REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Koszty na przełomie roku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Chaczykowska
Wioletta Chaczykowska

REKLAMA

Właściwe przyporządkowanie kosztów do danego okresu nabiera szczególnego znaczenia wraz z końcem roku, kiedy to jednostki przygotowują się do sporządzenia sprawozdania finansowego. Wówczas ze szczególną uwagą i starannością należy przyjrzeć się kosztom oraz datom, w których zostały poniesione, lub okresom, których dotyczą.

Jednostki prowadzące księgi rachunkowe przy właściwym kwalifikowaniu kosztów powinny kierować się dwiema zasadami rachunkowości: memoriału oraz współmierności przychodów i kosztów. Zgodnie z zasadą memoriału w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Oznacza to, że ujęcie skutków zdarzenia następuje niezależnie od tego, czy transakcja jest udokumentowana fakturą czy wiarygodnie oszacowana. Z kolei dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego należy zaliczyć koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.

REKLAMA

Koszty działalności operacyjnej rozliczane za pomocą konta „Rozliczenie zakupu”

REKLAMA

Stosując zasadę memoriału, jednostki ujmują w księgach rachunkowych danego roku obrotowego koszty dotyczące tego okresu. Najczęściej ma to zastosowanie w przypadku usług wykonanych na rzecz jednostki w zamykanym roku obrotowym (np. 2008), ale zafakturowanych przez dostawców w nowym roku (np. 2009). Taka sytuacja ma miejsce w przypadku usług telekomunikacyjnych, dostaw energii elektrycznej i cieplnej itp.

Wartości z faktury, np. za usługi telekomunikacyjne, powinny być rozliczone w tych okresach rozliczeniowych, których dotyczą. Jeżeli więc faktura została wystawiona z datą nowego roku obrotowego, to część kosztów dotyczących zamykanego roku powinna zostać ujęta w koszty na podstawie dokumentu PK z wykorzystaniem konta „Rozliczenie zakupu”. Ten sposób rozliczania może być stosowany tylko przez jednostki ewidencjonujące koszty jedynie w zespole 4.

Za pomocą konta „Rozliczenie zakupu”można rozliczać te koszty, których wysokość jest już jednostce znana, ponieważ dysponuje ona fakturą,mimo iż faktura ta została wystawiona z datą następnego roku. Konto to wykazuje saldo kredytowe informujące o fakturach w drodze.

Konto „Rozliczenie zakupu” wykorzystywane jest nie tylko do rozliczania kosztów na przełomie roku. Służy ono przede wszystkim do ewidencji tzw. dostaw niefakturowanych czy dostaw w drodze związanych z rzeczowymi składnikami aktywów obrotowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Dostawy niefakturowane, czyli dostawy wyprzedzające w czasie otrzymanie faktury, są ujmowane w księgach w miesiącu ich otrzymania na podstawie dowodu magazynowego Pz. Gdy więc nabyte przez jednostkę rzeczowe składniki aktywów obrotowych zostały dostarczone, natomiast do dnia bilansowego nie wystawiono faktury, konto to wykazuje saldo kredytowe.

Wykazywane jest ono w pasywach bilansu w pozycji B.III.2 lit. d) jako zobowiązania krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług, mimo że na 31 grudnia 2008 r. faktura jest jeszcze w drodze.

Jeśli kupione przez jednostkę materiały czy towary nie zostały dostarczone do dnia bilansowego, natomiast do tego dnia otrzymano fakturę dokumentującą ich zakup, wówczas mówimy o dostawach w drodze. Konto „Rozliczenie zakupu” ma wtedy saldo debetowe podlegające wykazaniu w aktywach bilansu w pozycji B.I. w odpowiedniej analityce.

Przykład 1

Spółka otrzymała fakturę za usługi telekomunikacyjne zawierającą następujące dane:

•  abonament za okres: 1 stycznia 2009 r.-31 stycznia 2009 r. - wartość netto 150 zł, VAT - 33 zł,

•  połączenia za okres: 1 grudnia 2008 r.-31 grudnia 2008 r. - wartość netto 700 zł, VAT - 154 zł,

•  dzień wystawienia faktury - 5 stycznia 2009 r.,

•  termin płatności - 15 stycznia 2009 r.

Ewidencję kosztów spółka prowadzi tylko w zespole 4.

 

Ewidencja księgowa w grudniu 2008 r.

1. Zarachowanie kosztów połączeń za grudzień:

Wn „Usługi obce” 700

- w analityce „Usługi telekomunikacyjne”

Ma  „Rozliczenie zakupu” 700

Ewidencja księgowa w styczniu 2009 r.

2. Rozliczenie faktury:

a) abonamentu

Wn  „Usługi obce” 150

- w analityce „Usługi telekomunikacyjne”

b) zarachowanych w grudniu kosztów połączeń

Wn  „Rozliczenie zakupu” 700

c) VAT naliczonego

Wn  „VAT naliczony” 187

d) uznanie konta rozrachunkowego

Ma  „Rozrachunki z dostawcami” 1 037

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

3. Gdyby termin płatności faktury przypadał na luty, to VAT naliczony należałoby zaksięgować w styczniu:

Wn  „VAT naliczony do rozliczenia w następnym miesiącu” 187

Ma  „Rozrachunki z dostawcami” 187

4. Następnie w lutym, tj. w terminie płatności faktury, należy dokonać przeksięgowania i rozliczenia VAT naliczonego:

Wn  „VAT naliczony” 187

Ma  „VAT naliczony do rozliczenia w następnym miesiącu” 187

W analogiczny sposób należy rozliczać w księgach rachunkowych faktury za energię elektryczną i cieplną, wodę, ścieki i inne z grupy za tzw. media.

Koszty rozliczane w czasie

W celu zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego należy zaliczyć koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione.

W rachunkowości do tego celu wykorzystywane są rozliczenia międzyokresowe czynne i bierne. Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów wstępnie ujmowane są na koncie zespołu 6 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne”.

Następnie sukcesywnie podlegają one odpisaniu w koszty działalności operacyjnej w relacji do przychodów, których dotyczą. Najczęściej rozliczeniami międzyokresowymi czynnymi objęte są:

•  koszty najmu i dzierżawy opłacone z góry,

•  ubezpieczenia majątkowe,

•  podatki od nieruchomości i środków transportu,

•  koszty prenumeraty,

•  opłaty wstępne związane z zawartymi umowami leasingowymi.

Za pomocą tego konta rozliczane są również koszty, które dotyczą przełomu miesięcy.

 

Przykład 2

Spółka otrzymała w grudniu fakturę za usługi telekomunikacyjne zawierającą następujące dane:

•  abonament za okres: 21 grudnia 2008 r.-20 stycznia 2009 r. - wartość netto 150 zł, VAT - 33 zł,

•  połączenia za okres: 21 listopada 2008 r.-20 grudnia 2008 r. - wartość netto 700 zł, VAT - 154 zł,

•  dzień wystawienia faktury - 21 grudnia 2008 r.,

•  termin płatności - 4 stycznia 2008 r.

Ewidencja księgowa w grudniu 2008 r.

1. Wpływ faktury za usługi telekomunikacyjne:

Wn  „Rozliczenie zakupu” 850,00

Wn  „VAT naliczony do rozliczenia w następnym miesiącu” 187,00

Ma  „Rozrachunki z dostawcami” 1 037,00

2. Zarachowanie kosztów w grudniu:

Wn  „Usługi obce” 850,00

- w analityce „Usługi telekomunikacyjne

Ma  „Rozliczenie zakupu” 850,00

3. Aktywowanie kosztów abonamentu przypadającego na styczeń: 150 zł : 31 dni = 4,84 zł; 4,84 zł x 20 dni = 96,80 zł

Wn  „Rozliczenia mięczyokresowe kosztów czynne” 96,80

Ma  „Rozliczenie kosztów” 96,80

Ewidencja księgowa w styczniu 2009 r.

4. Rozliczenie kosztów abonamentu:

Wn  „Rozliczenie kosztów” 96,80

Ma  „Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne” 96,80

5. Rozliczenie VAT naliczonego:

Wn  „VAT naliczony” 187,00

Ma  „VAT naliczony do rozliczenia w następnym miesiącu” 187,00

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 3

W grudniu 2008 r. spółka otrzymała fakturę za czynsz najmu pomieszczeń biurowych za I kwartał 2009 r. Wartość netto usługi - 30 000 zł.

Ewidencja księgowa w grudniu 2008 r.

