REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

In dubio pro tributario - in dubio pro libertate, czyli zmiany w nowej ustawie Prawo działalności gospodarczej

Agata Orłowska
In dubio pro tributario - in dubio pro libertate, czyli zmiana przepisów dla przedsiębiorców /fot. Fotolia
In dubio pro tributario - in dubio pro libertate, czyli zmiana przepisów dla przedsiębiorców /fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Założenia nowej ustawy Prawo działalności gospodarczej w zakresie zwiększenia ochrony przedsiębiorców wpisują się w trend zapoczątkowany przez przyszłoroczną nowelizację Ordynacji podatkowej, wprowadzającą zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.

REKLAMA

Autopromocja

Wraz z początkiem 2016 roku w treści Ordynacji podatkowej powitamy owiane sławą i szeroko dyskutowane zmiany dotyczące rozstrzygania przez organ skarbowy „nie dających się usunąć wątpliwości” na korzyść podatnika. Regulacja, co do której demokratyczną szansę wyrażenia opinii dano wszystkim obywatelom, znalazła się na szczycie zasad systemu podatkowego (art. 2a Przepisów ogólnych, z punktu widzenia techniki legislacyjnej wyprzedziła m.in. słowniczek ustawowy) i wyrażona wprost ma chronić teoretycznie słabszą pozycję podatnika w postępowaniu z organem podatkowym.

Zmiany w Ordynacji podatkowej od 1 stycznia 2016 r.

Jakkolwiek zmiana ta budzi duży optymizm płatników (za jej wprowadzeniem opowiedziało się 94,51% Polaków według oficjalnych wyników opublikowanych przez Państwową Komisję Wyborczą), jednocześnie jest szeroko krytykowana przez specjalistów (tak: prof. Cezary Kosikowski w artykule „Stare błędy w ładnym opakowaniu” Dziennik Gazeta Prawna 88/2015 z 08.05.2015 [dodatek: Prawnik, str. 4] oraz „O micie klauzuli rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika” Dziennik Gazeta Prawna, e-wydanie numer 98/2015 z 22.05.2015). Mimo tego, wygląda na to, że zasada in dubio pro reo w stosownych wersjach będzie znajdować swoje miejsce w kolejnych dziedzinach prawa publicznego.

Umocnienie pozycji przedsiębiorcy

Sejm pracuje nad wprowadzeniem nowej ustawy Prawo działalności gospodarczej. Choć ze względu na zbliżające się wybory dalsze jej losy nie są znane, treść proponowanych przepisów może ciekawić ze względu na wpisywanie się w swoisty trend wyrażający wprost zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podmiotu prywatnego. W ramach omawianej ustawy będzie on miał dwie postaci: zasadę rozstrzygania wątpliwości interpretacyjnych na korzyść przedsiębiorcy (analogicznie do reguły z Ordynacji podatkowej) oraz zasadę domniemania uczciwości przedsiębiorcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Zgodnie ze słowami premier Ewy Kopacz zadaniem rządu jest „konstruować przepisy z myślą o uczciwych, nie zaś nieustannie tworzyć pułapki na garstkę nieuczciwych” (expose z 1 października 2014 r.). Dlatego też zaproponowano, aby w ramach kluczowej dla podmiotów gospodarczych regulacji wyrazić wprost oba założenia. Zgodnie z treścią „Założeń projektu ustawy – Prawo działalności gospodarczej” zasada domniemania niewinności „zastosowanie znajdzie w przypadku, gdy po przeprowadzeniu wszystkich dostępnych dowodów, w dalszym ciągu istnieć będą niejasności lub wątpliwości dotyczące oceny stanu faktycznego. W takiej sytuacji niedające się usunąć wątpliwości - natury faktycznej, rozstrzygane będą na korzyść przedsiębiorcy”, natomiast przyjazną interpretację przepisów będzie można zastosować „tylko, gdy przepis pozostawia pole do zastosowania tzw. luzu interpretacyjnego.”

Jak widać autor projektu postanowił rozciągnąć ochronę przedsiębiorcy nie tylko na sferę odpowiedniej (przyjaznej) interpretacji przepisów, ale także na obszar dokonywanej przez organ oceny stanu faktycznego. O ile to drugie działanie należy ocenić jako regulację potrzebną i przydatną, zasada in dubio pro libertate nie opiera się zarzutom wystosowanym wobec noweli z prawa podatkowego.

