REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność kierowcy w wykroczeniu ujawnionym przez fotoradar

Sergiusz Felbur
Prawnik, specjalista ds. produktów prawnych
 LexOmni.pl
usługi prawne on line
Odpowiedzialność kierowcy w wykroczeniu ujawnionym przez fotoradar
Odpowiedzialność kierowcy w wykroczeniu ujawnionym przez fotoradar

REKLAMA

REKLAMA

Uchwałą z dnia 30 września 2014 r. (sygn. akt I KZP) Sąd Najwyższy uznał, iż straż gminna, będąc zarządcą urządzeń kontrolno - pomiarowych (tzw. fotoradarów) posiada uprawnienia oskarżyciela publicznego w stosunku do właściciela pojazdu, który nie wskazał osoby kierującej w momencie popełnienia wykroczenia.

Do dnia wydania przedmiotowej uchwały nierozstrzygnięta pozostawała kwestia odpowiedzialności właściciela pojazdu za ujawnienie wykroczenia drogowego za pomocą tzw. fotoradaru.

REKLAMA

Autopromocja

Uprawnienia funkcjonariuszy straży gminnej

Osią sporu przedstawicieli doktryny był katalog uprawnień funkcjonariuszy straży gminnej,  ujęty w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (dalej „u.s.g.”) oraz ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (dalej „Prdrg”). W odniesieniu do kontroli ruchu drogowego ściśle wynikają one z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych., który stanowi, iż do zadań straży miejskiej należy czuwanie nad porządkiem i kontrolą ruchu drogowego w zakresie wskazanym przez przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prdrg.

Na podstawie art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 Prdrg strażnicy gminni uprawnieni są do wykonywania kontroli ruchu drogowego tylko wobec kierującego pojazdem oraz uczestnika ruchu drogowego, naruszającego określone przepisy ruchu drogowego, natomiast nie mają uprawnień kontrolnych w stosunku do właściciela pojazdu, jeżeli wykazano brak sprawstwa w tym zakresie.

W dniu 12 grudnia 2013 r. (sygn. akt III KK 431/13) Sąd Najwyższy uznał, iż straż gminna, będąc zarządcą urządzeń kontrolno-pomiarowych (tzw. fotoradarów), posiada uprawnienia kontrolne w zakresie ruchu drogowego wyłącznie w stosunku do właściciela pojazdu, jeżeli jego sprawstwo w tym zakresie nie zostało wykazane.

Inaczej niż w powyższych ustaleniach orzekł Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2014 r. (sygn. akt V KK 378/13). Skład sędziowski w swoim rozstrzygnięciu odwołał się do intencji ustawodawczych analizowanego przepisu, podkreślając, iż celem nowelizacji przepisów Prdrg, ze względu na kompleksowość i treść zmian, było nadanie uprawnień oskarżycielskich wobec właścicieli pojazdów za niewskazanie sprawcy wykroczenia. Jednakże, mając na uwadze hierarchię orzeczeń Sądu Najwyższego, nie należy uznawać komentowanego postanowienia za akt wyższej rangi niż wyrok z dnia 12 grudnia 2013 r.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kary za brak OC w 2015 roku

Przedmiotowy spór rozstrzygnęła uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2014 r. (sygn. I KZP 16/2014). Stwierdzono bowiem, iż „straży gminnej (miejskiej) przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia z art. 96 § 3 Kodeksu wykroczeń”. Wskazując podstawę rozstrzygnięcia, skład sędziowski zastosował wykładnię celowościową i uznał, że pomimo braków przepisów ustawowych, niewątpliwie intencją ustawodawcy było wyposażenie straży gminnej (miejskiej) w uprawnienia do występowania w sądzie jako oskarżyciel publiczny. Powyższa uchwała, podjęta w pełnym składzie Sądu Najwyższego, ma moc zasady prawnej, innymi słowy sądy powszechne podczas wyrokowania w sprawach o czyn z art. 96 § 3 k.w. powinny kierować się wskazanymi w orzeczeniu dyrektywami wykładni.

REKLAMA

Wobec powyższego, w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, straż gminna uzyskała uprawnienia do występowania w sądzie przeciwko właścicielowi pojazdu jako oskarżyciel publiczny, jeżeli nie zostało wykazane jego sprawstwo. Jednakże, uchwała z dnia 30 września 2014 r. nie przyznała funkcjonariuszom straży gminnej uprawnień do ukarania grzywną w drodze mandatu karnego właściciela pojazdu w postępowaniu mandatowym.

Nie ulega bowiem wątpliwości, iż zgodnie z art. 17 § 3 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (dalej „k.p.w.”) w postępowaniu w sprawach o wykroczenia straż gminna (miejska) może uzyskać status oskarżyciela publicznego tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania ujawniła wykroczenie i wystąpiła z związku z tym z wnioskiem o ukaranie.

Innymi słowy, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2014 r. nie odnosiła się do uprawnień straży gminnej (miejskiej) w postępowaniu mandatowym, co wskazuje na brak możliwości ukarania właściciela pojazdu w tym trybie, z uwagi na zakres czynności w ustawie o strażach gminnych oraz Prdrg, omówionymi na wcześniejszym etapie niniejszych rozważań.

Limity ulg i odliczeń w PIT 2014 / 2015

O przesłankach nałożenia grzywny w drodze mandatu stanowi art. 97 § 1 k.p.w. W świetle ww. przepisu, w postępowaniu mandatowym (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej) funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć, m.in., gdy stwierdzi popełnienie wykroczenia za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu.

W praktyce straż gminna (a także Główny Inspektorat Transportu Drogowego, o którym w dalszej części artykułu), prowadząc postępowanie wyjaśniające doręcza właścicielowi pojazdu druki trzech oświadczeń, wymagając jednocześnie, aby jeden z nich został wypełniony zgodnie ze stanem faktycznym:

  1. oświadczenie, część A – kierujący pojazdem,
  2. oświadczenie, część B – kierujący lub posiadacz, jeżeli pojazd został powierzony do kierowania lub użytkowania ,
  3. oświadczenie C – właściciel lub posiadacz, w przypadku niewskazania osoby kierującej

Powyższe wynika z konstrukcji przepisów k.p.w (art. 97 § 1 pkt 3 k.p.w.). oraz ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (dalej: „k.w.”). Podstawą materialno-prawną ukarania sprawcy wykroczenia jest przede wszystkim art. 5 k.w., w myśl którego, wykroczenie można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, chyba że ustawa przewiduje odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne.

Brak możliwości przypisania winy wyklucza możliwość ukarania właściciela lub kierującego autem za niewskazanie sprawcy, tj. o czyn z art. 96 § 3 k.w.

Kwestią bezsporną jest, iż przedmiotowe wykroczenie można popełnić wyłącznie umyślnie (M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz., Warszawa 2013, Legalis). Nie sposób zatem ukarać właściciela pojazdu za niewskazanie sprawcy, jeżeli z uwagi na upływ czasu, stało się to niemożliwe. Co więcej, błędna informacja zwrotna w tym zakresie może przyczynić się do powstania odpowiedzialności karnej za fałszywe oskarżenie, tj. o czyn z art. 234 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny.

Szczególnie istotnym orzeczeniem dotyczącym prowadzonego postępowania wyjaśniającego na podstawie art. 54 § 1 zd. 1 k.p.w. był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 marca 2014 r. (sygn. akt P 27/13). Skład sędziowski zauważył, iż „nie ma podstaw prawnych adresowanie do właściciela lub posiadacza pojazdu przez uprawniony organ alternatywnego żądania wskazania, komu został powierzony pojazd do kierowania lub używania
w oznaczonym czasie albo przyjęcia mandatu karnego za popełnione wykroczenie drogowe
”. Innymi słowy, organ prowadzący postępowanie w sprawie ustalenia i ukarania sprawcy wykroczenia drogowego nie może jednocześnie podejmować czynności zmierzających w kierunku ujawnienia innego sprawcy tego wykroczenia.

Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia

Wątpliwości natury prawnej budzi również kwestia doręczenia właścicielowi pojazdu zdjęcia z fotoradaru zawierającego wizerunek sprawcy wykroczenia. Jednakże, obecnie w związku z uchylonym § 7 ust. 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2000 r. w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, uprawniony organ nie posiada  uprawnień do wysyłania zarejestrowanego obrazu, ujawniającego wizerunek sprawcy wykroczenia drogowego. Nie wyklucza to jednak możliwości, aby osoba podejrzana o popełnienie czynu zabronionego mogła uzyskać wgląd do akt sprawy również na etapie postępowania wyjaśniającego.

Mianowicie, wyrokiem z dnia 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt K 19/11) Trybunał Konstytucyjny uznał art. 38 § 1 k.p.w. za niezgodny z konstytucyjną zasadą domniemania niewinności i prawem do obrony, w zakresie, w jakim nie przewiduje na etapie czynności wyjaśniających prawa dostępu do akt sprawy dla osoby, wobec której istnieje uzasadniona podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie.


Wspomnieć należy również, iż na każdym etapie postępowania w sprawach o wykroczenia obwinionemu przysługuje uprawnienie do odmowy składania wyjaśnień oraz dostarczania dowodów na swoją niekorzyść (art. 20 § 3 k.p.w. w zw. z art. 74 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego). Ponadto, wskazywany w korespondencji, skierowanej do właściciela pojazdu, obowiązek stawiennictwa we właściwej komendzie straży gminnej w oznaczonym terminie nie ma charakteru ustawowego i nie wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Częstokroć pojawiają się także wątpliwości co do charakteru wezwania. W rezultacie organ prowadzący postępowanie wzywa właściciela pojazdu lub osobę wskazaną w oświadczeniu (A, B albo C) również w charakterze świadka, pouczając przy tym o karach porządkowych za brak stawiennictwa.

Niniejsze ustalenia w równym stopniu dotyczą również postępowania prowadzonego przez Generalny Inspektorat Transportu Drogowego (dalej „GITD”). Podobnie jak w przypadku straży gminnej, uprawnienia GITD ograniczone zostały w postępowaniu mandatowym do prowadzenia postępowania przeciwko kierującemu lub posiadaczowi pojazdu (art. 129 ust. 2 pkt 2 w zw. z ust. 1 Prdrg). Pomimo braku stosownej wzmianki w uchwale Sądu Najwyższego, wydaje się również, że z uwagi na uprawnienia w zakresie ruchu drogowego obydwu organów, GITD może zostać uznany za oskarżyciela publicznego na zasadach k.p.w.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

Wynagrodzenie jest – co do zasady - świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.

Zmiana zasad wysyłania pocztą pism (urzędowych, podatkowych, sądowych) z zachowaniem terminu. Łatwiej będzie też uzyskać oprocentowanie nadpłat

Do Sejmu trafił już rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.

Bałagan w dokumentach firmy? Sprawdź, jak skutecznie nad nimi zapanować

Papierowy bałagan w dokumentacji firmowej. Dlaczego tradycyjne przechowywanie dokumentów sprawia tyle problemów? Co musisz wiedzieć, aby to zmienić?

Ile wyniesie rata kredytu po obniżce stóp procentowych o 0,5 pp, 0,75 pp, 1 pp.? Jak wzrośnie zdolność kredytowa? Stopy NBP spadną dopiero w II połowie 2025 r.?

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 15-16 stycznia 2024 r. utrzymała wszystkie stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. RPP nie zmieniła poziomu stóp procentowych w styczniu 2025 r. Rankomat.pl zwraca jednak uwagę, że jest szansa na to, że w 2025 roku (raczej w II połowie) stopy spadną o 0,75 p.p. (punkt procentowy). To wywołałoby spadek raty przeciętnego kredytu o 196 zł i wzrost zdolności kredytowej. Okazuje się, że bankach obniżki już się zaczęły i to nie tylko w przypadku lokat, ale również kredytów. Jak wynika z danych NBP, średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane) spadło poniżej 4% po raz pierwszy od maja 2022 r. Średnie oprocentowanie kredytów hipotecznych również było najniższe od maja 2022 r. i wyniosło 7,35%. Zauważalnie staniały nawet kredyty konsumpcyjne, których RRSO po raz pierwszy od grudnia 2021 r. spadło poniżej 13%.

