Eksport leków za granicę a odpowiedzialność za transport

Uszkodzenie ładunku w transporcie farmaceutycznym a odpowiedzialność polskiego wytwórcy farmaceutycznego względem zagranicznego kontrahenta

Konkurencyjność polskiego rynku farmaceutyków powoduje, że coraz częściej polskie podmioty z branży farmaceutycznej wchodzą w relacje biznesowe z podmiotami zagranicznymi, oferując im wytworzone w Polsce produkty lecznicze.

Autopromocja

W takich przypadkach strony umowy stoją przed wyzwaniem zorganizowania bezpiecznego transportu za granicę wytworzonych w Polsce produktów leczniczych. Niejednokrotnie w grę wchodzi złożone przedsięwzięcie spedycyjne. Bywa i tak, że polscy przedsiębiorcy już na mocy samej umowy sprzedaży lub umowy dystrybucyjnej dostarczają towar do zagranicznego kontrahenta na własne ryzyko. W kontrakcie przyjmują na siebie tzw. „bazę (gestię) transportową”. Tym samym, odpowiadają przed drugą stroną umowy za transport.

Dlatego istotną fazą należytego wykonania zagranicznego kontraktu z perspektywy polskiego podmiotu farmaceutycznego jest zorganizowanie odpowiedniego łańcucha dostawy lub transportu.

Powstaje więc pytanie, czy pod względem prawnym istnieje możliwość wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności kontraktowej producenta za uszkodzenie towaru farmaceutycznego podczas transportu?

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Samochód w firmie 2015 – multipakiet

Zakres odpowiedzialności za transport towaru farmaceutycznego w ramach kontraktu zagranicznego sprzedaży lub dystrybucji produktu leczniczego za granicę zależy od trzech czynników.

Po pierwsze, umowy sprzedaży w obrocie zagranicznym bardzo często regulują odpowiedzialność kontraktową za kwestie transportowe przy pomocy reguł INCOTERMS^®. Ich poszczególne schematy (tzw. baza transportowa, np. EXW), mają za zadanie precyzyjnie określić w umowie, która strona kontraktu odpowiada za transport. Tak więc, wybór określonej formuły transportowej uzależnia odpowiedzialność kontraktową za transport towaru, w sytuacji wytworzenia go przez polski podmiot farmaceutyczny celem sprzedaży zagranicznemu nabywcy.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Nowe zasady Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej w prawie farmaceutycznym

Po drugie, sytuacja prawna polskiego wytwórcy farmaceutycznego w przypadku uszkodzenia produktu leczniczego w transporcie międzynarodowym zależeć będzie od treści umowy transportowej lub spedycyjnej. Dostarczenie wyrobów leczniczych wytworzonych w Polsce za granicę wymagać będzie współpracy z podmiotami trzecimi, w postaci spedytorów lub firm transportowych. W tym względzie sytuacja prawna polskiego podmiotu, który zamawia organizację transportu lub tylko jego wykonanie, uzależniona jest od zapisów umowy o przewóz lub umowy spedycyjnej. Niestety, ogólne warunki umowne w przypadku usługi powszechnej lub szczegółowo negocjowane warunki w przypadku transportu dedykowanego, będą raczej faworyzować stronę wykonującą zlecenie transportowe. Dlatego umowa może zawierać szereg zapisów negatywnych z perspektywy zamawiającego transport, ponieważ jej konstrukcja będzie opierać się na różnych przypadkach wyłączenia odpowiedzialności przewoźnika lub spedytora za uszkodzenie ładunku. Taka sytuacja może mieć miejsce nawet w przypadku przewoźników specjalizujących się w transporcie dedykowanym dla ładunków farmaceutycznych.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Po trzecie, sytuacja prawna polskiego wytwórcy farmaceutycznego w powyższym zakresie może być zależna także od rodzaju ubezpieczenia wykupionego w zakresie ryzyka transportowego. W takim przypadku, umowy ubezpieczenia zawierają wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela za określone ryzyka w transporcie. Tak więc, zawarcie umowy ubezpieczenia nie gwarantuje całkowitego bezpieczeństwa prawnego sprzedawcy farmaceutyków w przypadku uszkodzenia ładunku farmaceutycznego w transporcie międzynarodowym.

Na powyższe trzy płaszczyzny sytuacji prawnej polskiego przedsiębiorcy w branży farmaceutycznej należy nałożyć skutki prawne z przepisów umów międzynarodowych regulujących stosunki prawne i odpowiedzialność cywilnoprawną w transporcie międzynarodowym. Przykładowo, takie przepisy zawiera Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). Z uwagi na mnogość umów międzynarodowych dedykowanych dla poszczególnych gałęzi transportowych, sytuację prawną polskiego przedsiębiorcy zlecającego transport może komplikować kwestia odpowiedzialności za transport intermodalny (mieszany) i rola spedytora, jako odrębnego ogniwa w złożonym procesie transportowym.

Kalkulatory

Aktywne druki i formularze

Reasumując, zakres odpowiedzialności za transport towaru farmaceutycznego w ramach kontraktu zagranicznego sprzedaży lub dystrybucji produktu leczniczego za granicę jest problemem bardzo złożonym.

Należyte zabezpieczenie interesów polskiego przedsiębiorcy farmaceutycznego zależy w dużej mierze od właściwych klauzul kontraktowych wyłączających jego odpowiedzialność za gestię transportową, odpowiednio dobranej umowy ubezpieczeniowej i - co ważne - od udokumentowania należytego wydania towaru zgodnego z umową podmiotom odpowiedzialnym za transport.

K. Jakub Gładkowski, radca prawny,

Małgorzata Kiełtyka, radca prawny