REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Bezskuteczność egzekucji wobec spółki

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mikołaj Barczak

REKLAMA

Kto odpowiada za zaległości podatkowe spółek z o.o., spółek z o.o. w organizacji, spółek akcyjnych i spółek akcyjnych w organizacji? Co należy rozumieć przez pojęcie „bezskuteczność egzekucji”?

Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna (art. 116 § 1 ordynacji podatkowej). Z tego powodu dla członków zarządów spółek kapitałowych istotne znaczenie ma prawidłowy sposób rozumienia pojęcia „egzekucja bezskuteczna”.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Rozbieżne orzecznictwo

W praktyce stosowania art. 116 § 1 ordynacji podatkowej (o.p.) wyłonił się problem, w jaki sposób organ podatkowy ma wykazać bezskuteczność egzekucji. Ukształtowały się bowiem w tym zakresie dwa przeciwstawne poglądy, co doprowadziło do rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Pierwszy pogląd zakłada, iż bezskuteczność egzekucji wymaga formalnego jej stwierdzenia, tj. wszczęcia i przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego. Dla uzasadnienia słuszności tego poglądu wskazuje się zwykle, iż w prawie podatkowym i innych aktach normatywnych brak jest definicji bezskuteczności egzekucji. W związku z tym przy definiowaniu tego pojęcia powstaje konieczność odwołania się do języka potocznego, w którym pojęcie to związane jest z wszczęciem postępowania mającego na celu przymusowe ściągnięcie należności. Wiąże się to z obowiązkiem formalnego wszczęcia i prowadzenia egzekucji na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego albo ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz formalnego stwierdzenia jej bezskuteczności. Rozwiązanie to - zdaniem jego zwolenników - daje pewność, że nie zachodzi możliwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z majątku spółki. Dopiero uzyskanie tej pewności pozwala organom podatkowym na wydanie decyzji o odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki kapitałowej. Formalne stwierdzenie bezskuteczności spełnia zatem funkcję gwarancyjną i zabezpieczającą, chroniąc osoby trzecie przed przedwczesnym i nieuzasadnionym orzeczeniem o ich odpowiedzialności.

Drugi pogląd opiera się na orzecznictwie wypracowanym na gruncie art. 299 § 1 kodeksu spółek handlowych. Uregulowana w tym przepisie odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. ma miejsce w przypadku ustalenia na podstawie każdego dowodu bezskuteczności egzekucji wobec spółki. Zwolennicy tego poglądu na gruncie prawa podatkowego wskazują, iż wymóg formalnego stwierdzenia bezskuteczności egzekucji nie znajduje oparcia w obowiązującym prawie, a organy podatkowe mogą bezskuteczność egzekucji wykazać za pomocą wszystkich obiektywnych dowodów, wskazujących, że spółka nie posiada majątku, z którego możliwe jest zaspokojenie należności publicznoprawnych.

REKLAMA

W orzecznictwie sądów administracyjnych można było znaleźć orzeczenia opowiadające się zarówno za pierwszym, jak i drugim z przedstawionych poglądów. Mając na uwadze istniejące w orzecznictwie rozbieżności Prezes NSA wnioskiem z 29 sierpnia 2008 r. przekazał Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu do rozstrzygnięcia zagadnienie dotyczące sposobu stwierdzenia przez organ podatkowy bezskuteczności egzekucji, o której mowa w art. 116 § 1 o.p. (czy bezskuteczność powinna zostać stwierdzona na podstawie formalnego aktu procesowego wydanego przez organ egzekucyjny po przeprowadzeniu postępowania egzekucyjnego, czy też ustalenie wspomnianej bezskuteczności może nastąpić na podstawie każdego dowodu).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rozstrzygająca uchwała

