Wdrażanie ustawy o sygnalistach. Ważna data dla firm: 1 stycznia 2025 r.

• Kim jest sygnalista?
• 1 stycznia 2025 r. - ważna data
• Jak na ten moment wygląda wdrażanie ustawy o sygnalistach w firmach? 

Kim jest sygnalista?

Sygnalistą jest osoba, która w związku z wykonywaną na rzecz przedsiębiorcy pracą dostrzega i zgłasza naruszenie prawa w zakładzie pracy, należącego do kategorii wskazanej w ustawie jak przykładowo pranie brudnych pieniędzy, korupcji czy nieprawidłowości przy przetargach. Taka osoba powinna mieć ustalone bezpieczne kanały komunikacyjne z firmą dla której pracuje, aby móc zgłaszać naruszenia szefostwu nie narażając się na działania odwetowe. 

1 stycznia 2025 r. - ważna data

Zmiany miały wejść w życie 25 września 2024 r., ale interpretacje ustawowe pozwalają, by firmy zatrudniające powyżej 50 osób dokonały weryfikacji zatrudnionych po 1 stycznia 2025 roku. W niektórych firmach wrześniowy deadline był mobilizacją do wdrażania rozwiązań związanych z ustawą o sygnalistach. 

Sygnaliści muszą być w firmie objęci ochroną od wszelkich działań odwetowych, czyli wszystkim, co mogłoby pogorszyć sytuację prawną takiej osoby w firmie. Przykładowo są to takie działania jak: zwolnienie z pracy, mobbing, pomijanie przy wypłacaniu premii czy też nieprzedłużenie umowy ze względu na zgłoszone wcześniej naruszenie. 

Jak na ten moment wygląda wdrażanie ustawy o sygnalistach w firmach? 

- Jesteśmy w większości przypadków na dość wczesnym etapie – mówi Marek Jarosiewicz, adwokat z kancelarii Wódkiewicz & Sosnowski.

 - Ustawa weszła w życie we wrześniu, ale zgodnie z interpretacją Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pierwszą datą, gdy przedsiębiorcy będą zobowiązani do weryfikacji ilości pracowników w firmie jest data 1 stycznia 2025 roku. To faktycznie oznacza, że wdrażanie ustawy o sygnalistach w wielu firmach jeszcze trwa, a niektórzy dopiero od września są świadomi konieczności podejmowania pewnych kroków np. w zmianach regulaminów organizacyjnych w firmach – mówi mecenas Marek Jarosiewicz, adwokat z kancelarii Wódkiewicz & Sosnowski. 

Zatem stan zatrudnienia należy ustalić na dzień 1 stycznia 2025 r. i również na ten dzień trzeba mieć przygotowaną procedurę zgłoszeń wewnętrznych chroniącą sygnalistów. Dotyczy to tych podmiotów, których dotyczą przepisy ustawy o ochronie sygnalistów z uwagi na zatrudnienie co najmniej 50 osób.

- Problem nam nie ucieknie, wiele firm będzie musiało się z nim zmierzyć. Im szybciej się to uda, tym mniejszy chaos w firmach. Wiele tematów jest konsultowanych z prawnikami. Pojawiają się już także pierwsze zgłoszenia od sygnalistów, które budzą dyskusje w firmach i wymagają konsultacji – mówi mecenas Jarosiewicz.

Jako przykład mecenas podaje np. dyskusję na temat anonimowych zgłoszeń sygnalistów czy formuły przyjmowania zgłoszeń. 

Mecenas Jarosiewicz dodaje także, że wiele firm nawet nie wie, że przepisy o sygnalistach już je obowiązują. 

- Jest część podmiotów gospodarczych, które muszą już wdrażać procedury wewnętrzne. To podmioty takie jak np. pośrednicy w obrocie nieruchomościami, biura rachunkowe. Tutaj zasady o ochronie sygnalistów już weszły w życie od 25 września bez względu na to ile osób jest zatrudnionych w firmie. Z naszego doświadczenia wynika, że wielu przedsiębiorców tych branż zdecydowało się już na wdrażanie przepisów, ale nie brakuje też pytań czy wątpliwości – wskazuje mecenas Jarosiewicz.