REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kumulacja kar umownych – kiedy jest możliwa

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kumulacja kar umownych – kiedy jest możliwa
Kumulacja kar umownych – kiedy jest możliwa
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Kary umowne są jednym ze sposobów zabezpieczenia należytego wykonania obowiązków umownych. Prócz roli zabezpieczającej pełnią także rolę stymulującą dłużnika do realizacji umowy. W umowach często spotyka się zastrzeżenie kar umownych z różnych tytułów, na przykład kara umowna za nieterminowe wykonanie umowy czy kara umowna za odstąpienia (rozwiązanie) umowy z przyczyn leżących po jednej ze stron umowy. Wiele osób nie zastanawia się czy prawnie możliwym i skutecznym jest sumowanie (kumulowanie) kar umownych z różnych tytułów. 

Czym jest kara umowna 

Kara umowna jest zryczałtowanym odszkodowaniem zastrzeżonym na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Może być zastrzeżona wyłącznie w stosunku do wykonania zobowiązań o charakterze niepieniężnym. Dla swojej skuteczności musi zostać zastrzeżona w sposób wyraźny w umowie. Powinna także określać zobowiązanie, w związku z którym została zastrzeżona, a także jej wysokość lub co najmniej sposób jej obliczenia. 

Spełnienie wyżej wskazanych warunków powoduje, że kara umowna jest zastrzeżona w sposób prawidłowy, dający podstawę do jej dochodzenia od kontrahenta umownego, w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania przez niego zobowiązania niepieniężnego. 

REKLAMA

REKLAMA

Nienależyte wykonanie a niewykonanie umowy (zobowiązania)

Strony w umowach często zastrzegają kary umowne z różnego tytułu, nie zastanawiając się czy w przypadku zaktualizowania się przesłanek do dochodzenia kilku z nich, możliwym będzie ich kumulatywne (wspólne) dochodzenie od strony niewywiązującej się z zobowiązania. 

W pierwszej kolejności należy rozróżnić pojęcia nienależytego wykonania umowy i niewykonania umowy – gdyż różnica występująca pomiędzy tymi pojęciami może okazać się kluczowa, dla odpowiedzi na pytanie, czy możliwym jest dochodzenie kar umownych naliczonych z różnych tytułów. 

Nienależyte wykonanie umowy odnosi się do sytuacji, w której co prawda strona zobowiązana do działania realizuje ją, ale w sposób niezgodny z umową np. co do jakości świadczenia, ilości czy terminowości. 

Niewykonanie umowy to natomiast stan, w którym w ogóle nie dochodzi do realizacji obowiązków umownych. Skutkiem odstąpienia od umowy zasadniczo będzie powstanie stanu niewykonania umowy i możliwości dochodzenia odszkodowania w związku z niewykonanie umowy. 

Zastrzegając karę umowną z tytułu odstąpienia od umowy Strony nie zawsze mają świadomość, że w istocie dotyczy ona odszkodowania za niewykonanie umowy. Sam fakt odstąpienia od umowy przez którąkolwiek ze stron nie stanowi przecież nienależytego wykonania lub niewykonania umowy. Odstąpienie od umowy jest wyłącznie skorzystaniem z uprawnienia przysługującego stronie w określonych sytuacjach. 

Odstąpienie od umowy zasadniczo powoduje powstanie takiego stanu, jakby umowa nigdy nie została zawarta. Innymi słowy, skutek odstąpienia od umowy, co do zasady, następuje z mocą wsteczną.

W sytuacji, w której strony zastrzegły karę umowną na wypadek nieterminowego wykonania umowy oraz karę umowną za odstąpienie od umowy, to w sytuacji, w której odstąpienie od umowy nastąpi w związku z opóźnieniem w jej realizacji – mamy do czynienia z tzw. zbiegiem roszczeń. Z jednej strony roszczenie o zapłatę kary umownej w związku z nienależytym wykonaniem umowy (nieterminową realizacją), z drugiej strony – kara umowna z tytułu odstąpienia od umowy (a zatem w ogóle jej niewykonania). 

Jeżeli umowa w ogóle nie została wykonana (a jak wyżej wskazano taki stan należy przyjąć, jeżeli od niej odstąpiono), to nie sposób twierdzić, że istniał również stan nienależytego wykonania umowy. 

