątku podatnika. Wątpliwości wynikające z ustalonych stanów faktycznych są często przez organy rozstrzygane z niekorzyścią dla podatników.

Zasada ma umożliwić realizację pewności prawa, a więc spełniać funkcje upraszczającą i wyjaśniającą prawo podatkowe. W efekcie ma zapewnić realizację gwarancji ochrony praw podatników. Odniesie ona skutek tylko wtedy, gdy nad urzędnikami będzie odpowiedni nadzór ministra finansów, gdy zostanie przywrócony obowiązek zachowania przez organy podatkowe obiektywizmu i bezstronności w prowadzonych postępowaniach, tak, jako to było na początku lat 90-tych. Obecnie wiemy, jak wygląda praktyka.

Wątpliwości rozstrzygane na korzyść podatnika?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Wspomniana zasada powinna być umieszczona w przepisach ogólnych, a nie w art. 2a. Budowa każdego aktu prawnego nie jest przypadkowa. Skoro więc zasady ogólne postępowania reguluje dział IV (znajdują się tam wszystkie zasady ogólne), to wydaje się racjonalnym, by i ta zasada znalazła tam swoje miejsce.

W uzasadnieniu projektu zmiany ustawy słusznie wskazuje się na to, iż przy wykładni prawa pierwszeństwo ma wykładnia językowa. Należy dostrzec słuszne i mocne argumenty doktryny prawa podatkowego, która od lat zwraca uwagę na to, że w przypadku przepisów prawa podatkowego winna być stosowana wyłącznie wykładnia językowa. Podatnicy, zwłaszcza przy stosowanej w naszym prawie metodzie samoobliczania podatku, muszą bezbłędnie odczytywać przepisy prawa, a nie znają przecież innych metod wykładni poza językową. Wprowadzenie tej zasady mogłoby znacznie podnieść ochronę praw podatników w Polsce. Jeśli przepisy pozwalają na różną interpretację, fiskus z reguły interpretuje je na niekorzyść podatników.

Przewodnik po zmianach przepisów 2014/2015

2. Drugą, godną odnotowania propozycją zmiany ustawy jest określenie maksymalnego okresu, o jaki może zostać przedłużony termin przedawnienia zobowiązania podatkowego, w związku z zawieszeniem lub przerwaniem jego biegu (chodzi o art. 70 § 4 o.p.). Zaproponowano, by okres ten wynosił 3 lata. W praktyce proponowana zmiana powodowałby przedawnienie zobowiązań podatkowych po upływie 8 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, niezależnie od działań organów podatkowych.

Obecnie po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Niestety, w nieskończoność.

Przepis art. 70 § 8 o.p. stanowi obecnie, że nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu. Prezydencki projekt zakłada uchylenie tego przepisu. Przypomnieć należy, że przepis ten TK uznał za niekonstytucyjny.

Proponowane zmiany wychodzą naprzeciw wątpliwościom, jakie wyrażał Trybunał Konstytucyjny (zob. np. wyroki P30/11, P26/10 czy P 41/10) wobec braku w przepisach terminu, który doprowadziłby do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. W ocenie Trybunału obecne regulacje normatywne czynią przedawnienie instytucją pozorną, naruszają stabilizację stosunków społecznych i nie zapewniają podatnikom bezpieczeństwa prawnego. Prezydent podzielił te oceny TK.

W praktyce obecne przepisy nie zachęcają fiskusa do sprawnego prowadzenia postępowań. Krótszy termin przedawnienia może w efekcie przyczynić się do efektywniejszego poboru podatków. Proponowana zmiana może wyeliminować więc, a conajmniej znacznie ukrócić przewlekłość postępowań. W Europie jesteśmy pod tym względem w ścisłej i niechlubnej czołówce.

3. Wręcz rewolucyjną jest propozycja Prezydenta uchylenia przepisu art. 70 § 6 pkt 1 o.p. Przepis ten stanowi, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. I ten przepis TK uznał za niekonstytucyjny. Słusznie wskazuje się w uzasadnieniu projektu, że wszczęcie postępowania karnego „w sprawie” nie stanowi okoliczności uzasadniającej nierozpoczynanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego lub zawieszenie już rozpoczętego. W praktyce przepis ten jest od lat instrumentalnie wykorzystywany przez fiskusa wyłącznie w jednym celu - zawieszenia biegu terminu przedawnienia, by dać sobie więcej czas na prowadzenie postępowań. Przepis nie służy więc efektywności tych postępowań, co w konsekwencji powoduje, iż podatnicy pozostają w „nieustannej” dyspozycji organów podatkowych. Doktryna od lat bezskutecznie zwracała uwagę na ułomność tego przepisu i nadużywanie go przez organy podatkowe. Uchylenie przepisu z całą pewnością podniesie efektywność postępowań i może znacznie skrócić czas ich trwania. Zmiana z całą pewnością będzie dyscyplinująco oddziaływała na fiskusa, a podatnikom zapewni większą stabilizację stosunków społecznych.