Na skutek opisanego wniosku Prezesa NSA doszło do wydania orzeczenia, które jednoznacznie rozstrzyga przedstawione zagadnienie prawne (uchwała NSA z 8 grudnia 2008 r., II FPS 6/08). Analizując opisywane zagadnienie, NSA wskazał na istotne różnice w uregulowaniu odpowiedzialności członków zarządu na gruncie prawa podatkowego (art. 107 § 1, art. 108 § 1-4 i art. 116 § 1-4 o.p.) oraz na gruncie kodeksu spółek handlowych (art. 298 § 1-3 k.s.h.). W ocenie NSA istniejące różnice nakazują ostrożne przenoszenie poglądów dotyczących odpowiedzialności członków zarządu spółek kapitałowych, ukształtowanych w prawie cywilnym (handlowym) na grunt prawa publicznego. Dzieje się tak, ponieważ instytucja odpowiedzialności członka zarządu spółki kapitałowej została inaczej uregulowana w prawie podatkowym, w szczególności na gruncie prawa podatkowego nie ma domniemania winy członka zarządu, a organ nie bada istnienia związku przyczynowego. Odpowiedzialność członków zarządu ma charakter odpowiedzialności wyjątkowej. Ustawodawca w przypadku orzekania o odpowiedzialności członków zarządu spółek kapitałowych zaostrzył wymogi i przesłanki wydania decyzji przez konieczność przesądzenia w toku postępowania o bezskuteczności egzekucji w stosunku do spółki, a w art. 108 § 2 pkt 3 o.p. wprost sformułował wymóg wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Tym samym w ocenie NSA dla stwierdzenia zaistnienia przesłanki bezskuteczności egzekucji i wydania decyzji o odpowiedzialności członka zarządu spółki kapitałowej konieczne jest uprzednie wszczęcie egzekucji wobec spółki.Nie można bowiem bezskuteczności egzekucji stwierdzić poza postępowaniem egzekucyjnym. Za poglądem tym przemawia, zdaniem NSA, również to, że ustawodawca w art. 116 § 1 ordynacji użył określenia „jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna”.

 

Drugie zagadnienie, które wymagało rozstrzygnięcia przez NSA, dotyczyło wskazania dowodów, na podstawie których dopuszczalne jest uznanie, że egzekucja prowadzona przeciwko spółce kapitałowej jest bezskuteczna. W ocenie NSA nie jest możliwe ustalenie przesłanki bezskuteczności egzekucji w stadium poprzedzającym wszczęcie egzekucji. Jedynie wyjątkowo byłoby to dopuszczalne wówczas, gdy przeciwko spółce została już wcześniej przeprowadzona egzekucja zaległości podatkowych czy nawet innych wierzytelności niemających charakteru publicznoprawnego, która zakończyła się, a następnie powstały inne należności publicznoprawne. Powielanie nowych czynności egzekucyjnych tylko dlatego, by formalnie potwierdzić bezskuteczność egzekucji, byłoby zbędne.

W pozostałych przypadkach stwierdzenie bezskuteczności egzekucji będzie związane z oceną zastosowanych środków egzekucyjnych. Podstawowe informacje dotyczące dotychczasowej skuteczności egzekucji prowadzonej wobec spółki zawarte są w samym tytule wykonawczym (np. informacje będące wynikiem aktualizacji tytułu wykonawczego oraz informacje o kwotach już pobranych na podstawie tytułu wykonawczego). Dane te wraz z danymi dotyczącymi zastosowanych skutecznie bądź bezskutecznie środków (sposobów) egzekucyjnych pozwolą na stwierdzenie, czy egzekucja została wszczęta do całego majątki spółki i czy była skuteczna (ewentualnie w jakiej części). Środkiem dowodowym mogącym dowodzić bezskuteczności egzekucji może być również sporządzony przez poborcę skarbowego (komornika) protokół bezskutecznego zajęcia ruchomości czy praw majątkowych albo protokół stwierdzający, że zobowiązany posiada tylko szczegółowo wskazane ruchomości (prawa majątkowe) wolne od egzekucji.

Ponadto NSA wskazał, że po przeprowadzeniu egzekucji niewątpliwie nie ma podstawy prawnej do wydawania przez organ egzekucyjny stosownego postanowienia (poza sytuacją uregulowaną w art. 59 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji albo określoną w art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.). Nie oznacza to jednak, by nie można było wyraźnie wskazać na dowód, który będzie sformalizowanym dokumentem wskazującym na bezskuteczność egzekucji. Dowodami takimi mogą być w szczególności tytuły wykonawcze zawierające adnotację o skuteczności egzekucji (dotyczące kwot pobranych na podstawie tytułu wykonawczego) i wzmianka komornika w tytule wykonawczym o zaspokojeniu roszczenia wierzyciela w całości lub w oznaczonej części.

Natomiast wydanie postanowienia o ustaleniu kosztów egzekucyjnych, w ocenie NSA, nie zawsze będzie mogło być uznane za formalny akt procesowy kończący postępowanie egzekucyjne i świadczący o skuteczności egzekucji. W sądowym postępowaniu egzekucyjnym postanowienie takie jest obligatoryjne, gdyż art. 770 k.p.c. stanowi, że komornik ustala postanowieniem koszty egzekucji, natomiast w egzekucji administracyjnej co do zasady, wydanie tego postanowienia zależy od żądania zobowiązanego.

Powyższe rozważania doprowadziły NSA do przyjęcia, że nie jest możliwe wskazanie zamkniętego katalogu dowodów (dokumentów), które mogą zostać wykorzystane dla stwierdzenia bezskuteczności egzekucji skierowanej przeciwko spółce kapitałowej. W rezultacie stwierdzenie bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego prawnie dopuszczalnego dowodu.

Skutki

Opisywana uchwała NSA z pewnością będzie mieć duże znaczenie praktyczne w zakresie orzekania o odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółek kapitałowych. Podstawowym skutkiem opisywanego orzeczenia będzie z pewnością ujednolicenie orzecznictwa dotyczącego pojęcia bezskuteczności egzekucji wobec spółki. W rezultacie z pewnością nastąpi ograniczenie liczby wydawanych przedwcześnie decyzji o odpowiedzialności członków zarządów za zobowiązania podatkowe spółek kapitałowych. Jednocześnie opisywana uchwała z pewnością doprowadzi do ugruntowania w praktyce poglądu, zgodnie z którym stwierdzenie bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego prawnie dopuszczalnego dowodu.

Podstawa prawna:

• ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn.zm.),

• ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Paradoks: Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły. Co będzie dalej?

Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły, na przekór narracji płynącej z rynku złota i innych metali szlachetnych, których rajd miałby być wyrazem spadającego zaufania do dolara, obligacji i całego systemu fiducjarnego. Czy można pogodzić dwa trendy o przeciwnym charakterze? Na to pytanie, w cotygodniowym komentarzu Catalyst odpowiada Emil Szweda (Obligacje.pl).

Skarbówka wchodzi na nasze konta i sprawdza transakcje bez nakazu jak się fiskusowi tylko podoba: STIR, DAC7 – warto wiedzieć, co to jest i jak działa

Fiskus ma prawo do prowadzenia kontroli kont bankowych. Dotyczy to osób prywatnych oraz przedsiębiorców i firm. Dla sprawdzenia historii transakcji na koncie bankowym nie musi być prowadzone przeciwko nam żadne postępowanie ani wszczęta kontrola. Skarbówce wystarczy samo podejrzenie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, aby sięgnąć do banku po informacje o dokonywanych przez nas transakcjach. Poza tym zautomatyzowane systemy same badają na bieżąco historię bankową naszych kont i wyłapują transakcje podejrzane.

Firmowe to firmowe. Dlaczego warto oddzielić finanse prywatne od firmowych. Cztery konta, które dają przedsiębiorcy spokój

Właściciele małych firm często powtarzają: „to przecież wszystko moje pieniądze”. I rzeczywiście – formalnie tak jest. Ale kiedy pieniądze są wspólne, problemy finansowe też robią się wspólne. Dopóki na koncie jest płynność, granica między finansami firmowymi a prywatnymi wydaje się niewidoczna. Ale wystarczy większy wydatek, spadek sprzedaży albo poślizg w płatnościach od klientów – i zaczyna się chaos. Nie w dokumentach – w codziennym zarządzaniu.