Zakres szkody spowodowanej niewykonaniem zobowiązania w następstwie odstąpienia od umowy obejmuje szkodę doznaną na skutek nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika za okres poprzedzający odstąpienie od umowy, jak również wszystkie koszty, które poniosła strona w związku z odstąpieniem od niej. Jeżeli więc strony zastrzegły karę umowną nie różnicując jej wysokości w zależności od przyczyn odstąpienia od umowy, należy przyjąć, że kara ta miała rekompensować całą szkodę, jakiej dozna strona na skutek odstąpienia od umowy na skutek niewykonania zobowiązania w następstwie odstąpienia od umowy. 

REKLAMA

Jeżeli umowa przewiduje karę umowną za opóźnienie lub zwłokę w wykonaniu zobowiązania oraz karę umowną za odstąpienie od umowy, to nie można kumulować tego rodzaju kar. Nie można bowiem jednocześnie spełniać wymagań od których naliczenie tych kar jest uzależnione, tj. wykonać nienależycie zobowiązania i nie wykonać zobowiązania, a tak właśnie należy kwalifikować skutki odstąpienia od umowy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dlatego tak ważnym jest, już w momencie sporządzania umowy zastanowienie się nad tym, jaki skutek strona chce osiągnąć zastrzegając różnego rodzaju kary umowne. Już w momencie zawierania umowy należy przewidywać, jaka potencjalne koszty mogą powstać w związku z nieterminowym wykonaniem zobowiązania lub inną formą nienależytego wykonania umowy. Należy także, zważając na powyższe stanowisko, zastanowić się nad rozróżnieniem wysokości kar umownych zastrzeganych z tytułu odstąpienia od umowy i uzależnić ich wysokość od przyczyny odstąpienia od umowy. 

Ważne

Niezależnie od powyższego, istnieje także możliwość takiego skonstruowania umowy, która pozwoli na dochodzenie kary umownej z tytułu nieterminowego wykonania umowy (nienależyte wykonanie) oraz kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy

Kumulacja kar umownych. Podsumowanie

Zastrzeżenie kar umownych w sposób, który spełniać będzie w sposób możliwie najpełniejszy ich funkcje nie należy do rzeczy prostych. Każdorazowo, przed podjęciem decyzji o zawarciu umowy, należy zastanowić się nad tym, co w trakcie jej realizacji może pójść w sposób odmienny od zamierzonego, jakie koszty z tym związane będą konieczne do poniesienia, a także jaka potencjalna szkoda wiąże się z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania umownego. Dopiero po przeprowadzeniu tej analizy można przystąpić do sporządzania postanowień umownych w zakresie kar umownych. W celu zabezpieczenia własnych interesów warto skorzystać z pomocy podmiotów, które zawodowo zajmują się obsługą prawną przedsiębiorców i sporządzaniem umów. 

Mateusz Nowakowski, radca prawny z Kancelarii Chmura i Partnerzy Radcowie Prawni sp. p.

Kontakt do Autora znajdziesz tu: chmuralegal.pl
Kancelaria Chmura i Partnerzy zapewnia wszechstronną obsługę prawną dla przedsiębiorców, w tym w szczególności z branży budowlanej, nieruchomości. Działalność kancelarii koncentruje się na zapewnieniu klientom kompleksowego wsparcia w zakresie rozwiązywania ich problemów prawnych oraz pomocy w rozwijaniu działalności gospodarczej.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy KSeF sprawi, że księgowi będą mieli mniej pracy? Niekoniecznie

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) to jedno z najważniejszych przedsięwzięć cyfryzacyjnych w polskim systemie podatkowym, mające na celu uproszczenie i zautomatyzowanie obiegu faktur – od ich wystawienia, przez przesyłanie, aż po archiwizację. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada, że dzięki obowiązkowemu modelowi KSeF przedsiębiorcy i księgowi zyskają czas, w praktyce księgowi nie spodziewają się mniejszego nakładu pracy. Wręcz przeciwnie, 36,1% księgowych oczekuje, że wdrożenie KSeF przysporzy im więcej obowiązków, a 75% z nich nadal czuje, że ich firma nie jest przygotowana do wdrożenia KseF – wynika z raportu fillup k24 “Księgowi i firmy wobec wdrożenia KSeF”.

Polskie jabłka na Łotwie… a w Białorusi? Spór podatkowy trafia do TSUE

Wyobraźmy sobie typowy dzień w polskiej firmie eksportującej jabłka. Towar gotowy, kontrahent zarejestrowany na Łotwie, formalności załatwione – wszystko wydaje się proste. Ale niespodziewanie pojawia się problem: jabłka wylądowały w Białorusi. I nagle w centrum uwagi znajduje się VAT – czy to wciąż wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT), czy już eksport?

Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

REKLAMA

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

REKLAMA

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA