Umowa o pracę a umowa zlecenie - co można zyskać?

Autopromocja

Praca zdalna. Obowiązki i uprawnienia pracowników i pracodawców

Książka z plakatem w prezencie

Sprawdź

Autopromocja

Zleceniobiorca a pracownik

Umowa zlecenia jest umową nazwaną, uregulowaną w kodeksie cywilnym w artykułach 734- 751. Dodatkowo art. 750 stanowi, iż do umów o świadczenie usług, do których nie mają zastosowania inne przepisy stosuje się odpowiednio regulacje dotyczące zlecenia. Domniemanie to jest istotne w obrocie gospodarczym, gdzie częstokroć tytuły obu umów stosuje się zamiennie. Tymczasem właściwą alternatywę dla stosunku pracy stanowi świadczenie usług, które polega na wykonywaniu czynności faktycznych, charakterystycznych dla zatrudnienia w trybie kodeksowym. Art. 22 par. 1² Kodeksu pracy stanowi materialną legitymację dla sądu do stwierdzenia w procesie o ustalenie istnienia stosunku pracy metodą nazywaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako „badanie cech przeważających”, czy pod pozorem zawarcia umowy cywilnoprawnej strony stosunku w rzeczywistości nie zdecydowały o zawarciu umowy o pracę, do której cech należy: praca na rzecz pracodawcy, określone miejsce świadczenia oraz charakter podporządkowania.

Autopromocja

Jak optymalizować koszty zatrudnienia

Sprawdź

Polecamy produkt: Nowe umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne – PDF

Czas pracy zleceniobiorcy

Zleceniobiorca, decydując się na zwarcie umowy, zobowiązuje się z reguły na wykonywanie czynności faktycznych w czasie przez siebie wyznaczonym w porozumieniu ze zleceniodawcą. Postanowienia te omijają kierowniczą funkcję pracodawcy poprzez obustronny konsensus. Uboga treść postanowienia pozwala także na pominięcie regulacji dotyczących ograniczenia czasu pracy (średnie normy dzienne i tygodniowe) oraz wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli strony umowy zlecenia nie zdecydują się na jej odrębne uregulowanie. W tym kontekście zlecenie może być uzupełnieniem stosunku pracy jako umowa dodatkowa omijająca powyższej opisane normy kodeksowe.

Składka zdrowotna ZUS - czy można ją odliczyć od podatku?

Autopromocja

Poradnik pracodawcy 2024
Uprawnienia rodziców w pracy

Sprawdź

Substytucja a zwolnienie chorobowe

Kodeks cywilny przewiduje, iż w braku odmiennego postanowienia, domniemywa się zakaz substytucji osoby wykonującej zlecenie. Osobiste świadczenie jest istotną cechą stosunku pracy, który tworzy specyficzną więź pomiędzy stronami zawierającymi umowę. W tym aspekcie występuje nieznaczne podobieństwo między obiema umowami. Bywa jednak, iż zawierane umowy zlecenia dotyczą wykonywania prac, które do ich realizacji nie wymaga się osobistego zaangażowania uwarunkowanego indywidualnymi cechami zleceniobiorcy i strony dopuszczają możliwość substytucji na odpowiedzialność zleceniobiorcy (podobne rozwiązanie funkcjonuje w szczególnych przypadkach w prawie pracy w postaci subantrepryzy). Ma to miejsce chociażby przy prostych pracach takich jak sprzątanie, czy przy obsłudze lokali gastronomicznych. Stosunek pracy chroni pracownika w przypadku choroby dzięki obligatoryjnej składce na ubezpieczenie chorobowe oraz obowiązkiem wypłacenia przez pracodawcę wynagrodzenia chorobowego przez 33 dni w roku (14 dni w sytuacji, gdy pracownik ma więcej niż 50 lat). W przypadku zleceniobiorcy składka chorobowa jest opłacana przez niego dobrowolnie, natomiast w kwestii wynagrodzenia- brak świadczenia pozbawia go prawa do wynagrodzenia. W przypadku, gdy substytucja odbywa się np. wśród podmiotów będących członkami jednego gospodarstwa domowego może to istotnie wpłynąć na zachowanie dochodów.

Zapraszamy do dyskusji na forum

Wynagrodzenie za zlecenie

Wynagrodzenie w stosunku pracy przysługuje za pracę wykonaną. Za ewentualne przestoje niespowodowane przez pracownika, w przypadku zgłoszenia gotowości do wykonywania pracy przysługuje wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, niemniejsze jednak niż 60% wynagrodzenia minimalnego (art. 80-81 KP). W braku odmiennego postanowienia, zleceniobiorca jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia w wysokości ustalonej przez strony. Umowy zlecenia nie dotyczą obostrzenia dotyczące minimalnego wynagrodzenia za pracę, regulacje dotyczące przestojów oraz terminy wypłaty (ustawowo następuje to po wykonaniu zobowiązania, zwykle strony określają odpowiedni okres po złożeniu rachunków).

Kara umowna a odpowiedzialność materialna

W stosunku pracy odpowiedzialność materialna pracownika ograniczona jest do kwoty nieprzekraczającej 3 miesięcznego wynagrodzenia za pracę. Rozwiązania szczegółowe dotyczą odpowiedzialności za mienie powierzone. W umowie zlecenia karę umowną ogranicza najwyżej przesłanka społeczno- gospodarczego przeznaczenia prawa. Z sytuacją, gdy kwoty dochodzić mogą częstokroć do kuriozalnych wysokości, wiąże się również fakt, iż zwyczajowo zleceniodawca zastrzega sobie w umowie swoją właściwość sądową. W stosunku pracy uprzywilejowany jest pracownik, gdyż właściwość sądowa badania jest pod względem jego miejsca zamieszkania.

Elastyczny czas pracy - co warto wiedzieć?

Kiedy wypowiedzieć zlecenie

Ustanie stosunku pracy może wynikać z upływu czasu na jaki umowa została zawarta (umowa na czas określony), wykonania treści stosunku pracy (umowa na czas wykonywania określonej pracy), wypowiedzenia (umowa czasowa zawarta na czas określony dłuższy niż 6 miesięcy z zastrzeżeniem możliwości wcześniejszego wypowiedzenia, umowa na czas nieokreślony), czy rozwiązania umowy bez wypowiedzenia (z winy pracownika, z winy pracodawcy). Dodatkowo przy umowach na czas nieokreślony pracodawca zobligowany jest do poddania wypowiedzenia konsultacji związkowej oraz zdefiniowania przyczyny. W przypadku umowy zlecenia takie obostrzenia nie występują. Strony mogą dowolnie określić okres wypowiedzenia, bez obostrzeń określających długość tegoż okresu. Nie funkcjonuje również instytucja powództwa o przywrócenie do pracy przez sąd. W grę wchodzi natomiast odszkodowanie jeśli jest ono zastrzeżone w umowie.

Umowa o pracę a umowy cywilnoprawne - co warto wiedzieć? (część I)

Umowy cywilnoprawne są alternatywą dla przeregulowanego ustawodawstwa prawa pracy. Uelastycznienie rynku i bilansowanie kosztów sprzyja rozwojowi kapitału i chroni uczestników obrotu przed wahaniami koniunktury. W obecnej fazie gospodarki również strona świadcząca pracę zaczyna dostrzegać pozytywy wynikające ze słabej więzi zależności, która łączy ją ze zleceniodawcą.

W sytuacji, gdy system ubezpieczeń społecznych tonie w długach partnerzy społeczni zaczynają powoli dostrzegać zalety tego typu umów.