REKLAMA

E-akta osobowe pracowników: co muszą zawierać i jak je prowadzić?

Elektroniczna forma akt osobowych, czyli e-akta, staje się coraz bardziej popularna, oferując wygodę, efektywność i oszczędność czasu. Ale czym właściwie są e-akta osobowe pracowników i jak je prawidłowo prowadzić?

Procedura VAT-OSS – na czym polega, jak stosować i dlaczego warto. Jak wypełnić zgłoszenie VIU-R

Wprowadzenie procedury VAT-OSS (One Stop Shop – co można przetłumaczyć jako: Sklep w jednym miejscu), to istotne uproszczenie rozliczeń podatkowych dla firm prowadzących działalność transgraniczną w Unii Europejskiej. Procedura ta umożliwia przedsiębiorcom rozliczać w jednym miejscu podatek VAT z tytułu sprzedaży towarów i usług na rzecz konsumentów w innych krajach UE. Pozwala to na uniknięcie skomplikowanych procesów rejestracji i rozliczeń w każdym państwie członkowskim oddzielnie.

Automatyzacja i sztuczna inteligencja w księgowości: przykłady konkretnych zastosowań. System wykryje oszusta i fałszywego dostawcę

Automatyzacja procesów finansowych (w tym zastosowanie sztucznej inteligencji) już teraz pomaga przedsiębiorcom oszczędzać czas, redukować koszty oraz minimalizuje ryzyko błędów. I choć jej korzyści odkrywają głównie najwięksi rynkowi gracze, wkrótce te narzędzia mogą stać się niezbędnym elementem każdej firmy, chociażby ze względu na ich nieocenioną pomoc w wykrywaniu cyberoszustw. O tym, dlaczego automatyzacja w księgowości jest niezbędna, mówi Marzena Janta-Lipińska, ekspertka ds. podatków, specjalizująca się w księgowości zewnętrznej i propagatorka nowoczesnych, elastycznych rozwiązań z zakresu usług operacyjnych, zgodności z przepisami i sprawozdawczości.

Świetna wiadomość dla podatników. Chodzi o odsetki z urzędu skarbowego

Odsetki od nadpłat podatkowych będą naliczane już od dnia ich powstania aż do momentu zwrotu – taką zmianę przewiduje projekt nowelizacji ordynacji podatkowej przyjęty przez rząd. Co jeszcze ulegnie zmianie?

REKLAMA

Podatek od nieruchomości w 2025 r. Budynek i budowla inaczej definiowane, przesunięcie złożenia deklaracji DN-1 i inna stawka dla garaży

Budynek i budowla zmieniły od początku 2025 r. swoje definicje w podatku od nieruchomości.  Do tej pory podatnicy posługiwali się uregulowaniami pochodzącymi z prawa budowlanego, dlatego wprowadzenie przepisów regulujących te kwestie bezpośrednio w przepisach podatkowych to spora zmiana. Sprawdzamy, w jaki sposób wpłynie ona na obowiązki podatkowe polskich przedsiębiorców. 

Tsunami zmian podatkowych – kto ucierpi najbardziej?

Rok 2025 przynosi kolejną falę zmian podatkowych, które dotkną zarówno najmniejszych przedsiębiorców, jak i największe firmy. Eksperci alarmują, że brak stabilności prawa zagraża inwestycjom w Polsce, a wprowadzenie nowych przepisów w pośpiechu prowadzi do kosztownych błędów. Czy czeka nas poprawa w zakresie przewidywalności i uproszczenia systemu fiskalnego?

REKLAMA