Dwie ważne nowości w podatku od spadków i darowizn. Przywrócenie terminu do zwolnienia i zmiana przepisów dot. obowiązku podatkowego i złożenia zeznania

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła i przesłała do Sejmu RP projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który przewiduje w szczególności ochronę spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, nowe przepisy przewidują możliwość przywrócenia terminu, który będzie miał zastosowanie do wszystkich tytułów nabycia majątku podlegającego podatkowi od spadków i darowizn. Ponadto przywrócenie terminu dotyczyć będzie poza zwolnieniem dla najbliższej rodziny, także zwolnienia nabycia przedsiębiorstw zmarłej osoby fizycznej, gdzie warunkiem zwolnienia jest również konieczność terminowego złożenia zgłoszenia. Dodatkowo nowe przepisy doprecyzują moment powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku i obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Jest możliwe, że zmiany przepisów wejdą w życie jeszcze w 2025 roku.

REKLAMA

API KSeF 2.0 - Ministerstwo Finansów udostępniło demo interfejsu programistycznego

W dniu 15 października 2025 r. Ministerstwo Finansów udostępniło środowisko przedprodukcyjne (Demo) interfejsu programistycznego API KSeF 2.0.Środowisko daje możliwość sprawdzenia systemów finansowo-księgowych z wykorzystaniem rzeczywistych metod uwierzytelniania. Resort finansów zapewnia wsparcie techniczne dla użytkowników środowiska przedprodukcyjnego (Demo) pod adresem: podatki.gov.pl/formularz. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że integracja ze środowiskiem API KSeF 2.0 jest konieczna, aby zapewnić kompatybilność systemów finansowo-księgowych z obligatoryjną wersją systemu KSeF 2.0.

Od 2026 r. zmiany w księgowości podatników PIT. Nowe pliki JPK i rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 16 października 2025 r., że od 2026 r. wchodzą w życie nowe obowiązki dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się w ramach podatku PIT. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegające podatkowi PIT, które co miesiąc przekazują ewidencję JPK_V7M, będą zobowiązane do prowadzenia przy użyciu programów komputerowych ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ewidencji przychodów. Ministerstwo Finansów udostępni bezpłatne narzędzia pozwalające na realizację obowiązków w zakresie przesyłania nowych obligatoryjnych plików JPK.

Rachunki nie będą trafiały do KSeF. Czy to oznacza, że wrócą do łask?

Już od 2026 roku podatnicy będą zobowiązani do wystawiania faktur w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). System obejmie faktury ustrukturyzowane, natomiast nie dotyczy innych dokumentów, takich jak rachunki. Oznacza to, że przedsiębiorcy dokumentujący sprzedaż zwolnioną z VAT mogą wystawiać rachunki poza KSeF.

Darowizna samochodu żonie po wycofaniu z firmy. Czy to na pewno bezpieczne podatkowo? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Czy przekazanie żonie samochodu wycofanego z działalności gospodarczej może sprowadzić na przedsiębiorcę problemy z fiskusem? Najnowsza interpretacja skarbówki rozwiewa te wątpliwości. Urząd jasno wskazał, że darowizna auta po wycofaniu z firmy nie powoduje powstania przychodu w PIT, o ile spełnione są określone warunki. To ważna wiadomość dla przedsiębiorców, którzy zastanawiają się, jak bezpiecznie przekazać majątek firmowy do majątku prywatnego.

REKLAMA

Opodatkowanie donejtów dla twórców internetowych (PIT, VAT). Czy to naprawdę darowizna?

Przez lata środowisko twórców internetowych – streamerów, youtuberów czy użytkowników Patronite – żyło w przekonaniu, że donate’y (czyli dobrowolne wpłaty od widzów) to darowizny, a więc – do określonego limitu – nieopodatkowane. Takie podejście miało swoje źródło w języku – słowo „donate” pochodzi przecież od angielskiego „donation”, czyli darowizna.

KSeF 2.0. Co ważniejsze – prawo podatkowe, czy podręczniki Ministerstwa Finansów? Faktura ustrukturyzowana istnieje tylko wirtualnie

Opublikowany przez resort finansów, liczący kilkaset stron (!) dokument pod nazwą „Podręcznik KSeF 2.0.” (w 4. częściach), jest w wielu miejscach nie tylko sprzeczny z projektowanymi przepisami, lecz również z uchwaloną już nowelizacją ustawy o VAT – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA