REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Łacińskie paremie prawnicze - część IV

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Łacińskie paremie prawnicze / Fot. Fotolia
Łacińskie paremie prawnicze / Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Prezentujemy czwartą cześć cyklu artykułów, w których przybliżamy wybrane łacińskie paremie prawnicze (łacińskie sentencje prawnicze) i ich wpływ na dzisiejszy system prawny.

Łacińskie paremie prawnicze - część I

REKLAMA

REKLAMA

Łacińskie paremie prawnicze - część II

Łacińskie paremie prawnicze - część III

REKLAMA

Mora trahit periculum

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na wstępie warto zauważyć, że prawo rzymskie jest jednym z filarów kultury europejskiej. Nie dziwi więc fakt, że wiele konstrukcji i zasad tego prawa funkcjonuje w prawie państw europejskich po dzień dzisiejszy, choć często w zmienionej formie i treści. Paremie łacińskie, czyli krótkie sentencje, są natomiast nadal używane przez prawników, gdyż ich skrócona forma oraz uniwersalny charakter pozwala na wyrażenie zasady prawnej w zaledwie jednym zdaniu, zrozumiałym dla prawników niezależnie od języka ojczystego. 

Kolejną paremią, którą chcielibyśmy przybliżyć jest Mora trahit periculum. W dosłownym tłumaczeniu paremia ta oznacza: zwłoka pociąga za sobą ryzyko. Rozpoczynając analizę przytoczonej paremii należy najpierw wyjaśnić pojęcie zwłoki. Zwłoka jest to, w dużym uproszczeniu, zdarzenie prawne skutkujące naruszeniem stosunku zobowiązaniowego. W przypadku dłużnika, zwłoka polega  na niewykonaniu zobowiązania w terminie, z przyczyn leżących po stronie dłużnika. Zwłoka jest więc opóźnieniem w dokonaniu pewnej czynności wynikającej najczęściej ze stosunku zobowiązaniowego, powstałym z winy dłużnika. Z tego też względu zwłokę określa się jako tzw. opóźnienie kwalifikowane. Ten rodzaj opóźnienia odróżnia się od tzw. opóźnienia zwykłego, do którego dochodzi, gdy brak spełnienia świadczenia w określonym terminie przez dłużnika nastąpił z przyczyn od niego niezależnych.

Zgodnie z  art. 476 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej „kc”), do zwłoki po stronie dłużnika dochodzi, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie lub jeśli termin nie był oznaczony, nie spełnia świadczenia niezwłocznie po  wezwaniu przez wierzyciela. Zwłoka powstaje więc w momencie, gdy zobowiązanie staje się wymagalne bądź przez upływ terminu na jego spełnienie bądź na skutek wezwania wierzyciela. Choć najczęściej mamy do czynienia ze zwłoką  dłużnika,  możemy wyróżnić także zwłokę po stronie wierzyciela. Zgodnie z art. 486 kc dochodzi do niej , gdy wierzyciel bez uzasadnionego powodu bądź uchyla się od przyjęcia zaofiarowanego świadczenia, bądź odmawia dokonania czynności, bez której świadczenie nie może być spełnione, bądź oświadcza dłużnikowi, że świadczenia nie przyjmie. Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że wierzyciel pozostaje w zwłoce, gdy nie mając ku temu zasadnego powodu, swoim działaniem uniemożliwia dłużnikowi spełnienie świadczenia w ustalonym przez strony terminie.

Skoro pojęcie zwłoki zostało przybliżone należy przejść do wyjaśnienia znaczenia premii. Stwierdzenie, że zwłoka pociąga za sobą ryzyko oznacza, że zwłoka jako zdarzenie które, ogólnie rzecz ujmując, skutkuje naruszeniem stosunku zobowiązaniowego, może spowodować, że strona pozostającej w zwłoce zostanie zobowiązania usunięcia negatywnych skutków tego zdarzenia. Trzeba mieć bowiem na względzie, że zwłoka w pewien sposób modyfikuje uprawnienia i obowiązki stron stosunku zobowiązaniowego. Skutkiem zwłoki dłużnika jest to, iż wierzyciel może od dłużnika żądać, niezależnie od wykonania ciążącego na nim zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Naprawienie szkody obejmuje zaś straty, jakie poniósł wierzyciel, oraz korzyści, jakie mógłby osiągnąć gdyby mu tej szkody nie wyrządzono. Gdyby na skutek zwłoki świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, wierzyciel może w takim przypadku odmówić przyjęcia świadczenia i zażądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Skutkiem zwłoki wierzyciela jest zaś to, że dłużnik może żądać naprawienia wynikłej stąd szkody przez wierzyciela. Szkoda poniesiona przez dłużnika będzie obejmować straty takie, jak np. koszty daremnego zaofiarowania świadczenia wierzycielowi oraz koszty dalszego przechowywania i utrzymania przedmiotu świadczenia, oraz korzyści, które dłużnik utracił wskutek tego, że nie został w określonym terminie zwolniony z obowiązku spełnienia świadczenia. Zwłoka wierzyciela ponadto daje dłużnikowi uprawnienie do  złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. 

Podsumowując, należy zauważyć jak duże przełożenie na nasz współczesny system prawny mają zasady wywodzące się z prawa starożytnych Rzymian. Dlatego znajomość paremii prawniczych i prezentowanych przez nie zasad prawnych jest cenną wiedzą nie tylko dla prawników. W następnej publikacji przedstawimy kolejną istotną paremię łacińską, tj.: Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius, quod defunctus habuerit.