Nowelizacja Ordynacji podatkowej 2015/2016

4. Projekt zakłada uchylenie przepisu art. 239b § 1 pkt 4 o.p., a tym samym możliwość nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom nieostatecznym, jeśli do upływu okresu przedawnienia jest okres krótszy niż 3 miesiące.

I tu od lat organy podatkowe, za pomocą tego przepisu, często realizowały wyłącznie swoje cele fiskalne, ukrywając brak własnej efektywności i znów dając sobie nieograniczony czas na prowadzenie postępowań. Nadając decyzjom rygor w istocie organy doprowadzały do zastosowania środka egzekucyjnego, który przerywał w nieskończoność bieg terminu przedawnienia. To także dobra propozycja i konsekwencja wprowadzenia wyżej wskazanych zmian.

5. Kolejną, pozytywną dla podatników propozycją jest zmiana przepisu art. 81 § 2 o.p. Projekt zakłada usunięcie z przepisu obowiązku dołączania do korekty deklaracji pisemnego uzasadnienia przyczyn dokonywanej korekty. Obecnie jest to niepotrzebna biurokracja.

Analogiczna zmianę proponuje wprowadzić się w art. 16a kodeksu karnego skarbowego.

6. Także pozytywną propozycją jest uchylenie przepisów dotyczących mechanizmów korekty kosztów (obecny art. 24d u.p.d.o.f. i art. 15b u.p.d.o.p.). Przepisy wyłączające możliwość zaliczenia do kosztów niezapłaconych przez podatnika faktur, od samego początku ich uchwalenia powodowały liczne i uzasadnione emocje. W praktyce wywołują ogromne trudności dla tysięcy księgowych, gdyż przepisy nie przewidują wielu występujących w obrocie gospodarczym sytuacji, np. jak liczyć termin do korekt w przypadku faktur zagranicznych, które nie posiadają terminów zapłaty.

Przepisy miały poprawić sytuację przedsiębiorców poprzez likwidacje zatorów płatniczych. Spowodowały dodatkową, ogromną biurokrację i liczne komplikacje natury praktycznej, np. konieczność ścisłej kontroli stanów magazynowych i sprzedanych towarów z różnych partii dostaw.

Szkoda, że ta zmiana ma wejść w życie dopiero od 1 stycznia 2016 r. W przypadku zmian korzystnych dla obywateli, możliwe i zgodne z Konstytucją jest uchwalanie prawa z naruszenie zasady lex retro non agit. Uchylenie tego przepisu potrzebne jest od zaraz.

7. I wreszcie ostatnia proponowana zmiana, która ma wyeliminować konieczność wydawania postanowień w sprawach zaliczania nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych, jeśli kwota nadpłaty nie przekracza trzykrotności wartości opłaty za list polecony.

Tutaj zwracamy uwagę na problem iż podatnicy nie będą uzyskiwali informacji o sposobie zaliczenia istniejącej nadpłaty, co w konsekwencji dokonywania wpłat podatków będzie generowało kolejne nadpłaty. Zmiana tylko pozornie zmniejszy koszty funkcjonowania administracji publicznej.


Podsumowanie

Proponowane w prezydenckim projekcie zmian w ordynacji podatkowej rozwiązania są wręcz niezbędne dla przywrócenia normalnych stosunków na linii podatnicy-organy podatkowe i fundamentalnych gwarancji ochrony praw podatników oraz stabilizacji stosunków społecznych. Projekt skłania do refleksji nt. sensu wprowadzenia wielu zmian w przepisach prawa podatkowego, które potem uznaje się za niekonstytucyjne, czy za godzące w reguły wolnego rynku albo prawa podatników. Takie stanowienie prawa przynosi więcej szkód niż pożytku i podważa zaufanie obywateli do państwa.

Należy też mieć nadzieję, że prezydencki projekt zmian w prawie podatkowym jest początkiem autentycznych i głębokich zmian w polskim systemie podatkowym, wynikającym ze zrozumienia potrzeby ochrony przedsiębiorczości, jako źródła utrzymania naszego państwa.


Wojciech Serafiński, ekspert BCC ds. prawa podatkowego

Źródło: Business Centre Club (BCC)


Komplet Podatki 2015

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA