Czy szkolenie przeprowadzone w sobotę należy wliczyć do czasu pracy

RADA

Tego typu szkolenia podlegają wliczeniu do czasu pracy. W konsekwencji są Państwo obowiązani udzielić tym pracownikom innego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Termin oddania dnia wolnego musi być uzgodniony z pracownikiem. Dopiero jeżeli nie dojdą Państwo z danym pracownikiem do porozumienia w sprawie terminu odbioru dnia wolnego lub z uwagi na zakończenie okresu rozliczeniowego nie będzie możliwe udzielenie dnia wolnego, należy wypłacić pracownikowi za ten dzień wynagrodzenie wraz z dodatkiem. Za udział w szkoleniu trwającym do 8 godzin pracownik zachowuje prawo do dodatku w wysokości 100%. Za każdą godzinę szkolenia ponad 8 godzin lub za każdą godzinę szkolenia w piątkowej dobie pracowniczej pracownikom przysługuje 50% dodatek.

UZASADNIENIE

Aby rozstrzygnąć, czy dane szkolenie podlega wliczeniu do czasu pracy, należy zakwalifikować je do którejś z dwóch podstawowych grup, na jakie możemy podzielić wszystkie szkolenia. Pierwsza grupa - to szkolenia ogólne, w których udział daje pracownikowi możliwość podniesienia ogólnych kwalifikacji, które mogą być przydatne zarówno w obecnej pracy, jak i u innych pracodawców lub w życiu pozazawodowym. Przykładem szkoleń z tej grupy mogą być szkolenia językowe. Udział w tego rodzaju szkoleniach nie jest wliczany do czasu pracy, a zatem pracownik nie ma za udział w nich roszczenia o wypłatę wynagrodzenia (dodatków) lub o udzielenie czasu wolnego.

PRZYKŁAD

Pracodawca opłacił zainteresowanym pracownikom działu handlowego szkolenie z negocjacji. Szkolenie będzie przeprowadzane po godzinach pracy. Udział w szkoleniu nie jest obowiązkowy. Jego ukończenie może wpłynąć na wyniki pracy, ale nieuczestniczenie w nim nie dyskwalifikuje pracownika z możliwości wykonywania pracy. Szkolenie z negocjacji nie będzie więc wliczane do czasu pracy.

Niezbędnym warunkiem niezaliczania szkolenia do czasu pracy jest jego dobrowolność. Oznacza to, że szkolenia, w których pracownicy biorą udział na podstawie polecenia służbowego, trzeba zaliczyć do drugiej grupy szkoleń, a więc do tych, w których udział jest wliczany do czasu pracy. Oprócz obowiązkowego udziału drugą cechą charakterystyczną dla szkoleń z drugiej grupy jest to, że nie są to szkolenia o charakterze ogólnym, lecz specjalistycznym.

Do tej właśnie grupy należy zaliczyć szkolenie przeprowadzane w Państwa banku. Osoby, które nie stawią się na szkoleniu, najprawdopodobniej po wprowadzeniu nowego systemu nie będą mogły wykonywać swojej pracy, nie potrafiąc pracować na nowym oprogramowaniu. Szkolenie to należy więc uznać za ściśle specjalistyczne. Zapoznanie się z nowym oprogramowaniem jest dla pracowników niezbędne. W konsekwencji czas szkolenia powinien więc być zarazem uznany przez bank za czas pracy.

Zgodnie z art. 151³ Kodeksu pracy pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (zakładamy, że takim dniem w Państwa banku jest sobota), przysługuje w zamian inny dzień wolny.

WAŻNE!

Nawet za jedną godzinę pracy (szkolenia zaliczanego do czasu pracy) w dniu harmonogramowo wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy pracownikowi przysługuje cały dzień wolny.

Termin odbioru dnia wolnego powinien być uzgodniony z pracownikiem. Musi jednak nastąpić do końca okresu rozliczeniowego. Odbiór dnia wolnego w dniu, w którym pracownik miał zaplanowane 8 godzin pracy, spowoduje, że norma średniotygodniowa nie zostanie przekroczona (jeżeli szkolenie nie było dłuższe niż 8 godzin). Oznacza to, że pracownikowi będzie przysługiwało tylko normalne wynagrodzenie za szkolenie w sobotę. Dodatek przysługuje bowiem tylko za pracę w godzinach nadliczbowych. Tymczasem nieprzekroczenie norm: dobowej i średniotygodniowej spowoduje, że praca nadliczbowa w ogóle nie będzie miała miejsca.

W sytuacji gdy do odbioru dnia wolnego nie doszło, pracownikowi przysługuje za obowiązkowe szkolenie w tym dniu, oprócz normalnego wynagrodzenia, także 100% dodatek ze względu na przekroczenie normy średniotygodniowej. Taki dodatek przysługuje jednak za godziny szkolenia, które odbywają się w tych samych godzinach, w których pracownik świadczy pracę od poniedziałku do piątku. Taki sam dodatek będzie przysługiwał, jeżeli szkolenie nie trwa dłużej niż 8 godzin, ale wykracza na godziny późniejsze niż normalne godziny jego pracy. Za ewentualne wcześniejsze godziny spędzone na szkoleniu będzie przysługiwał dodatek 50%, gdyż będziemy wówczas mieli do czynienia z przekroczeniem dobowej normy czasu pracy.

PRZYKŁAD

Pracownicy banku pracują od 9.00 do 17.00. Szkolenie z nowego oprogramowania odbędzie się w sobotę od 8.00 do 13.00. W tej sytuacji czas szkolenia od 8.00 do 9.00 w sobotę będzie zaliczany do czasu pracy w „piątkowej” dobie pracowniczej. Oznacza to, że za tę godzinę szkolenia pracownikom, którzy nie odbiorą dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego, pracodawca na koniec tego okresu musi wypłacić, oprócz wynagrodzenia, 50% dodatek, natomiast za pozostałe 4 godziny szkolenia - dodatek 100%.

Gdyby pracodawca udzielił pracownikom dnia wolnego w zamian za pracę w sobotę, to powinien im wypłacić normalne wynagrodzenie za wszystkie przepracowane godziny (w tym za te, w których brali udział w szkoleniu). Za 3 niedopracowane godziny (wynikające z udzielenia 8-godzinnego dnia wolnego) pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie przestojowe. Ponadto musi wypłacić dodatek 50% za jedną godzinę przekroczenia normy dobowej (od godz. 8.00 do godz. 9.00 w sobotę).

Przy założeniu, że zwykle praca jest świadczona od poniedziałku do piątku w godzinach 9-17, różne warianty rozliczenia z pracownikiem, któremu nie udzielono dnia wolnego w zamian za udział w obowiązkowym szkoleniu w sobotę, przedstawia tabela:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 17, art. 151¹-151³ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1288

Arkadiusz Mika

specjalista w zakresie prawa pracy