Zapraszamy do dyskusji na forum


Maciej Szulikowski

radca prawny i partner zarządzający

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0. Co ważniejsze – prawo podatkowe, czy podręczniki Ministerstwa Finansów? Faktura ustrukturyzowana istnieje tylko wirtualnie

Opublikowany przez resort finansów, liczący kilkaset stron (!) dokument pod nazwą „Podręcznik KSeF 2.0.” (w 4. częściach), jest w wielu miejscach nie tylko sprzeczny z projektowanymi przepisami, lecz również z uchwaloną już nowelizacją ustawy o VAT – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Jaka składka zdrowotna dla przedsiębiorców w 2026 roku? Ministerstwo Finansów nie pracuje nad przedłużeniem obniżonej podstawy wymiaru

Ministerstwo Finansów poinformowało Polską Agencję Prasową, że nie pracuje nad projektem, który zakładałby utrzymanie obniżonej minimalnej podstawy obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców w 2026 r. i kolejnych latach.

KSeF: Pomoc dla przedsiębiorców czy nowy ból głowy? Fakty i mity wokół Krajowego Systemu e-Faktur [Gość Infor.pl]

Krajowy System e-Faktur (KSeF) budzi wiele emocji i narosło wokół niego sporo mitów. Czy to nowy podatek? Kogo i kiedy dotyczy obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych? Czy czeka nas rewolucja w relacjach z biurami rachunkowymi? O tym, na co muszą przygotować się przedsiębiorcy, rozmawiają eksperci z infor.pl, Szymon Glonek i Joanna Dmowska.

Rząd chce dać preferencje podatkowe funduszom inwestycyjnym spoza UE od 2026 roku

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawy o CIT), przedłożony przez Ministra Finansów i Gospodarki. Projekt dostosowuje przepisy CIT do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczących zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Chodzi m.in. o rozszerzenie preferencji podatkowych na fundusze z państw spoza UE, przy zachowaniu zabezpieczeń przed nadużywaniem prawa do zwolnienia podatkowego.

REKLAMA

Programy lojalnościowe w niebezpieczeństwie. Nowa opinia TSUE to potencjalna bomba podatkowa

Rzecznik Generalna TSUE Juliane Kokott właśnie uderzyła w sedno problemu, o którym większość firm wolałaby nie słyszeć. Jej opinia w sprawie C-436/24 Lyko Operations może oznaczać rewolucję w sposobie, w jaki sklepy rozliczają punkty i bony lojalnościowe. Skutki? Dla wielu przedsiębiorców - potężny chaos i konieczność natychmiastowej zmiany systemów.

KSeF od A do Z: słownik najważniejszych pojęć

Przedsiębiorcy od kilku lat żyją w niepewności związanej z reformą w fakturowaniu, jaką jest Krajowy System e-Faktur. Rewolucja w wystawianiu faktur kojarzy im się z drastycznymi zmianami i obowiązkami, których woleliby uniknąć. Czy jednak wystawianie dokumentów w Krajowym Systemie e-Faktur rzeczywiście jest takie skomplikowane? Materiały szkoleniowe, zarówno komercyjne, jak i te opracowywane przez rząd, często napisane są bardzo skomplikowanym, nieprzystępnym językiem, przez co dla wielu osób bywają trudne do przyswojenia. A przecież ważne, żeby definicje były dla wszystkich jasne i zrozumiałe. Poniżej znajduje się wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z reformą.

Thermomix w kosztach? To możliwe, ale nie u każdego. Zasady są proste, ale nie każdy, je zna. Prowadzisz działalność gospodarczą? Sprawdź

Czy Thermomix może przyczynić się do uzyskania przez przedsiębiorcę przychodów? Na to pytanie dotyczące rozliczeń podatkowych nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiadomo jednak, jakimi kryteriami należy się kierować dokonując w tym zakresie niezbędnej oceny.

Geopolityka zaczyna sterować światowym handlem i logistyką

OECD ostrzega, że masowy reshoring może kosztować świat 18 proc. spadku w handlu i 5 proc. ubytku w PKB. Coraz więcej managerów zarządzających logistyką deklaruje jednocześnie, że szuka nowych źródeł zaopatrzenia i alternatywnych wobec Chin lokalizacji dla produkcji i inwestycji. Nie ma już żadnych wątpliwości, że globalne łańcuchy dostaw ulegają transformacji, niestety nie widać tego w Polsce, choć mamy pewne przewagi, które stawiają nas w uprzywilejowanej pozycji w Europie.

REKLAMA

KSeF 2026: obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych. Dlaczego nie uprawnienie?

Obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych oraz ich elektronicznych „zastępników” nie ma obiektywnie większego sensu – twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski. I postuluje nowelizację przepisów, która powinna zamienić ten obowiązek na zwykłe uprawnienie podatnika.

Prof. Modzelewski: Przepisy regulujące KSeF są sprzeczne z prawem UE

Jak twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski, przepisy o KSeF są sprzeczne z art. 90 dyrektywy 2006/112/UE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która nakazuje określić państwom członkowskim m.in. warunki zmniejszenia podstawy opodatkowania w przypadku anulowania faktur.

REKLAMA