Krytyka wprowadzanych zmian

Ubieranie w formę przepisu w ramach kolejnej ustawy koronnej reguły in dubio pro reo, mającego swoje źródło w zasadzie państwa prawnego z art. 2 Konstytucji, spotkało się z uzasadnioną krytyką ze strony prawniczych autorytetów. Wskazywano, że takie działanie zdejmuje niejako z ustawodawcy obowiązek dokładania wszelkich starań dla jasnego i precyzyjnego formułowania przepisów prawa, a  „Trybunał Konstytucyjny (m.in. w orzeczeniu z dnia 22 maja 2002 r. sygn. akt K 06/02 – przyp. red.) sformułował już i uzasadnił ważny standard orzeczniczy, zgodnie z którym przekroczenie pewnego poziomu niejasności przepisów prawa podatkowego może być samoistną przesłanką niezgodności z konstytucją. Tym samym przepis, którego rozumienie przekracza nawet poziom szczególnie wyrafinowanej wiedzy interpretatora, nie może być wiążącą normą prawną.” („Nie traktujmy rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika jako dogmatu. Nie podchodźmy do niego na kolanach” Dziennik Gazeta Prawna 155/2015 z 12.08.2015 [dodatek: Gazeta Prawna, str. 3]).

Dobre praktyki administracyjne w projekcie nowej ustawy Prawo działalności gospodarczej

Autor projektu Prawa działalności gospodarczej broni się, że pomimo podejmowanych dążeń, aby wszelkie przepisy posiadały odpowiednią klarowność, nie jest możliwe wyeliminowanie sytuacji, w których wątpliwości interpretacyjne będą miały miejsce. Bezpośrednie wskazanie organom stosującym prawo sposobu rozstrzygania ma na celu „ograniczenie ryzyka, aby ewentualne niejasności przepisów nie obciążały strony”. Proponowana regulacja nie sankcjonuje zatem wspomnianego luzu interpretacyjnego (który sam w sobie jest uznawany przez administratywistów za zjawisko niepożądane), ale pogłębia przewidywalność prawa, zwiększając poczucie bezpieczeństwa u przedsiębiorcy.

Pochwała uczciwości

Inaczej rzecz się ma w przypadku zasady domniemania uczciwości. Nie ulega wątpliwości, że dotyczy ona nieco innego zagadnienia i spełnia odmienną funkcję. Omawiane wątpliwości nie pojawią się na płaszczyźnie wykładni prawa, ale w ocenie okoliczności faktycznych, a wynikać będą nie z niejasności przepisów czy też braku odpowiedniej wiedzy urzędników, ale z niedoskonałości przysługujących organowi środków dowodowych czy też obiektywnej niemożliwości ustalenia pewnych faktów. Ma w założeniu zmienić zachowawcze i podejrzliwe nastawienie urzędników  w stosunku do przedsiębiorcy. Należy jednak pamiętać, że omawiane domniemanie będzie miało charakter wzruszalny, a zatem nie ustanowi ochrony absolutnej.

Tym samym, jeżeli organ podejmie się weryfikacji warunków faktycznych i pomimo zastosowania wszelkich dostępnych środków nie uda mu się ich potwierdzić z całą pewnością, zobowiązany będzie do wydania rozstrzygnięcia zakładającego działanie przedsiębiorcy w ramach obowiązujących przepisów prawa pomimo istniejących wątpliwości. Jak deklaruje autor „przedstawiony projekt zmierza do praktycznego zastosowania zasady, że 99% przedsiębiorców działa rzetelnie, uczciwie i   wobec nich administracja publiczna pełni rolę służebną oraz pomocniczą, a działania sankcyjne powinny być skierowane do 1% przedsiębiorców działających niezgodnie z prawem.”.

Analizując poszczególne propozycje nowego „kodeksu przedsiębiorców”, jak i główne założenie aktu, mające stworzyć przyjazne im środowisko prowadzenia działalności gospodarczej, należy mieć nadzieję, iż po wyborach nie zostanie on automatycznie wyrzucony do legislacyjnego kosza, ale nowa władza poświęci mu uwagę, na którą zasługuje ze względu na optymistycznie nastrajający kierunek zmian.

Autor: Agata Orłowska

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

Wynagrodzenie jest – co do zasady - świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.

Zmiana zasad wysyłania pocztą pism (urzędowych, podatkowych, sądowych) z zachowaniem terminu. Łatwiej będzie też uzyskać oprocentowanie nadpłat

Do Sejmu trafił już rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.

Bałagan w dokumentach firmy? Sprawdź, jak skutecznie nad nimi zapanować

Papierowy bałagan w dokumentacji firmowej. Dlaczego tradycyjne przechowywanie dokumentów sprawia tyle problemów? Co musisz wiedzieć, aby to zmienić?

Ile wyniesie rata kredytu po obniżce stóp procentowych o 0,5 pp, 0,75 pp, 1 pp.? Jak wzrośnie zdolność kredytowa? Stopy NBP spadną dopiero w II połowie 2025 r.?

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 15-16 stycznia 2024 r. utrzymała wszystkie stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. RPP nie zmieniła poziomu stóp procentowych w styczniu 2025 r. Rankomat.pl zwraca jednak uwagę, że jest szansa na to, że w 2025 roku (raczej w II połowie) stopy spadną o 0,75 p.p. (punkt procentowy). To wywołałoby spadek raty przeciętnego kredytu o 196 zł i wzrost zdolności kredytowej. Okazuje się, że bankach obniżki już się zaczęły i to nie tylko w przypadku lokat, ale również kredytów. Jak wynika z danych NBP, średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane) spadło poniżej 4% po raz pierwszy od maja 2022 r. Średnie oprocentowanie kredytów hipotecznych również było najniższe od maja 2022 r. i wyniosło 7,35%. Zauważalnie staniały nawet kredyty konsumpcyjne, których RRSO po raz pierwszy od grudnia 2021 r. spadło poniżej 13%.

REKLAMA

E-akta osobowe pracowników: co muszą zawierać i jak je prowadzić?

Elektroniczna forma akt osobowych, czyli e-akta, staje się coraz bardziej popularna, oferując wygodę, efektywność i oszczędność czasu. Ale czym właściwie są e-akta osobowe pracowników i jak je prawidłowo prowadzić?

Procedura VAT-OSS – na czym polega, jak stosować i dlaczego warto. Jak wypełnić zgłoszenie VIU-R

Wprowadzenie procedury VAT-OSS (One Stop Shop – co można przetłumaczyć jako: Sklep w jednym miejscu), to istotne uproszczenie rozliczeń podatkowych dla firm prowadzących działalność transgraniczną w Unii Europejskiej. Procedura ta umożliwia przedsiębiorcom rozliczać w jednym miejscu podatek VAT z tytułu sprzedaży towarów i usług na rzecz konsumentów w innych krajach UE. Pozwala to na uniknięcie skomplikowanych procesów rejestracji i rozliczeń w każdym państwie członkowskim oddzielnie.

Automatyzacja i sztuczna inteligencja w księgowości: przykłady konkretnych zastosowań. System wykryje oszusta i fałszywego dostawcę

Automatyzacja procesów finansowych (w tym zastosowanie sztucznej inteligencji) już teraz pomaga przedsiębiorcom oszczędzać czas, redukować koszty oraz minimalizuje ryzyko błędów. I choć jej korzyści odkrywają głównie najwięksi rynkowi gracze, wkrótce te narzędzia mogą stać się niezbędnym elementem każdej firmy, chociażby ze względu na ich nieocenioną pomoc w wykrywaniu cyberoszustw. O tym, dlaczego automatyzacja w księgowości jest niezbędna, mówi Marzena Janta-Lipińska, ekspertka ds. podatków, specjalizująca się w księgowości zewnętrznej i propagatorka nowoczesnych, elastycznych rozwiązań z zakresu usług operacyjnych, zgodności z przepisami i sprawozdawczości.

Świetna wiadomość dla podatników. Chodzi o odsetki z urzędu skarbowego

Odsetki od nadpłat podatkowych będą naliczane już od dnia ich powstania aż do momentu zwrotu – taką zmianę przewiduje projekt nowelizacji ordynacji podatkowej przyjęty przez rząd. Co jeszcze ulegnie zmianie?

REKLAMA

Podatek od nieruchomości w 2025 r. Budynek i budowla inaczej definiowane, przesunięcie złożenia deklaracji DN-1 i inna stawka dla garaży

Budynek i budowla zmieniły od początku 2025 r. swoje definicje w podatku od nieruchomości.  Do tej pory podatnicy posługiwali się uregulowaniami pochodzącymi z prawa budowlanego, dlatego wprowadzenie przepisów regulujących te kwestie bezpośrednio w przepisach podatkowych to spora zmiana. Sprawdzamy, w jaki sposób wpłynie ona na obowiązki podatkowe polskich przedsiębiorców. 

Tsunami zmian podatkowych – kto ucierpi najbardziej?

Rok 2025 przynosi kolejną falę zmian podatkowych, które dotkną zarówno najmniejszych przedsiębiorców, jak i największe firmy. Eksperci alarmują, że brak stabilności prawa zagraża inwestycjom w Polsce, a wprowadzenie nowych przepisów w pośpiechu prowadzi do kosztownych błędów. Czy czeka nas poprawa w zakresie przewidywalności i uproszczenia systemu fiskalnego?

REKLAMA