1. Faktura otrzymana za najem pomieszczeń biurowych za I kwartał 2009 r.:

Wn  „Usługi obce” 30 000

Wn  „VAT naliczony” 6 600

Ma  „Rozrachunki z dostawcami” 36 600

2. Przeniesienie kosztów do rozliczania w czasie:

Wn  „Rozliczenia międzyokresowe czynne” 30 000

Ma  „Rozliczenie kosztów” 30 000

Ewidencja księgowa w styczniu 2009 r.

3. Rozliczenie czynszu za styczeń 2009 r.:

30 000 zł : 3 miesiące = 10 000 zł/miesiąc

Wn  „Rozliczenie kosztów” 10 000

Ma  „Rozliczenia międzyokresowe czynne” 10 000

W ten sam sposób będzie przebiegać ewidencja w kolejnych miesiącach, tj. w lutym i marcu 2009 r.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów są dokonywane w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy. Wynikają one w szczególności:

•  z wykonanych na rzecz jednostki przez jej kontrahentów świadczeń, których kwotę można w wiarygodny sposób oszacować,

•  z obowiązku wykonania związanych z bieżącą działalnością przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, które jednostka będzie musiała zrealizować, a których kwotę można oszacować, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku.

   od1 stycznia 2009

Od stycznia 2009 r. jednostki dokonują biernych rozliczeń wynikających m.in. z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych. Zobowiązania te należy wykazać w bilansie jako rezerwy na zobowiązania.

Dokonywanie odpisów z tytułu biernych rozliczeń międzyokresowych jest zasadne, jeżeli koszty dotyczą danego okresu sprawozdawczego, jednak zostaną poniesione dopiero w przyszłym okresie sprawozdawczym.

 

Rozliczenia międzyokresowe bierne w wysokości prawdopodobnych zobowiązań należy ująć w księgach zapisem:

a) w przypadku prowadzenia ewidencji tylko na kontach zespołu 4:

Wn  „Rozliczenie kosztów”,

Ma  „Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne”,

b) w przypadku prowadzenia ewidencji na kontach zespołu 4 i 5:

Wn „Koszty według typów działalności”,

Ma  „Rozliczenia międzyokresowe bierne”.

Przykład 4

Na koniec 2008 r. spółka oszacowała na 100 000 zł przewidywany koszt napraw z tytułu udzielonych gwarancji na sprzedane towary. W następnym roku obrotowym (2009) faktycznie poniesiony koszt napraw wyniósł 95 000 zł. Niewykorzystana część rezerwy została rozwiązana. Spółka ewidencjonuje koszty na kontach zespołu 4 i 5.

Ewidencja księgowa w grudniu 2008 r.

1. Utworzenie rezerwy na koszty napraw gwarancyjnych:

Wn  „Koszty według typów działalności” 100 000

Ma  „Rozliczenia międzyokresowe bierne” 100 000

Ewidencja księgowa w następnym roku obrotowym - 2009

2. Faktycznie poniesione koszty napraw gwarancyjnych:

Wn  „Koszty rodzajowe” 95 000

Ma  różne konta zespołu 1, 2, 3 95 000

3. Zapis równoległy do operacji nr 2:

Wn  „Koszty według typów działalności” 95 000

Ma  „Rozliczenie kosztów” 95 000

4. Rozwiązanie utworzonej rezerwy:

Wn  „Rozliczenia międzyokresowe bierne” 100 000

Ma  „Koszty według typów działalności” 100 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W praktyce jednostki tworzą również rezerwy na koszty badania sprawozdania finansowego. Trzeba jednak pamiętać, że nie ma potrzeby tworzenia rezerwy na koszty audytu, jeżeli koszty te w każdym roku są zbliżone.

UWAGA

Należy pamiętać, że odliczenie VAT z tytułu zakupu usług za tzw. media, w skład których wchodzą m.in. usługi telekomunikacyjne oraz dostawa energii elektrycznej i cieplnej, przysługuje w okresie, na jaki przypada termin płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla tych rozliczeń, lub w rozliczeniu za okres następny (miesiąc, kwartał).

•  art. 6, 7 i 39 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. z 2008 r. Dz.U. Nr 171, poz. 1056

•  art. 19 ust. 13 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320

Wioletta Chaczykowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA